Het Britse gerechtshof heeft bepaald dat Clearview een boete van 7,5 miljoen pond, die was opgelegd door de Information Commissioner’s Office (ICO), niet hoeft te betalen. De rechter oordeelde dat de uitspraak buiten het bereik van de toezichthouder valt. Bovendien heeft het techbedrijf geen vestigingen in het Verenigd Koninkrijk of andere lidstaten in de Europese Unie.

Dat staat in het vonnis (pdf) van het gerechtshof dat het hoger beroep van Clearview behandelde.

AP stelt onderzoek in naar werkwijze Clearview

Clearview AI is een Amerikaans technologiebedrijf dat gezichtsherkenningstechnologie aanbiedt aan politie- en opsporingsinstanties wereldwijd. Daarvoor heeft Het Bedrijf een database aangelegd die bestaat uit miljarden profielfoto’s en ander beeldmateriaal. Experts vermoeden dat deze database meer dan dertig miljard foto’s bevat. Het bedrijf streeft ernaar om zijn gezichtendatabase uit te breiden naar ruim honderd miljard foto’s.

Om al dit beeldmateriaal te verzamelen, maakt Clearview gebruik van scraping software. Dat is een programma dat automatisch het internet afspeurt naar bruikbare foto’s en deze aan de database toevoegt. De foto’s zijn afkomstig van sociale media en andere openbare bronnen, zoals persoonlijke websites en blogs.

De database van Clearview bevat mogelijk ook profielfoto’s van miljoenen Nederlanders, die mogelijk geen toestemming hiervoor hebben gegeven. In juni 2023 kondigde de Autoriteit Persoonsgegevens daarom aan een onderzoek in te stellen naar het bedrijf. “Het lijkt erop dat Clearview te veel en onrechtmatig gezichten verwerkt. Daarom Heeft Het Bedrijf onze aandacht. Het is een serieuze kwestie”, aldus AP-bestuursvoorzitter Aleid Wolfsen destijds.

Britse toezichthouder geeft Clearview miljoenenboete

Terwijl het onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens nog in volle gang is, rondde de Information Commissioner’s Office (ICO) haar onderzoek in mei 2022 af. De Britse toezichthouder concludeerde dat het techbedrijf onrechtmatig data van miljoenen Britten had verzameld. Daarmee overtrad het bedrijf de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

De privacywaakhond deelde een boete van ruim 7,5 miljoen pond uit voor deze overtreding. Daarnaast vaardigde ze een handhavingsbericht uit. Daarin gaf de toezichthouder Clearview de opdracht om profielfoto’s en andere persoonsgegevens die het bedrijf van Britse ingezetenen had verzameld te verwijderen.

Gerechtshof stelt Clearview in het gelijk

Clearview kondigde aan de boete en het handhavingsbericht in hoger beroep aan te vechten. Het bedrijf betwistte dat ze de AVG had geschonden. Het is immers een buitenlands bedrijf dat politiediensten en opsporingsinstanties wereldwijd als klanten heeft. Bovendien zou ICO niet bevoegd zijn om een boete uit te delen in deze zaak, omdat Clearview geen vestigingen heeft in het Verenigd Koninkrijk of andere EU-lidstaten.

Het Britse gerechtshof publiceerde afgelopen week de uitspraak van het hoger beroep. De rechter stelt Clearview in het gelijk. De commerciële activiteiten van het bedrijf vallen volgens de rechter buiten de jurisdictie van de Britse wetgeving voor gegevensbescherming vanwege een uitzondering op de verwerking van persoonsgegevens door bevoegde instanties voor wetshandhavingsdoeleinden.

Volgens het vonnis is Clearview een buitenlands bedrijf dat zijn diensten verleent aan “buitenlandse klanten, met gebruik van buitenlandse IP-adressen, ter ondersteuning van de activiteiten die in het belang zijn van de openbare orde van buitenlandse regeringen en overheidsinstanties, in het bijzonder met betrekking tot hun taken op het gebied van nationale veiligheid en strafrechtelijke wetshandhaving”.

Verder accepteert het gerechtshof het argument van Clearview de activiteiten van buitenlandse overheden buiten de reikwijdte van zowel de AVG als de Britse privacywetgeving vallen. Een overheid, dan wel een overheidsinstantie, is niet in staat om de activiteiten van een andere soevereine staat te controleren of in te binden. Tot slot levert Clearview haar diensten alleen aan niet-Britse en niet-Europese handhavingsinstanties en heeft het bedrijf geen vestigingen in Europa.

Clearview is blij met de uitspraak, ICO overweegt in hoger beroep te gaan

“We zijn blij met de beslissing van het tribunaal om het onwettige bevel van de ICO in het Verenigd Koninkrijk tegen Clearview AI terug te draaien”, zo zegt een woordvoerder van Clearview in een reactie op het vonnis tegen TechCrunch.

ICO is minder blij met de uitspraak. De Britse toezichthouder zegt de uitspraak van het gerechtshof te zullen bestuderen en na te denken over eventuele vervolgstappen. De privacywaakhond kan in hoger beroep gaan tegen het vonnis. Daarvoor heeft ze drie weken de tijd.

Europese toezichthouders delen miljoenenboetes uit aan Clearview

Diverse privacytoezichthouders hebben miljoenenboetes uitgedeeld aan Clearview voor de omstreden manier waarop het profielfoto’s en persoonsgegevens verzamelt. De Griekse, Britse, Italiaanse en Franse gegevensbeschermingsautoriteiten hebben boetes oplopend tot 20 miljoen euro uitgedeeld. Toezichthouders uit België, Zweden, Duitsland, Canada en Australië gaven Clearview de opdracht om niet langer foto’s van burgers te verzamelen en foto’s in de database te verwijderen.