تاریخچه و متن اعتقاد نامه نیقیه 

نخستين نزاع الهياتى در مسيحيت درباره ى «تثليث» و «ارتباط مسيح با پدر»، در زمان كنستانتين، در قرن چهارم، رخ داد. عقيده ى برخى از عالمان مسيحى اين بود كه خدا از خلقت كاملا جداست، پس ممكن نيست مسيحى را كه به زمين آمده و چون انسان تولد يافته است، با خدايى كه نمى شود شناخت، يكى بشماريم … پدر، پسر را توليد نمود، پس پسر مخلوق است و از ذات پدر نيست و به تمام معنا وى را خدا نتوان خواند.

برخى ديگر از عالمان مسيحى به شدت با نظر فوق مخالفت و صاحبان آن را کافر خواندند. نزاع بين دو نظريه، آشوبى عظيم براى كليسا و امپراطورى روم برپا نمود. كنستانتين (امپراطور روم) كه از اين تفرقه بيمناك شده بود ابتدا سعى نمود بين دو گروه آشتى برقرار نمايد؛ از اين رو، نامه اى براى «الكساندر» (رهبر گروهى كه از هم ذات بودن پسر و روح القدس با پدر دفاع مى كرد)، و نامه اى براى «آریوس » (رهبر گروهى كه اعتقاد به جدايى ذات پدر با پسر داشت و معتقد بود مسیح مخلوق بوده است) نگاشت و از آنان خواست كه به اين نزاع هاى بيهوده پايان دهند.

از آنجا كه نزاع مذكور فروكش نكرد، کنستانتین بر آن شد تا شورايى مسيحى تشكيل دهد و اين بحث را در آن مطرح كند؛ لذا به دستور وى نخستین شورای کلیسایی جهانی در سال 325 میلادی در شهر نيقيه و با حضور 220 اسقف برگزار گرديد. امپراطور شخصاً رياست برخى از نشست هاى اين شورا را بر عهده داشت و تمام هزينه ها را مى پرداخت و البته از همين زمان كليسا خود را تحت سلطه ى رياست رهبر سياسى حكومت ديد، اما چنان درگير مسائل كلامى و الهياتى بودند كه فرصت فكر كردن به اين مسئله خاص را نداشتند.

 این شورا آریوس را محکوم کرد و اعتقادنامه‌ای ضد آریوسی صادر نمود؛

اين شورا اعتقادنامه اى را تصويب كرد كه به «اعتقادنامه ى نيقيه» معروف شد و در آن براى نخستين بار در يك سند رسمى بر «تثليث» تأكيد شد.

***************

متن اعتقادنامه ى نيقيه چنين است

ما ایمان داریم به خدای یگانه، خدای قادر مطلق، خالق امور دیده و نادیده؛ و ایمان داریم به خداوند عیسای مسیح، پسر یگانه خدا، که از ذات پدر است. او، خدا از خدا، نور از نور و خدای حقیقی از خدای حقیقی است، مولود است و نه مخلوق و هم ‌ذات با پدر است. همه چیز به‌واسطه او آفریده شد، چه در آسمان و چه بر زمین. او به‌خاطر ما آدمیان و برای نجات و رستگاری ما از آسمان نزول کرد، جسم گرفت و انسان شد. رنج و عذاب کشید و روز سوم از مردگان برخاست و به آسمان‌ها صعود کرد و بازخواهد آمد تا زندگان و مردگان را داوری کند؛ و ایمان داریم به روح ‌القدس. ما، کلیسای مقدس جامع و وارث رسولان، لعن می‌کنیم آنان را که می‌گویند: «زمانی بوده که پسر وجود نداشته‌ است؛ او پیش از مولود شدن وجود نداشته ‌است و از نیستی به‌وجود آمده ‌است.» همچنین لعن می‌کنیم آنان را که می‌گویند: «وجود پسر از ماهیت یا وجودی به‌ جز ماهیت یا وجود پدر نشأت گرفته و تغییرپذیر است و تغییر و تبدیل می ‌یابد.»

با تصويب اين بيانيه، همسانى ذات و ماهیت عيسى مسیح و خداى خالق تثبيت شد، همچنین خدا(خدای پدر)، عیسی مسیح(خدای پسر) و روح القدس، سه وجود با يك ماهيت شناخته شدند.

اين متن امروزه در كليساى مسيحيت به عنوان اصول اعتقادى تعليم داده مى شود.

**********************************************************