In 2022 ontving het Meldpunt Kinderporno aanzienlijk minder meldingen over kinderporno. In totaal ontving het meldpunt 145.000 meldingen, tegenover 414.000 een jaar eerder. Maar dat betekent nog niet dat de hoeveelheid kinderpornografisch materiaal ook daadwerkelijk is gedaald.
Dat vertelt Arda Gerkens, directeur van Offlimits, dat tot voor kort door het leven ging als het Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM).
Politiek voert de druk op bij Nederlandse hostingbedrijven
Het jaarverslag van de organisatie laat zien dat de dalende trend zich voortzet. Dat komt omdat er vanuit de politiek en door de politie meer druk is gezet op Hostingbedrijven. Toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus dreigde hostingbedrijven die kinderporno op hun servers hadden staan aan de schandpaal te nagelen door hun namen openbaar te maken. En dat is precies wat hij deed in oktober 2020.
Eind 2022 vroeg de Tweede Kamer aan de opvolger van Grapperhaus, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, om hostingbedrijven aansprakelijk te stellen voor criminele activiteiten die via hun servers worden gefaciliteerd. Ze vertelde dat een Europese verordening bepaalt dat hostingbedrijven niet vervolgd mogen worden voor hetgeen hun klanten uitspoken. Hostingpartijen wettelijk verplichten om hun klanten te screenen, zag de minister ze niet zitten.
Door het programma ‘Kinderveilig Internet’, dat destijds is opgezet door oud-minister Grapperhaus, is de druk op hostingbedrijven eveneens toegenomen, zo zegt Offlimits. Door hosters te waarschuwen voor resellers -buitenlandse bedrijven die opslagcapaciteit huren bij Nederlandse hostingbedrijven- heeft de politie eveneens een bijdrage geleverd aan het opschonen van het internet. De oprichting van een autoriteit kinderporno, die boetes mag uitdelen als hosters niet in actie komen om kinderporno van hun servers te verwijderen, speelt daarbij wellicht ook een rol.
Veel hostingbedrijven verlaten Nederland
Gerkens zegt dat een daling van het aantal meldingen van kinderporno een goed teken is, maar dat het niet vanzelfsprekend betekent dat er minder beeld- en videomateriaal is van kinderen die seksueel worden misbruikt. Zij ziet dat hostingpartijen Nederland verlaten en zich elders vestigen.
“Uit internationale contacten blijkt dat bij landen die niet Aangesloten Zijn Bij de Europese Unie meer meldingen binnenkomen. Het zijn vaak landen die niet aangesloten zijn bij InHope, een overkoepelende organisatie van Meldpunten. Wij kijken waarbij we deze landen zouden kunnen helpen met de stijging en hoe ze zich aan kunnen sluiten bij InHope”, aldus Gerkens.
Dat de verspreiding van kinderpornografisch materiaal nog altijd een probleem is, toont het onderzoek van WeProtect Global Alliance aan. Daaruit blijkt dat twee op de drie jongeren in Europa tijdens hun jeugd minimaal één keer zijn geconfronteerd met online seksueel ongewenst gedrag of geweld. Een kwart van de slachtoffers was jonger dan 12 jaar toen dit gebeurde. Volgens de Internet Watch Foundation (IWF) is een derde van alle kinderporno opgeslagen op Nederlandse servers.
Zo wil de EU de productie en verspreiding van kinderporno een halt toeroepen
In Brussel is vorig jaar een verordening gepubliceerd om de productie en verspreiding van online kindermisbruik tegen te gaan. Daarin staat onder meer dat hostingbedrijven een risicoanalyse moeten maken dat hun diensten gebruikt worden om kinderpornografisch materiaal te verspreiden. Tevens pleiten beleidsmakers voor een meldplicht voor bedrijven die online seksueel misbruik van kinderen aantreffen, en dat nationale autoriteiten verwijderingsbevelen mogen uitvaardigen om het beeld- en videomateriaal van het internet te verwijderen.
Privacyexperts hebben hun zorgen over de verordening uitgesproken. De Autoriteit Persoonsgegevens en Bits of Freedom wijzen op het risico dat opsporingsinstanties alle communicatie van burgers aftappen. Ook zijn ze bezorgd dat de verordening end-to-end encryptie ondermijnt, of onschuldige burgers worden aangewezen als dader.
Wil je meer weten over het Europese wetsvoorstel? Lees dan ons uitgebreide achtergrondartikel ‘Het EU-wetsvoorstel over online kindermisbruik: wat staat er echt?’.
