Laptoplar, masaüstü bilgisayarlar veya oyun konsolları kullanım sıklıklarına göre belirli zamanlarda bakıma ihtiyaç duyarlar. Bu bakım genellikle toz temizliği ve Termal Macun yenilemesidir. Şimdi bilgisayarlarımıza nasıl bakım yapacağımızı, nelere dikkat edeceğimizi inceleyelim.

Periyodik Bakım

Bilgisayarların periyodik bakımları kullanım amaçları ve sıklıklarına bağlı olarak 6 ay veya 1 yılda bir yapılmalıdır. Oyuncu bilgisayarları için 6 ay, genel kullanım için olan bilgisayarlarda 1 yılda bir yapılması idealdir. Bilgisayarınıza yapacağınız bakımın zamanını donanımların sensör verilerini inceleyerek belirleyebilirsiniz. Toz için 6 ay veya 1 yılda bir temizlemek yeterli olsa da, Termal macunun kullanıma bağlı olarak kuruması erken bakım yapmanıza neden olabilir. Termal macun yenilemesi yaparken muhakkak tozları temizleyin. Anakartınızı sürekli kontak spreyi ile temizlemeniz gerekmez. Anakartınızın durumuna göre süreyi kendiniz ayarlayın.

Nelere Dikkat Etmeli

Yayın olarak karşılaşılan durumlar aşağıdadır.

• Laptop kasasının tırnakları, fan ızgaları vs. kırılması.
• Bilgisayar bileşenlerini sökerken veya takarken zarar vermek.
• Vidaların hasar görmesi.
• Yanlış termal macun uygulaması.

Nelere İhtiyacımız Olacak

• Yıldız (Philips) tornavidalar.
• Kasaya zarar vermeden açmak için plastik pena veya oyun kartı, kartvizit.
• Yumuşak fırçalar (toz temizliği yapabileceğimiz herhangi bir fırça)
• Elektrikli süpürge
• Yağsız kontak spreyi (Falcon 530, Bluebird vs.)
• Termal macun (Cooler Master HTK-002, Arctic MX-4 gibi)

Bilmemiz Gerekenler

Termal Macun: İşlemcinin entegre ısı yayıcısı ve soğutucunun metal tabanı arasında termal aktarımı sağlar. Yani basitçe söyleyecek olursak işlemcinin metal kapağı ve soğutucunuzun metal tabanı arasında kalarak ısı transferini sağlar. İşlemcinizin ideal sıcaklıkta çalışması için hayati rol oynar. Termal macun olmadan işlemciniz kritik sıcaklıklara çıkacak, yavaşlayacak, bilgisayarınızın kendini korumak için sürekli kapanmasına ve sonunda işlemcinizin kullanılamaz hale gelmesine neden olacaktır.

Yağsız Kontak Spreyi: Bileşenlerin üzerinde bulunan toz, yağ, istenmeyen parçalar, oksit temizlemek vb. için kullanacağımız spreydir. Kontak spreyinin yağsız olmasına dikkat edilmelidir (Örneğin Falcon 530). DİKKAT: Kontak spreyi yanıcıdır. Ateşten uzak tutunuz.

HWMonitor: Bilgisayarların sensörlerini okuyan donanım izleme programıdır. Voltaj, fan hızı ve sıcaklık değerlerini görebilirsiniz. İndirmek için tıklayın.

Ön Panel Bağlantıları ve Güç Bağlantıları: Masaüstü bilgisayarınızın anakartını sökünce ön panel bağlantıları, güç kaynağı bağlantıları yapılmak zorundadır. Detaylı bilgiyi anakartınızın kullanım kılavuzunda bulabilirsiniz. Örneğin MSI B450M-A PRO MAX anakartı için ön panel bağlantıları:

Başlarken

Başlamadan önce internet üzerinden ilk araştırmanızı yapın. Bu hem işe hakim olmanızı hem de olası hataların önüne geçmenizi sağlayacak. Laptop kullanıyorsanız internet üzerinden laptopunuzun nasıl sağlıklı bir şekilde açılacağını bulabilirsiniz. HWMonitor programı ile bilgisayarınızın sıcaklık değerlerini not alın. Bu yaptığınız bakımın başarıya ulaşıp ulaşmadığını veya bakım yapmanıza gerek olup olmadığını size söyleyecektir. Eğer sabrınız yoksa bu işleri yapmaktan sakının. Yapacağınız hatanın telafisi çok pahalı olabilir. Bu durumda profesyonel destek alın. Hazırsanız başlayalım.

