Podróże z dziećmi po Polsce, Azji Środkowo-Wschodniej, Europie i Stanach Zjednoczonych. Dziecko w górach. Aktywne rodzicielstwo.

Park Krajobrazowy Chełmy i Wąwóz Myśliborski koło Jawora, to dobre miejsce na rodzinny spacer na Dolnym Śląsku. Chcesz je poznać? A może już znasz?

Wąwóz Myśliborski jest niezwykle malowniczym 4,5 kilometrowym wąwozem położonym na terenie Parku Krajobrazowego Chełmy w Górach Kaczawskich. To Kraina Wygasłych Wulkanów. Miejsce, które kryje niejedną tajemnicę i setki pięknych krajobrazów. Jednak wciąż jest mało znane mieszkańcom Polski, ale także Dolnego Śląska.

WĄWÓZ MYŚLIBORSKI – MIEJSCE NA DOLNYM ŚLĄSKU, KTÓRE WARTO ZOBACZYĆ

Jednak Ci, którzy już raz doświadczyli piękna i uroku Wąwozu Myśliborskiego, wracają tu regularnie. Co więcej, zachęcają do odwiedzin także innych.

Po opublikowaniu przez nas wpisu z miejscami na Dolnym Śląsku, które zauroczyły nas w 2020, kilka osób napisało, że chętnie zobaczyłyby w zestawieniu Wąwóz Myśliborski. Co prawda, słyszałam o nim wcześniej, ale nigdy nie wydawał nam się „po drodze”. Postanowiliśmy pójść za ciosem i nie czekać na ładną pogodę. Dzięki temu mogliśmy sobie pozwolić na spokojny spacer bez tłumów. Bo o tyle ile mieszkańcy innych zakątków Dolnego Śląska nie zaglądają tutaj często, to okoliczni mieszkańcy już tak.

Początkowo chcieliśmy pojechać tam przyczepką rowerową, żeby sprawdzić, czy trasa jest przystępna dla wózków, ale pan z parkingu nam to odradził z uwagi na zerwany mostek.

JAK DOJECHAĆ DO WĄWOZU MYŚLIBORSKIEGO?

Wąwóz Myśliborski znajduje się w Myśliborzu, w Parku Krajobrazowym ‘Chełmy” na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach Zachodnim.

GPS doprowadzi Was na parking przy Wąwozie Myśliborskim bez żadnego problemu. Droga z Wrocławia zajęła nam około godziny (70 km przez autostradę). Mieszkańcy Jawora mają tu raptem 11 min, Legnicy – ok. 30 min, Strzegomia – ok. 25 min, Jeleniej Góry i Wałbrzycha – ok. 50 min.

JAK NAJLEPIEJ ZWIEDZAĆ WĄWÓZ MYSLIBORSKI?

Przez Wąwóz Myśliborski prowadzi 4,5 km ścieżka przyrodnicza, którą powinien przejść każdy, kto odwiedza to miejsce pierwszy raz. Ścieżka została oznaczona symbolem białego kwadratu z zieloną przekątną.

To fantastyczna dawka wiedzy z zakresu geologii, geografii, botaniki i zoologii. My się naprawdę dużo dowiedzieliśmy. Jeśli nie wiecie jak wygląda „Jeleni Język” i dlaczego w tym miejscu otworzono rezerwat przyrody… to powinniście tu przyjechać. Albo jeśli chcecie dodatkowo dowiedzieć się gdzie elfy jedzą jabłka… ale to za chwilę :)

Po Parku Krajobrazowym Chełmy możesz też spacerować szlakami turystycznymi. Prowadzą nie tylko do wnętrza Wąwozu Myśliborskiego, ale też do Małych Organ Myśliborskich, na górę Rataj, do Wąwozu Siedmickiego, czy Sowiej Skałki. Wszystkie te miejsca nas bardzo ciekawiły, jednak będąc tu pierwszy raz, postanowiliśmy skupić się na spokojnym spacerze po Wąwozie Myśliborskim, a nie kolejnym odhaczaniu miejsc w okolicy. Tym bardziej, że warunki atmosferyczne nie był zbyt korzystne, a nasze dziewczęta, delikatnie mówiąc, nie miały ochoty na dłuższe spacery.

