De term effecten stamt uit een tijd dat er nog geen computers waren. Transacties werden in analoge vorm uitgevoerd en er werden akten uitgegeven die de rechten van de eigenaar ten opzichte van een derde bevestigden.

In de huidige digitale wereld zijn de rechten van obligatiehouders en aandeelhouders in digitale vorm vastgelegd. (1, 2)

Het bedrag aan rente dat een overheid of een bedrijf op een obligatie moet terugbetalen hangt in de eerste plaats af van de looptijd van de obligatie, de kredietwaardigheid (credit rating) en de ontwikkeling van de rentevoet.

In het geval van bedrijfsobligaties wordt het bedrag van de rente volgens dezelfde criteria bepaald. (6)

Aandelen

Een aandeel certificeert het recht van de aandeelhouder op lidmaatschap van een naamloze vennootschap. Wie een aandeel koopt, wordt mede-eigenaar van de onderneming en vergroot met de aankoop van een aandeel het eigen vermogen van de onderneming.

Beleggers in aandelen hebben zowel rechten als plichten, die verschillen naar gelang het soort aandeel. (4)

Het belangrijkste recht voor aandeelhouders is het recht op een zogenaamd dividend. Dit is een deel van de balanswinst die de onderneming aan het eind van een boekjaar aan de aandeelhouders uitkeert.

Als het goed gaat met de onderneming, profiteer je niet alleen van de stijgende aandelenprijzen, maar deel je ook in de winst. (3)

Verdere rechten van de aandeelhouder zijn het inschrijvingsrecht en het recht op deelname in de verkoopopbrengsten. Als het kapitaal van de vennootschap wordt verhoogd, d.w.z. nieuwe aandelen worden uitgegeven, krijgen de reeds betrokken aandeelhouders nieuwe aandelen. Dit compenseert het waardeverlies van bestaande stemrechten en een mogelijk dalende aandelenprijs.

Het inschrijvingsrecht kan ook op de beurs worden doorverkocht. Dit recht kan worden opgeheven met een driekwart meerderheid op de algemene vergadering. (3)

Bovendien hebben aandeelhouders het recht deel te nemen in de verkoopopbrengst bij ontbinding van een naamloze vennootschap. Als de onderneming failliet gaat, worden de aandeelhouders uitbetaald als de laatste kapitaalverschaffers na obligatiehouders en banken.

Funds

Funds bundelen individuele effecten in één pakket. Als belegger hoef je niet alle obligaties of aandelen afzonderlijk te kopen, maar kun je aandelen in fondsen kopen. De meest populaire zijn obligatiefondsen en aandelenfondsen.

Deze categorie effecten wordt gekenmerkt door het feit dat de pakketten zich gewoonlijk op bepaalde beleggingssegmenten concentreren. Er zijn bijvoorbeeld fondsen die bestaan uit aandelen in kleinere bedrijven of aandelen met goede dividenden. (4, 7)

Het geld van een fonds behoort toe aan de investeerders, ongeacht of het bedrijf waarin geïnvesteerd wordt failliet gaat. De waarde van het fonds is bijzonder vermogen en wordt daarom niet in de insolventiemassa opgenomen.

Omdat fondsen diverse effecten in één mandje bundelen, is het risico op verlies kleiner en de kans op winst groter. Effectenfondsen bundelen verschillende soorten effecten, afhankelijk van de soort.

De bekendste zijn die bundels met obligaties, aandelen of beleggingsaandelen in bijvoorbeeld onroerend goed projecten. (3)

ETF’s

ETF betekent “Exchange Trades Fund”, dit is een speciale vorm van de eerder beschreven effectenfondsen. Hier worden verschillende aandelen gecombineerd tot een portefeuille en zo wordt een aandelenindex gevormd, vergelijkbaar met de DAX. Deze bijzondere vorm van fonds hoeft niet actief verhandeld te worden, omdat het voor lange tijd slapend wordt gelaten.

Omdat de belegger dus geen actieve beslissingen hoeft te nemen, kost een ETF minder dan een gewoon beleggingsfonds. (5)

Het doel van exchange-traded funds is de prestaties van de onderliggende index zo goed mogelijk te repliceren. Hierdoor kan de houder de prestatie van de onderliggende waarde (index) op de voet volgen. Dit betekent dat hele markten even gemakkelijk verhandeld kunnen worden als een aandeel. (3, 5)

Certificaten

Deze vorm van beveiliging is iets voor professionals. Certificaten zijn bijzondere vormen van beursgenoteerde effecten. In tegenstelling tot aandelen of obligaties wordt de waarde niet bepaald door de beurskoers, maar door de geschatte toekomstige prijs van grondstoffen, aandelen of deviezen.