Kasayı Sökmek

Laptop kullanıcıları ilk önce bataryalarını çıkarmalı, daha sonra laptopu sökmelidir. Eğer bataryanız çıkarılamıyorsa kasayı açar açmaz ilk işiniz anakarttan batarya soketini çıkarmak olmalıdır. Kasayı açarken tırnaklara ve kasanın ince kısımlarına çok dikkat edilmelidir. Tornavida yardımı ile vidaları açtıktan sonra tırnakları kırmadan açmak için plastik pena, oyun kartı gibi ince parçalar kullanılabilir. Kasayı açarken kesinlikle zorlama olmamalıdır. Masaüstü kullanıcıları bilgisayarları fişten çıkartarak işe başlamalıdır. Artık anakartımızı görebildiğimize göre ikinci adıma geçebiliriz.

Anakartı Sökmek

Anakartınızı sökmek için ilk önce güç bağlantılarını, ön panel bağlantılarını, varsa ekran kartını, ramleri, işlemci soğutucunuzu vs. sökmeniz daha sonra vidalarını sökerek yerinden çıkarmanız gerek. Eğer bu bağlantılar aklınızı karıştırıyorsa anakart bağlantılarını fotoğraflayabilirsiniz. Anakartınızı söktükten sonra kasanın içindeki tozları fırça ve süpürge yardımı ile temizleyin. Masaüstü bilgisayar kullanıyorsanız güç kaynağını dışarıdan süpürge yardımı ile temizleyebilirsiniz.

Anakart, Fan Temizliği

Anakartınızın üzerinde hiçbir bileşen kalmadığını varsayarak devam ediyorum. Bu aşamada anakartınızı, soğutucu fanınızı yağsız kontak spreyi ile kirlerden arındıracağız. Bunun için anakartınızı kontak spreyin akabileceği şekilde çapraz tutarak kontak spreyi ile temizleyin. Detaylı bilgiyi basit bir google aramasından edinebilirsiniz. Uygulama bitince anakartınızın üzerindeki kontak spreyinin uçmasını bekleyeceğiz. Bu işlem sonunda kısa sürede anakartınız parlak bir görünüme sahip olacaktır. Daha sonra anakartı kasanıza takabilirsiniz. Ekran kartınızın fanlarını fırça ve süpürge yardımıyla temizleyin ve anakarta (PCI-E soketine) takın. Kontak spreyini anakartın soketlerine, fanlarınıza vs. gönül rahatlığı ile uygulayabilirsiniz. Soğutucu fanlarını fırça, süpürge ve kontak spreyi yardımıyla iyice temizleyin.

Termal Macun Yenilemesi

İşlemcinizin entegre ısı yayıcısı ve soğutucunun metal tabanında bulunan eski termal macununuzu pamuk ve alkol yardımı ile temizleyin. Burada tornavida gibi metale zarar verebilecek şeylerle kazıma yapmayın. Termal macunu göz kararı nohut büyüklüğünde işlemci kapağına (entegre ısı yayıcıya) sıkın ve ardından plastik spatula, kart vs. yardımı ile termal macunu işlemcinin entegre ısı yayıcısınına ne kalın nede ince olacak şekilde sürün. Tüm yüzeyin temal macunla kaplandığından emin olun. Termal macunun fazla olması macunun anakarta akmasına, az olması ise ısıyı iletememesine neden olacaktır. Eğer ne kadar süreceğinizden emin değilseniz YouTube'da yeteri kadar termal macun uygulama videosu bulabilirsiniz. Termal macunu uyguladıktan sonra işlemciyi soketine takıp soğutucu fanınızı bağlayın.

Bu aşamadan sonra artık bilgisayarınızı toplayabilirsiniz. Buraya kadar olan kısmı rahatlıkla yapabilirsiniz. Pratik yaptıkça bu işlerin ne kadar kolay olduğunu göreceksiniz. Daha riskli olan ekran kartının termal macun ve ped değişimini, oksitlerin temizlenmesi gibi konulara yer verilecektir.