Cały spacer zajął nam około 3 godzin.

ŚCIEŻKA PRZYRODNICZA WĄWÓZ MYSLIBORSKI

Jak zapewniają twórcy ścieżki przyrodniczej, została ona poprowadzona po „najpiękniejszym odcinku doliny rzeki Jawornik”. To właśnie potok Jawornik, dopływ Nysy Szalonej, płynie dziś dnem Wąwozu Myśliborskiego. Ścieżka wielokrotnie prowadzi przez mostki pokonując wartki nurt tej górskiej rzeki.

Dolina Jawornika ma charakter jaru. Na jej obecny kształt bez wątpienia miał wpływ wytapiający się lądolód i powolne rozcinaniu podłoża w głąb przez płynący tędy strumień. Odsłaniał on coraz to nowe, interesujące struktury skalne i zróżnicowane typy gleb. Potem skały niszczały w różnych warunkach klimatycznych, które doświadczały ten teren przez setki tysięcy lat.

Musimy też pamiętać, że jesteśmy na terenie nazywany Krainą Wygasłych Wulkanów nie bez powodu. Kiedyś w tym miejscu naprawdę istniały wulkany – dziś możemy to obserwować patrząc na wulkaniczne stożki Ostrzycy, czy góry Rataj, a także analizując tutejsze twory skalne. Te ostatnie są efektem wybuchów wulkanicznych.

GDZIE ZACZĄĆ WYCIECZKĘ PO WĄWOZIE MYŚLIBORSKIM?

Start ścieżki przyrodniczej „Wąwóz Myśliborski” znajduje się w siedzibie Centrum Edukacji Ekologicznej i Krajoznawstwa „Salamandra”. Jednak z uwagi na panujący COVID, jest ono zamknięte. Więc od razu skierowaliśmy się na pobliski parking (płatny) i wyruszyliśmy w poszukiwaniu 12 tablic edukacyjnych.

Początkowo szliśmy malowniczą kasztanową aleją. W dole szumiał potok Jawornik. Już od pierwszych chwil czuliśmy, że to miejsce będzie wyjątkowe. Wraz z każdym kolejnym krokiem chłonęliśmy coraz mocniej aurę tajemniczości i urok bajkowego wąwozu. Czasem mieliśmy wręcz wrażenie, że przenieśliśmy się tysiące kilometrów stąd na jakaś egzotyczną wyspę, albo do wilgotnych górskich lasów Japonii.

MIEJSCE NIE Z TEJ ZIEMI!

Zbocza jaru porośnięte są intensywną roślinnością. Mijaliśmy las grądowy (grąd z bogatym runem leśnym), las klonowo-lipowy, jaworzynę (lipa, klon jawor, dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy), dąbrowy podgórskie, czy sztucznie nasadzone świerki. Na zboczach dostrzegliśmy też cisy pospolite. Dla miłośników przyrody to miejsce, to prawdziwy raj. W Wąwozie Myśliborskim zaobserwowano aż 280 gatunków roślin!

Na zboczach możemy zaobserwować ciekawe formacje skalne – łupki zieleńcowe o fantazyjnych kształtach, jest tu: Sowia Skała, Maczuga, Skała Olbrzymia, czy Skała Elfów. Można obserwować tu m.in. lawę poduszkową powstałą na skutek zetknięcia lawy z wodą i gwałtownego stygnięcia.

Nas jednak zauroczył… zapach, który wraz z wilgocią stworzył swoisty mikroklimat. Długo nie mogłam zgadnąć co tak intensywnie pachnie. Aż wreszcie Sara stwierdziła, że pachnie tak jak bransoletka na komary (czyli citronella), którą chroniliśmy się w Azji przed komarami.

Niestety nie udało nam się dowiedzieć co dokładnie tak pachnie, a pytaliśmy każdą napotkaną osobę:) Może Jeleni język… a właściwie to niezwykle rzadka paproć – języcznik zwyczajny, która porasta kilkunastometrowe zbocza wąwozu.

REZERWAT PRZYRODY WĄWÓZ MYŚLIBORSKI

To właśnie języcznik zwyczajny jest najważniejszym przedstawicielem flory rezerwatu przyrody Wąwóz Myśliborski. Znajduje się tu jego największe skupisko na Dolnym Śląsku oraz największe stanowisko naskalne.

