Novo Naselje je jedan od najmlađih, ali i najurbanijih delova Novog Sada, iako je od najužeg centra grada udaljeno četiri kilometra.

Za razliku od današnje stanogradnje, ovaj novosadski kvart odlikuje moderna i humana urnbanizacija – široki bulevari, reltivno niske zgrade, puno zelenila i dovoljno parkinga – drugim rečima – naselje po meri čoveka.

Iako od početka devedesetih godina ova četvrt nosi zvaničan naziv Bistrica, prema srednjevekovnom srpskom selu koje se nalazilo na području današnjeg Novog Sada, ovaj naziv nikada nije zaživeo među pravim Naseljčanima.

Novo Naselje je zaista jedinstveno, jer je jedini kvart Koji ima svoj satelit.

Radi se naravno o igri reči, međutim, interesantno je da je Satelit, koji je nekad bio samostalni gradski kvart, nastao daleko pre Novog Naselja, kao radničko naselje polovinom 50-tih godina prošlog veka.

Od kada su ove dve četvrti administrativno spojene (mada ga „pravi“ Naseljčani i dalje dele), ispalo je da ga naseljava najviše ljudi – pravi mali grad u gradu, sa oko 40.000 stanovnika.

Kratak istorijat Novog Naselja

Na području ovog modernog kvarta nekada su se nalazile šume, a nakon što je Novi Sad dobio status slobodnog kraljevskog grada, ukazom austrijske carice Marije Terezije, na jednom delu napravljeno je i izletište, po uzoru na bečki Prater.

Međutim, tokom godina šume su sve više krčene, da bi nakon Prvog svetskog rata u potpunosti nestale, a plodno zemljište grad je prodavao baštovanima za uzgoj povrtarskih kultura.

Kako se grad sve više širio, na području koji se danas smatra centralnim delom Novog Naselja, kod nekadašnje robne kuće „Mladost“, prvo je nastao tzv. Mali Satelit, sredinom 50-ih godina, koji se sastojao od skromnih prizemnih kuća, od kojih su neke opstale i danas.

Postepeno su zidani i višespratni stambeni objekti, a obrise sadašnjeg izgleda Novo Naselje dobija u periodu od 1977 do 1980. godine, masovnom koncentrisanom gradnjom, kada su nikle i prve zgrade u ulici Bate Brkića, a zatim i soliteri kod pomenute robne kuće.

U tom periodu izgrađeno je preko 4.000 stanova, kao i kompletna infrastruktura, iako su izgradnju pratili brojni problemi, pošto se radilo o močvarnom tlu.

Naselje se postepeno širilo i iz svih pravaca spajalo sa ostatkom grada, a danas u ovom kvartu, idealnom za porodični život, postoje vrtići, škole, prodavnice i veliki marketi, Dom zdravlja, dečija igrališta, pijaca, kao i brojni kafići u kojima se žitelji ovog dela grada opuštaju.

Moderno naselje po meri čoveka

Novo Naselje se, za razliku od Limana, nalazi daleko od Dunava, ali široko prostranstvo i mnoštvo zelenila nadoknađuje taj „nedostatak“.

Građeno je planski, tako da svaki blok zgrada ima uređena dvorišta sa propratnim mobilijarom, a za razliku od drugih delova grada, ovde i dalje parkinga ne manjka.

Kvart se i dalje gradi, ali u širinu, tako da ovde zasad nema bespotrebnog urbanističkog haosa, kojim je ostatak Novog Sada unakažen do neprepoznatljivosti.

Naselje je inače uokvireno bulevarima – Futoškim putem, Bulevarom kneza Miloša, Bulevarom Vojvode Stepe i najnovijim – Bulevarom Evrope, dok ga kroz sredinu seku još dva – Bulevar Slobodana Jovanovića i Bulevar Jovana Dučića.

Priznaćete, prilično velik broj bulevara za jedan gradski kvart…

Mračne tajne „Darkvuda“

Obilazak Novog Naselja započeli smo od delova koji se zovu Savina i Tozin Sokak (poznat i kao „Šonsi“, po maskoti šahovske olimpijade, kada je velik broj stanova ovde izgrađen), kako drugačije, nego – biciklom, pošto je ovaj deo grada idealan za vožnju dvotočkaša.

Prvo smo svratili do „Darkvuda“, zloglasne šumice u blizini nekadašnje ranžirne stanice (koja će navodno biti pretvorena u železnički muzej), kroz koju je prolazak nekada predstavljao opasnu avanturu.

Neki od žitelja su znali dobro čuvanu tajnu da su se tu održavale ilegalne borbe pasa, a vlasnici pitbulova su ove specijalno istrenirane životinje ovde gajili i hranili.

Sa praktikovanjem ove nehumane i krvave „zabave“ započeto je nesrećnih 90-ih, a navodno je čitava priča trajala gotovo dve decenije.

Prema rečima starih Naseljčana, nije bila retkost da ove nesrećne i zlostavljane životinje ostave u improvizovanim boksovima, pa prolazak kroz tu šumu nije bilo najsrećnije rešenje, čak i ukoliko ste najveći ljubitelj pasa.

U neposrednoj blizini nekadašnjeg „Darkvuda“ nalazi se i Dom zdravlja, koji je se poslednjih godina „proslavio“ kao najveća kovid ambulanta u gradu gde je vršena trijaža bolesnika, a na raskrsnici dva bulevara skoro je završena i crkva, koja se gradila skoro tri decenije.

