Titel: De biologie van de overtuiging, hoe je gedachten je leven bepalen
Auteur: Dr. Bruce Lipton
Uitgever: AnkhHermes
ISBN: 978 90 202 8451 5

Je hoort het zo vaak in spirituele boeken of boeken over persoonlijke groei: verander je gedachten en je verandert je wereld. Paulo Coelho bracht deze filosofie aan de hand met Zijn boek “De Alchemist”  en boeken als het immens populaire “The Secret” voeren dit idee tot in het absurde door. Dr. Bruce Lipton belooft dat hij een wetenschappelijke onderbouwing kan geven bij het idee dat onze overtuigingen ons leven bepalen.

Sterk uit de startblokken

Lipton begint sterk. In de eerste drie hoofdstukken geeft hij een wervelend college over het biologisch onderzoek dat hij in de loop der jaren deed. Al snel wordt hij kritisch ten opzichte van de mainstream overtuigingen in de biologie. Hij bekritiseert het Darwinisme en betoogt dat het leven juist verder komt door samenwerking. Dit betoog doet hij aan de hand van een vergelijkende redenering: eerst waren er ééncelligen. Op een gegeven moment gingen die samenwerken en ontstonden er cellen met gespecialiseerde “organellen”. Na enkele miljoenen jaren gingen de ééncelligen samenwerken in structuren die vergelijkbaar zijn met koralen. En weer verder gingen cellen zich binnen die samenwerking specialiseren, waardoor ingewikkeldere wezens het levenslicht zagen. Ook aan de andere kant ziet Lipton dezelfde ontwikkeling: organismen gaan samenwerken en worden steeds efficienter, zoals bij de lopende band van Henry Ford.

In zijn betoog strooit Lipton met verwijzingen naar wetenschappelijke bronnen. Een snelle blik op de bronnenlijst geeft de indruk dat deze bronnen redelijk betrouwbaar zijn, er staan een aantal prestigieuze bladen op. Dat wekt voldoende vertrouwen om mee te gaan in Liptons’ betoog. Zover zelfs, dat hij me meekrijgt in de gedachte dat het inderdaad raar is te veronderstellen dat ons DNA (de blueprint) ook ons hele leven bestuurt. En hij slaagt er ook in, door vergelijkingen met elektronica en computers, te overtuigen dat cellen op hun eigen schaal ronduit briljant zijn. Niet door de intelligentie van de celkern, Maar door de ingenieuze wijze waarop de celmembraan reageert op de omgeving.

Barstje

Dit is waar de eerste barst in het verhaal zichtbaar wordt. Want van de aannemelijke stelling dat we op cellulair niveau reageren op onze omgeving, springt hij over op de gedachte dat wij, als mens, niets anders doen dan reageren op de omgeving: “Voor nu wil ik volstaan met het herhalen van de lessen van de magische membraan, die de besturing van ons leven niet toeschrijft aan het rollen van de genetische dobbelstenen tijdens onze conceptie, maar die in onze handen legt. Wij zijn de bestuurders van ons biologisch functioneren (..). Wij zijn in staat de gegevens die we in onze biocomputer invoeren aan te passen, net zoals ik de woorden kan kiezen die ik typ. Wanneer we eenmaal begrijpen hoe Integrale Membraan Eiwitten het biologisch functioneren besturen, worden we de meester van ons lot, in plaats van het slachtoffer van onze genen”(p.101). Een veelbelovende conclusie, die ik met graagte zou ervaren, ware het niet dat deze enorme “leap of faith” niet als logisch gevolg is af te leiden uit de redenering tot dat moment. Iets soortgelijks doet hij ook op andere plaatsen.

Kwantumfysica

Ik lees verder, en ontdek tot mijn verbazing hoe de biologische wetenschap alle inzichten op het gebied van de quantumfysica die de mensheid sinds de Tweede Wereldoorlog negeert. Dr. Lipton betoogt dat het vreemd is te veronderstellen dat alle materie in wezen energie is, maar deze kennis vervolgens niet toe te passen op de levende materie. Een sterk punt. Einstein leerde ons E = MC2, wat betekent dat materie een vorm van energie is. Elke 6VWO-leerling die heeft opgelet bij natuurkunde kan aan de hand van een paar eenvoudige proefjes laten zien dat licht zich soms gedraagt als een golf en soms als een deeltje. En wie heeft er nooit gehoord van Schrödingers kat?