Powstały w 1962 roku rezerwat florystyczny ma na celu ochronę tej rośliny. Na szczęście rośnie ona w trudno dostępnych dla zwykłego turysty miejscach – wysoko na śliskich skałach, daleko od ścieżki.

Wstęp na teren ścisłego rezerwatu dostępny jest tylko z przewodnikiem turystycznym lub pracownikiem DZPK w ramach zajęć edukacyjnych.

CZY WĄWÓZ MYŚLIBORSKI TO DOBRE MIEJSCE NA SPACER Z DZIEĆMI?

Powiedziałabym, że wręcz idealne! Droga nie jest trudna, więc poradzą sobie na niej nawet najmłodsi, albo dzieci, które nie są przyzwyczajone do długich i trudnych spacerów. Za każdym rogiem czai się jakaś ciekawostka, a to mała kaskada, a to mostek nad potokiem, z którego można urządzać wyścigi patyków. Są tablice informacyjne i skały o ciekawych kształtach.

Jeśli przyjdzie Wam do głowy myśl, że chcecie odwiedzić Wąwóz Myśliborski z wózkiem, przygotujcie się na błoto i grząską drogę. W wąwozie jest dość wilgotno. W pewnym momencie (kawałek za tym jak kończy się żółty szlak) dojdziecie do momentu, że dalej wózkiem nie przejedziecie. Podobnie będzie z czarnym szlakiem, czy ścieżką na Skałkę Elfów.

A właśnie… elfy.

SKAŁKA ELFÓW – NASZA PEREŁKA W WĄWOZIE MYŚLIBORSKIM

Idziemy łagodnym dnem wąwozu. W pewnym momencie w zaroślach zauważamy ścieżkę i tablicę informacyjną z nieśmiało zaznaczonym punktem „Elfie Skałki”. Grzechem byłoby nie odbić i nie sprawdzić, czy na tych skałkach nie siedzą przypadkiem wróżki i elfy.

Nie widzimy żadnych drogowskazów, więc zamiast iść cały czas prosto dnem małego wąwozu, skręcamy i wchodzimy po ostrym zboczu na szczyt. Najpierw jedno wzgórze, potem drugie. Niby to kilkadziesiąt metrów przewyższenia, ale jednak daje popalić.

Z oddali widzimy platformę widokową, płaską drogą po szczycie wąwozu dochodzimy do miejsca, w którym na pewno siedziały jakieś wróżki i malowały okoliczne drzewa na jesienne kolory.

Wracamy już prawilną drogą. Trochę na około, przez przepiękną dąbrowę, jakże różniącą się swoim wyglądem od lasów rosnącym na dnie wąwozu.

Do Wzgórza Elfów można dojść też inną drogą z Myśliborza, ale jeszcze jej nie sprawdzaliśmy. To 3 kilometrowa ścieżka archeologiczna „Śladami Trzebowian”. Została oznaczona symbolem biało-zielonego kwadratu z symbolem ceramiki. Na trasie znajduje się 8 tablic edukacyjnych. Trasa startuje pod budynkiem centrum i prowadzi w stronę góry Skałka.

MAPA ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W WĄWOZIE MYŚLIBORSKIM I WIDOK NA SUDETY

Nie będę opisywać Wam wszystkich punktów na ścieżce. Najlepiej będzie jak zobaczycie je na własne oczy. Opowiem jeszcze o jednym, dość odróżniającym się od wcześniejszych miejsc. To „Widok” położony na łące ponad wąwozem, ostatni punkt na ścieżce. Żeby zejść potem na parking, trzeba pokonać dość strome i długie podejście. Podczas naszego spaceru łąka była mocno poryta przez tutejsze dziki.

Z góry roztacza się widok na Dolinę Jawornika, Równinę Jawora, Górę Rataj, która jest rdzeniem dawnego wulkanu a także Wzgórza Strzegomskie.

