Marta Minujín, dünyaca ünlü Arjantinli bir kavramsal sanatçı. Pek çok ödüle ve esere sahip olan sanatçı, ifade özgürlüğünü vurgulamak için kitaplardan Babil Kulesi ve Parthenon’un gerçek ölçekli kurulumlarını yaptı. Kurulumların “mucizevi bir deneyim” kazandırdığını söyleyen Minujín, sanatçının rolünün “bütün insanları birleştirmek” olduğunu ve kitapların bunu fazlasıyla başardığını belirtiyor.

Marta Minujín, 1983 yılında Arjantin’in demokrasiye dönüşünün ardından, ifade özgürlüğünü vurgulamak için askeri diktatörlük tarafından yasaklanan kitaplardan oluşan bir anıt oluşturmuştu. Kendisi gibi kavramsal bir sanatçı olan Andy Warhol ile birlikte çalışarak, 30 bin kitapla yaptıkları Parthenon Tapınağı’nın tam ölçekli bir modeli Buenos Aires’te sergilenmiş ve büyük ilgi görmüştü. Kitap anıtı, üç hafta sonra sökülmüş ve kitaplar halka dağıtılmıştı.

Babil Kulesi

2011 yılında ise, Buenos Aires UNESCO tarafından Dünya Kitap Başkenti olarak seçildi. Bu onura karşılık, Marta Minujín bu kez kitaplardan dünyanın yedi harikasından biri olan Babil Kulesi’ni yaptı. Sanatçı, 25 metre yüksekliğe sahip 7 katlı kulede yine 30 bin kitap kullandı. Farklı dillerdeki kitaplar, okuyucular, kütüphaneler ve 50 büyükelçilikten toplandı. Buenos Aires’teki San Martin Meydanı’nda inşa edilen spiral kule, Japon çocuk kitaplarından Patagonya’daki macera hikayelerine, şiirlerden çizgi romanlara dek her tür kitaptan oluşuyordu.

Kurulum sonunda kitaplar yine halka dağıtıldı. Kalanlardan ise Arjantin’in en ünlü yazarı Jorge Luis Borges’ın bir hikayesinin adı olan ‘Babil Kütüphanesi’nden esinlenilerek kurulan ve aynı adı taşıyan bir arşivde toplandı.

Parthenon Tapınağı

Sanatçı son kurulumunda 1983 yılında yapmış olduğu Parthenon’u gerçek boyutlarında bir kez daha inşa ediyor. Kurulum için, 1933 yılında Naziler tarafından yaklaşık 2 bin kitabın yakıldığı Almanya’nın Kassel kentindeki Friedrichsplatz parkı seçildi.

Anıtın yapımında kullanılacak kitaplar için Kassel Üniversitesi’ndeki öğrencilerle birlikte çalışıldı. 70 binden fazla yasak kitap listesi oluşturuldu ve bağış için halka çağrı yapıldı. Böylece herkes kitap anıtının bir parçası haline getirildi. Parthenon için 100 bin kitap ve 10 bin metin toplandı. Metinler, tapınağın mimarisini yansıtan anıtsal bir sütuna ve çatıya koruyucu plastik torbalara konularak monte edildi.

Marta Minujín, yasaklı kitaplardan oluşan Parthenon Tapınağı’nı eski kurulumları gibi sansür, kitapların yasaklanması ve yazarlarının zulmü konusunda anıtsal bir ifade olarak görüyor.

Kitap yasaklarına mimari anıtlar yazısı Kilsan Blog sitesine aittir.