En de biologie doet niets met deze kennis. Dat Lipton dit onterecht vindt, is inmiddels wel duidelijk. Om dit te bewijzen komt hij met een aantal medische wonderen op de proppen die door, volgens hem, door de medische wetenschap volkomen worden genegeerd. Behalve één wonderlijk fenomeen: dat van de placebo en de nocebo.

Zijn betoog raast voort en mondt uit in een hoofdstuk over bewust ouderschap. Hierin geeft hij een aantal voorbeelden van de rol van de ouders bij het al dan niet succesvol zijn van een kind. Niet alleen tijdens de opvoeding, maar ook -vooral- tijdens de zwangerschap. Volgens Lipton leert een kind al tijdens zijn verblijf in de baarmoeder veel over het leven. Dit is het moment dat de belangrijkste basisovertuigingen in het jonge wezentje worden geprogrammeerd. Misschien zelfs eerder al: het zou al moeten beginnen bij de conceptie, bij de “twinkeling in de ogen van de ouders”. Een kind dat vanaf het begin gewild is, komt met heel andere overtuigingen ter wereld dan een kind dat een “ongelukje” was.

Overtuigingen kunnen, met veel moeite, wel veranderen. Gelukkig maar, want anders zou niemand de rol van de Ideale Ouder zoals Lipton die ziet kunnen aannemen. Dat veranderen kan ook voor jezelf gunstig zijn: “Dit is mijn uitdaging aan jou. Laat ongegronde angsten los en zorg ervoor geen onnodige angsten en beperkende overtuigingen in de onderbewuste geest van je kinderen te planten.” (p.200) En iets verder “Neem de lessen van cellen over groei en bescherming ter harte en schakel over op groei waardat mogelijk is.” (p.200)

Hoe dan?

Als je tot dit punt in het boek bent gekomen wil je, zelfs als je nog niet volledig overtuigd bent zoals ik, nog maar één ding weten? Hoe dan? Helaas vertelt Lipton ons daar niets over. Zelfs in het hoofdstuk over bewust ouderschap zegt hij alleen dat er van alles (in theorie) kan, maar niet hoe je dat dan zou moeten realiseren.

In het hoofdstuk er direct op, slaat Bruce Lipton ineens een heel andere toon aan, hij wordt ineens spiritueel. Hij noemt dit boek zelf bewust “Epiloog” om dit stuk te scheiden van het eerdere stuk waarin hij op de academische manier redeneerde. Waren er in dat academische stuk al een paar momenten waarin de argumentatie gaten vertoonde die de welwillende lezer zelf mag opvullen, in dit stuk van het boek moet je écht bewust met Lipton mee willen lopen. Lipton maakt lustig gebruik van allerlei spirituele tradities, die volgens hem allemaal te onderbouwen zijn met wat hij de Nieuwe Biologie noemt. De mate waarin Aboriginals afgestemd zijn op hun omgeving, het idee van reïncarnatie en karma…het is volgens hem allemaal te onderbouwen met zijn inzichten over de biologie.

Spirituele eenheid

Heel eerlijk gezegd is zijn boodschap een aantrekkelijke. Neem bijvoorbeeld dit stuk, waarin hij een parallel trekt tussen het effect van een prisma op lichtstralen en de mensheid: “Veel spirituele mensen voorzien de terugkeer van het Witte Licht naar onze planeeet. Zij stellen zich voor dat het komt in de vorm van een unieke persoon, zoals de Boeddha, Jezus of Mohammed. Maar vanuit mijn nieuw verworven spiritualiteit zie ik het zo dat het Witte Licht alleen naar onze planeet zal terugkeren wanneer ieder mens ieder ander mens als een individuele frequentie van het Witte Licht erkent.” (p.216).

Enthousiasme oproepend

Dat is toch een prachtige vergelijking en een beeld wat je alleen kunt toejuichen? Een stuk verder wordt ik nog enthousiaster over de boodschap van Bruce Lipton van spirituele eenwording: “Stel je een populatie van biljoenen individuen voor die in een toestand van eeuwigdurend geluk onder één dak leven. Zo’n gemeenschap bestaat – ze wordt het menselijk lichaam genoemd. Het is duidelijk dat cellulaire gemeenschappen beter werken dan menselijke gemeenschappen: er bevinden zich geen buitengesloten, ‘thuisloze’ cellen in ons lichaam. (..) Als mensen de levensstijl zouden modelleren die gezonde cellengemeenschappen laten zien, dan zouden onze gemeenschappen en onze planeet vreedzamer en levenskrachtiger zijn. (p.220-221).