PARK KRAJOBRAZOWY „CHEŁMY” – CZYLI CO JESZCZE ZOBACZYĆ W OKOLICY MYŚLIBORZA

Park Krajobrazowy „Chełmy” powstał w celu ochrony cennej przyrody nieożywionej i ożywionej Krainy Wygasłych Wulkanów. Charakteryzuje się przepięknymi krajobrazami, a także unikatowymi reliktami działalności wulkanicznej. Leży w Sudetach Zachodnich, we wschodniej części Pogórza Kaczawskiego częściowo obejmując także Rów Świerzawy i Pogórze Wojcieszowskie.

Nazwa parku nawiązuje do prasłowiańskiego słowa CHOLMY – jako nazwa wzgórz na terenie parku.

W okolicy Myśliborza warto odwiedzić:

• Ścieżka dydaktyczna „Wąwóz Myśliborski”, ok. 4,5 km – opisana w tym wpisie
• Ścieżka archeologiczna „Śladami Trzebowian”, ok. 4 km – z pięknym puntem widokowym Elfia skała.
• Szlak Wygasłych Wulkanów, ok. 87 km (Legnickie Pole-Jawor-Myślibórz-Pomocne-Ostrzyca-Złotoryja)
• Szlak Rowerowy dookoła Wąwozu Myśliborskiego, ok. 9 km (Myślibórz-Myślinów-Jakuszowa-Kobylica-Myślibórz) – koniecznie na rowerach górskich
• Rataj 350 m n.p.m. – punkt widokowy, Małe Organy Myśliborskie na zboczach góry Rataj (bazaltowy czop wulkanu z widocznymi ciosami, pomnik przyrody nieożywionej), ślady grodziska i szczątki zamku z XIII w.
• Czartowska Skała 463 m n.p.m. – punkt widokowy
• Radogost 389 m n.p.m. – punkt widokowy wraz z wieżą z 1893 roku.
• Jawor – m.in. Kościół Pokoju

WĄWÓZ MYŚLIBORSKI INFORMACJE PRAKTYCZNE

• Płatny parking znajduje się w miejscowości Myślibórz (5 zł za cały dzień). Można stąd udać się do wąwozu ścieżką przyrodniczą, która w dużej mierze pokrywa się z żółtym szlakiem.
• Do Wąwozu można dotrzeć też czarnym szlakiem od strony Jakuszowa. Tam nie ma parkingu, można posiłkować się jedynie miejscami na poboczu drogi. Co bez wątpienia ma swój plus, będzie mniej ludzi (tym bardziej, że szlak uchodzi za błotnisty i dość stromy).
• Po przejściu ok. 2 kilometrów dnem wąwozu, na tablicach informacyjnych znajduje się informacja, że wstęp na teren ścisłego rezerwatu dostępny jest wyłącznie z przewodnikiem turystycznym lub pracownikiem DZPK w ramach zajęć edukacyjnych. Dzwoniliśmy, żeby to potwierdzić i faktycznie tak jest, na co wpływ ma ochronna cennych siedlisk paproci, a także zerwany mostek.
• Został wytyczony szlak zastępczy, który wiedzie żółtym i czarnym szlakiem, a następnie drogą. Niestety omija on bardzo dużo interesujących miejsc w wąwozie. Dlatego warto dojść do samego końca, a potem albo wrócić wąwozem na parking, albo cofnąć się kawałek i odbić na żółty szlak.
• Po dnie wąwozu można poruszać się wózkiem, ale tylko do zerwanego mostka. Wejście z wózkiem jest niemożliwe na Elfią Skałę i po odbiciu żółtego szlaku. Wózkiem nie wjedziecie też na łąkę widokową (dziki, ostry podjazd), jeśli chcielibyście iść ścieżką od drugiej strony.

MAPA PĘTLI PO WĄWOZIE MYSLIBORSKIM – SZLAK ZASTĘPCZY

MAPA TRASY Z JAKUSZOWEJ DO WĄWOZU MYSLIBORSKIEGO

Więcej informacji na temat tego miejsca:

https://www.dzpk.pl/parki-krajobrazowe/86-park-krajobrazowy-chelmy/522-sciezka-dydaktyczna-wawoz-mysliborski.html

Wąwóz Myśliborski

Artykuł WĄWÓZ MYŚLIBORSKI: JAK DOJECHAĆ I CO ZOBACZYĆ? pochodzi z serwisu ZBIERAJSIE.PL blog o podróżach z dziećmi.