Górnośląskie Koleje Wąskotorowe to prawdziwy unikat w Polsce, ale i na całym globie! Ta kolej o szerokości toru 785 mm to najstarsza nieprzerwanie czynna kolej wąskotorowa na świecie. Co prawda w Anglii istnieje starsza, ale nie działała nieprzerwanie. Ta na Górnym Śląsku zaczęła powstawać w 1851 roku, choć za oficjalną datę przyjmuje się rok 1853, kiedy już liczyła ponad 30 km długości. Kolejka działa od wtedy do dziś nieprzerwanie, mimo dwóch wojen, powstań śląskich i innych znaczących wydarzeń na tym terenie!

Górnośląska Koleje Wąskotorowe dla przemysłu - historia

Czy kogoś dziwi, że Górnośląskie Koleje Wąskotorowe w połowie XIX wieku powstały dla przemysłu? Był to wówczas kluczowy element systemu transportowego w okręgu przemysłowym. Nitki torów ciągnące się na długości setek kilometrów łączyły górnośląskie kopalnie, huty, fabryki i elektrownie. Początkowo była to kolej konna, a w 1855 roku uruchomiono pierwsze seryjnie wyprodukowane wąskotorowe parowozy. "Rosbanka" czyli tutejsza kolej wąskotorowa przewoziła materiały, ładunki i półfabrykaty pomiędzy zakładami i robiła to z dużym sukcesem przez ponad 100 lat! Załamanie przyszło pod koniec XX stulecia, gdy w dużej mierze skończył się w regionie przemysł ciężki. Wtedy zlikwidowano dużą część rozległej sieci.

Kolej wąskotorowa dla turystów

W 2002 roku Górnośląskie Koleje Wąskotorowe przejęło miasto Bytom. Ocalałą linią Bytom - Tarnowskie Góry - Miasteczko Śląskie i zabytkową stacją w Bytomiu Karbiu opiekuje się Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W sezonie turystycznym kolej kursuje na tej linii i wozi turystów. Przystanki na trasie kolejki pozwalają zwiedzić unikalne atrakcje - Sportową Dolinę w dolomitach na Suchej Górze, Zabytkową Kopalnię Srebra w Tarnowskich Górach czy słynny Zalew Chechło-Nakło na granicy TG i Miasteczka Śląskiego.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe wraz ze stacją Bytom Karb Wąskotorowy z lokomotywownią to wyjątkowy zabytek techniki, którego nikt nie powstydziłby się na całym świecie! Leży oczywiście na Szlaku Zabytków Techniki i przez cały ciepły sezon zaprasza turystów do zwiedzania stacji i przejażdżek w wagonach zamkniętych i otwartych. Można też pociąg wynająć na własne, prywatne cele, np. ciekawą imprezę rodzinną czy firmową. Co roku stacja otwiera też swe podwoje dla chętnych podczas Industriady - Święta Szlaku Zabytków Techniki.

Przystanki kolei wąskotorowej w Bytomiu

1. Bytom Główny Wąsk.
2. Szombierki Elektrownia
3. Bytom Karb Wask.
4. Dąbrowa Miejska
5. Sucha Góra (Dolomity Sportowa Dolina)
6. Kopalnia Srebra
7. Tarnowskie Góry Wąsk.
8. Lasowice Zalew
9. Miasteczko Śl. Zalew
10. Miasteczko Śl. Wask.

Całość trasy to nieco ponad 20 km, a czas przejazdu to nieco ponad 1 godzina. To bardzo przyjemny sposób, aby podziwiać nie tylko postindustrialny krajobraz Górnego Śląska, ale również zielone połacie i dotrzeć np. do atrakcyjnego dla letników Jeziora Nakło-Chechło.

Mapa przystanków kolei wąskotorowej

Poniżej znajdziesz mapę z pokonywaną trasę oraz przystanki.

Zabytkowa stacja w Rudach

Z dawnej kolei lokalnej Gliwice Trynek - Racibórz ocalała jedynie zabytkowa stacja w Rudach, wraz z przyległymi krótkimi odcinkami. Na nich również w sezonie odbywa się ruch turystyczny.