Een certificaat kan gezien worden als een weddenschap die betrekking heeft op de toekomstige ontwikkeling van een waardevolle investering.

Effecten kunnen verhandeld worden op de effectenbeurs of over de toonbank via banken. Op de beurs bepalen vraag en aanbod van de effecten de prijs.

Banken en financiële instellingen bepalen zelf de prijs, d.w.z. hij wordt bepaald in de directe handel. Dit resulteert in verschillende prijzen, afhankelijk van het handelscentrum. (3)

Alvorens te beleggen is het belangrijk na te gaan welke effecten bij je eigen deskundigheid en risicotolerantie passen. Omdat het rendement toeneemt met het risico. Beleg je in onzekere certificaten, dan kun je een hoog rendement verwachten, maar tegelijk is het risico van verlies uiterst groot.

Als je daarentegen voor de lange termijn in aandelen of ETF’s belegt, ben je beschermd tegen prijsschommelingen op korte termijn. Je hebt een lager risico om alles te verliezen, maar je krijgt ook een lager rendement. (3, 8, 9)

Als je eenmaal een beleggingsvorm gekozen hebt, is de volgende stap het openen van een effectenrekening, zodat je in de effecten kunt handelen. Je kunt zo’n effectenrekening openen bij je plaatselijke bank, bij elke filiaalbank, en ook bij online makelaars en directe banken.

Merk op dat een bankadviseur altijd productgebonden en geen onafhankelijk advies geeft. Met een online makelaar of een directe bank handel je onafhankelijk, wat zinvol is vooral als je veel kennis hebt van de effectenhandel. (3)

Je moet altijd de kosten in de gaten houden.

Sommige banken rekenen erg hoge transactiekosten. Deze vreten je rendement op. Kosten zijn ook een belangrijke factor bij het kiezen van de juiste effectenrekening.

Zodra je een effectenrekening geopend hebt, kun je effecten gaan zoeken en kopen. Om te zoeken hoef je alleen maar het identificatie nummer van de effecten (ISIN nummer of WKN nummer) in het zoekveld in te voeren. Als je de aankoop voltooid hebt, vind je een effectenverklaring in je effectenrekening in het orderboek.

Online bewaarrekeningen zijn zo opgebouwd dat ze zelfs door beginners gemakkelijk bediend kunnen worden. (3)

Effecten verkopen werkt ook via de effectenrekening. Om dit te doen moet je een verkooporder starten. Om dit te doen kies je de overeenkomstige zekerheid online of geef je de verkoopopdracht telefonisch door aan je bank.

Je kunt de precieze uitvoering en het tijdstip van de verkoop tot in detail bepalen via bestelsupplementen. (3)

Het rendement van een effectenspaarplan wordt afgeleid van de prijsstijgingen op de aandelenmarkt. Zo’n spaarplan kan met kleine termijnen worden afgesloten. (10)

Welke alternatieven zijn er voor effecten als belegging?

Effecten zijn een zeer veelzijdige manier om geld te beleggen. Maar er is veel aanlooptijd nodig en als beginner kan het snel verwarrend worden.

Veel mensen zijn bevooroordeeld tegen beleggen in aandelen en denken dat alleen professionals er geld mee kunnen verdienen. Hier zijn een paar alternatieven voor effecten

• Onroerend goed: De waarde van onroerend goed neemt toe met de tijd. Er is echter een zeer hoog eigen vermogen nodig om een eigendom te kopen, en daarom moet de investering vaak met een bouwlening gefinancierd worden. Ook de kosten van onderhoud moeten niet onderschat worden. (13)
• Investeren in start-ups: Start-ups zijn bedrijven die helemaal nieuw zijn op de markt, met een fris en ongekend bedrijfsidee. Ze zoeken investeerders om geld in het bedrijf te steken. Zo kunnen ze de nodige processen financieren, zoals produktontwikkeling, verkoop en marketing. Een investering kan een hoog rendement opleveren als de start-up met succes groeit, maar tegelijk is er een groot risico op verlies. (12)
• Sneakers in beperkte oplage: Trainers zijn niet alleen bedoeld om in te gaan hardlopen en sporten. Fabrikanten van sportschoenen brengen herhaaldelijk strikt beperkte edities uit die bijzonder gewild zijn. In 2020 verkocht het veilinghuis Sotheby’s Nike “Moon Shoes” uit 1972 voor € 437.000. Speciale edities van sneakers blijken dus een waardevolle investering te zijn. (12)

Er zijn nog een paar andere manieren om geld te beleggen, zoals goud of andere grondstoffen kopen. Maar ongebruikelijker opties voor verzamelaars kunnen ook zinvol zijn. Je kunt je geld investeren in bonsaibomen, kunst of muziekinstrumenten. Zo kun je je geld verhogen met betrekkelijk weinig risico. (12)