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik vind dit een bijzonder motiverende en inspirerende boodschap. Maar de vraag blijft: hoe dan?

Salespitch

Daarover zegt Lipton niets, behalve dan dat hij in het addendum (van twee pagina’s) spreekt over een bepaalde “psychologische energietechniek”, die de oplossing zou zijn voor alles. Hoe het werkt, daarover geen woord. Alleen een mooi voorbeeld uit de praktijk waaruit zou blijken dat het werkt. Deze laatste pagina’s lijken heel sterk op een salespitch. Zo eentje met testimonials. Als je vervolgens de bijbehorende website bezoekt, wordt je helemaal getrakteerd op zo een typisch Amerikaanse verkoopsite die je wonderen belooft zonder ook maar enige echte bewijsvoering. Wél een opleiding tot practitioner en een overzicht van workshops in alle uithoeken van de wereld. Die kun je bijwonen, maar dan moet je wel even € 1000 neertellen.

Commercieel

Oei, dit proeft toch wel een beetje als commerciële kwakzalverij. En als je dan, door een snelle blik op scholar.google.com ook nog eens ontdekt dat er wel erg weinig publicaties van Dr. B.H. Lipton te vinden die zijn betoog echt ondersteunen zijn krab je je even op het hoofd. Er zijn wel papers van hem te vinden, maar die ondersteunen zijn betoog op zijn best maar voor een klein deel. Zijn paradigma-verpletterende ideeën worden door de wetenschappelijke wereld volstrekt genegeerd. En dat voor iets wat volgens de achterflap wordt “beschouwd als een va nde grote doorbraken in de nieuwe wetenschap”!

Goed, Lipton zet zichzelf al een beetje neer als de paria van de wetenschappelijke wereld, maar er moet toch iets van hem te vinden zijn in de wetenschappelijke literatuur? En als dat niet zo is, wat zegt dit dan over zijn gebruik van bronnen? Hij geeft ons net genoeg betrouwbare informatie om zijn eigen standpunt aannemelijk te maken. Maar klopt zijn betoog eigenlijk wel? Is hij niet te selectief aan het shoppen uit de literatuur? Eigenlijk zou je de bronnen zelf moeten raadplegen om de conclusies die Lipton eraan verbindt te kunnen beoordelen. Maar wie heeft daarvoor de tijd?

Belofte niet vervuld

Op het omslag wordt ons iets moois beloofd: “Het lijkt erop dat we ons bewustzijn zodanig kunnen trainen dat we gezonde overtuigingen kunnen scheppen. Daarmee hebben we de sleutel in handen tot een gezonder en gelukkiger leven.” Dat gezonde en gelukkige leven zal de reden zijn waarom mensen dit boek aanschaffen. Maar helaas, ondanks de moeite die Lipton doet om ons te overtuigen van zijn denkbeelden, wordt deze belofte niet nagekomen. Als je op zoek bent naar een beter leven, heb je helemaal niks aan dit boek. Dat komt me, zelfs met mijn kritische blik, toch wat rauw op mijn dak vallen. Geen enkele oefening, geen suggestie tot verbetering, nog niet eens een van die beruchte lijstjes met “10 dingen die je gelukkiger maken in het leven”. Wel veel lastig te volgen en wetenschappelijk ogende teksten die voor een groot deel van de lezers volstrekt onbegrijpelijk zijn. Ik had er, zelfs met mijn academische opleiding, in ieder geval moeite mee. Sommige zinnen heb ik meerdere keren moeten lezen, enkel en alleen vanwege de complexe zinsbouw en het frequente gebruik van moeilijke woorden. Vaak lijken die zinnen vooral bedoeld om intelligent over te komen of een lacune in het betoog te verbloemen.

Oh…. en over de ondertitel “hoe je gedachten je leven bepalen”? Daarover lees ik geen letter.

Wat een teleurstelling.

Waardering: 2/10

Lees “De biologie van de overtuiging, hoe je gedachten je leven bepalen” zelf!

Het bericht De biologie van de overtuiging – Bruce Lipton verscheen eerst op Lekker lezen.