Titel: “Liggen Blijven”, achter de schermen bij de mariniers van De Punt en de terreuracties van 1973-1978
Auteur: Olof van Joolen en Silvan Schoonhoven
Uitgever: Nw. A’dam
ISBN: 978 90 468 2433 7

Het kan aan mijn media-voorkeur liggen, maar de afgelopen dagen hoor ik overal over de treinkaping bij De Punt uit 1977. Die treinkaping is nog van voor mijn geboorte, maar toch ken ik hem. Een Groep Molukkers kaapte een trein omdat ze vonden dat de Nederlandse regering hen had laten stikken. Een oude zaak, die dit jaar nog voor de rechter moest komen. Er zou een “kill order” zijn uitgevaardigd door de regering. Zou dat waar zijn? Heeft de Nederlandse regering bewust opdracht aan de mariniers gegeven om te zorgen dat geen van de gijzelnemers het zou kunnen navertellen?

De rechter oordeelt dat die bewering op geen enkele manier te onderbouwen is en stelt dat geen onrechtmatig geweld is gebruikt.

Onderzoek naar de BBE

Toch kleven de beschuldigingen aan het Korps Mariniers en dan vooral de mannen die er toen zelf bij waren. Olof van Joolen en Silvan Schoonhoven besloten op onderzoek te gaan. Niet alleen naar het hoe-en-wat van de kaping op De Punt, maar alle voorbeelden van terreur die in Nederland zijn voorgevallen. Vooral richten ze zich hierbij op de Bijzondere Bijstands Eenheid (BBE) van het Korps Mariniers. Deze eenheid was opgericht nadat bij een gijzelingsactie in Wassenaar bleek dat niemand ook maar iets wist van terreur-acties.

De mariniers moesten in het begin improviseren. Zeuren om materiaal en heel veel zelf het wiel uitvinden. In de militaire hierarchie waren ze een wat vreemde eend in de bijt. De hele krijgsmacht is namelijk gericht op standaard procedures die op het slagveld geweldig zijn, maar in een terreursituatie, met veel close quarter combat, volstrekt niet werkbaar bleken.

Van Joolen en Schoonhoven spraken met veel betrokkenen, waarvan sommigen (zoals Commandant Hans de Waal Malefijt) voor het eerst openlijk spraken. Ook mensen als Dries van Acht en Dick Berlijn (toch niet de minsten) komen in het boek aan het woord.

Groep professionals als “laatste strohalm”

Het beeld dat bij mij blijft hangen is dat van een groep jongens die een opdracht kregen waarvan niemand wist hoe deze uitgevoerd moest worden. Een groep die niet voorzien werd van het juiste materiaal. Een groep die zichzelf moest bewijzen. En vooral een groep professionals, die doet wat nodig was.

Dit beeld komt bij elk van de anti-terreur operaties naar voren: De Punt, de school in Bovensmilde, de gijzeling op het Provinciehuis in Assen. En ja, ook de acties na 9/11 (de eerste actie in decennia).

Is bovenmatig geweld gebruikt? De rechter vindt van niet. De betrokkenen zelf vinden ook van niet, al zijn ze de eerste om toe te geven dat het er in de strijd soms wat hectisch aan toe kan gaan. Het feit dat ze hardop uitspreken dat ze sommige dingen liever anders hadden zien lopen, dat ze nog steeds geraakt worden door de gebeurtenissen toen en dat ze nóg last hadden van gijzelaars die door de daders geëxecuteerd werden geeft voor mij aan dat deze jongens met de beste intenties het veld in gingen.

De andere kant is stil

Het enige minpuntje aan “Liggen Blijven” is dat de andere kant niet  (veel) gehoord wordt. Ja, we leren dat de nabestaanden van de kapers “de waarheid” willen. We leren dat ze om een schadevergoeding vragen, omdat ze de erkenning willen dat de regering te ver gegaan zou zijn. Maar waarom ze dat denken, dat wordt niet duidelijk. Misschien hebben Schoonhoven en Van Joolen het geprobeerd maar weinig respons ontvangen (behalve dat wat al in het boek zit). Dat zou een gemiste kans zijn voor de nabestaanden.

Eerder denk ik dat de nabestaanden ook wel door hadden dat ze geen poot hadden om op te staan. Door de claims van de nabestaanden, die bij de rechter geen stand hielden, veranderen de BBE-ers in korte tijd van helden naar “staatskillers”. Zoals ik het zie na “Liggen Blijven!, Achter de schermen bij de mariniers van De Punt en de terreuracties van 1973-1978” wordt het tijd om weer terug te gaan naar de heldenstatus.

Waardering: 7/10

Lees “Liggen blijven” zelf!

Het bericht “Liggen blijven!” – Olof van Joolen en Silvan Schoonhoven verscheen eerst op Lekker lezen.