Putarsko čudo i provod kod „Banane“

Tokom prošle godine, tik uz novi Bulevar Evrope, Novo Naselje je konačno dobilo i svoj prvi park sa fontanom i pratećim mobilijarom.

Međutim, proteći će još dosta godina dok žitelji ne budu mogli da uživaju u raskošnom hladu, jer posađenim mladicama treba vremena da stasaju u pravo drveće.

U okolini Tozinog sokaka lociran je sportski klub „Meridijana“, najveći sportsko-rekreativni centar u Srbiji – idealno mesto za partiju tenisa ili malog fudbala.

Ovde se nalazi i putarsko čudo – dva kružna toka, napravljena u uskim uličicama, od kojih jedan vodi direktno na parking – predmet podsmeha Naseljčana i primer bespotrebnog razbacivanja budžetskim sredstvima, jer nikom nije jasno čemu zapravo služe.

U blizini je i dragstor „Banana“, okupljalište ljubitelja dobre kapljice, koji znaju da sa zabavom na ulici nastave duboko u noć, na „radost“ komšija, a za fanove kraft piva tu je „Pivoteka 77“, koja je otvorila svoju filijalu i u ovom gradskom kvartu.

U jednom od okolnih dvorišta se nalazila i „Katakomba“, lokalna igraonica koja je među zaluđenicima za video igre početkom ovog veka imala legendarni status, a danas je zatvorena.

Svirke u „Life-u“ uz pivo kod „Breze“

U centralnom delu Novog Naselja, odmah iza nekadašnje robne kuće „Mladost“, sredinom 90-ih funkcionisao je klub u atomskom skloništu koji se zvao „Life“.

To je bilo mesto gde su se održavale žurke i koncerti, a priliku da sviraju tamo iskoristili su brojni novosadski bendovi.

Na svirke se išlo na sopstvenu odgovornost, jer su tuče i čarke u publici bile česte, pa su posetioci iz drugih kvartova gledali da stignu na poslednji autobus i uteknu na vreme.

Ukoliko biste ipak ostali „zaglavljeni“ na Naselju, mogli ste uvek da pređete sa druge strane bulevara i vreme prekratite uz koje pivce kod dragstora „Breza“, omiljenog okupljališta lokalne ekipe, pošto je radio bez prestanka, čitavu noć.

Kuriozitet je da je tokom svog kratkog postojanja „Life“ ugostio „Spaltterheads-e“, prvi strani bend koji je svirao u Srbiji nakon ukidanja sankcija.

Međutim, posebno „upečatljiv“ ostao je koncert Provokacije, koji je okupio valjda sve skinhede u gradu i završio se masovnom tučom i krvavim glavama brojnih prisutnih u publici.

Nedosanjani san o bazenu

Na „granici“ između Novog Naselja i Satelita, tik uz nastavak ulice Bate Brkića, modernog bulevara koji spaja ovaj deo kvarta sa Futoškim putem, nalazi se pravo ruglo – iskop koji je trebao da postane olimpijski bazen.

Međutim, kako je slovenačka kompanija „Tuš“, koja je bila vlasnik parcele u međuvremenu propala, a nije dobila ni građevinsku dozvolu, tako su propale nade i snovi Naseljčana da će konačno dobiti pravo mesto za plivanje i rekreaciju.

Neki čak u šali kažu da će možda postati radioaktivno jezero, poput onog iz sitkoma „Simpsons“ gde živi ribica sa tri oka, jer se tokom obilnijih padavina rupa napuni vodom, pa se širi nesnosan smrad i postaje pravo leglo insekata i ostalih štetočina.

Oko nekadašnje bazenske školjke u međuvremeno je niklo i divlje naselje, ali i prava deponija u kojoj mnogi nesavesno odlažu smeće, pa predstavlja izvor zaraze, a vikendom se ovaj prostor pretvara u buvljak sa izuzetno skromnom ponudom.

Oni sa malo dubljim džepom, svakako će u pazar otići na Satelitsku pijacu, a moguće je i da će svratiti u bife „Kaiser“, u kojem, baš u skladu sa imenom, caruju šampioni alkohola.

FK „Mladost“ – ponos Satelita

Ponos Satelita svakako predstavlja fudbalski klub „Mladost GAT“, koji je prokrčio put od beton lige do Super lige Srbije, pa se tako Novi Sad ponosi sa dva prvoligaša.

Otkako se klub takmiči u najvišem rangu, stadion je dobio i prave tribine, pa navijači više ne moraju da posmatraju igru svojih ljubimaca sa zemljanih nasipa, kao što su to činili u prošlosti.

Srpski Kojoti, koji srčano bodre „Mladost“, potrudili su se da obeleže svoju teritoriju, pa su njihovi grafiti vidljivi po čitavom Novom Naselju.

Inače u ovom delu grada žitelji žive u trošnim zgradama iz sredine prošlog veka, a neke bolje dane pamti i osnovna škola „Miloš Crnjanski“, o čemu svedoče zapuštene atletske staze i oljuštena fasada.

Originalan obračun komšiluka sa dilerima na „Jamajci“

Baš preko puta terena „Mladosti“ i teniske akademije „Elite“, koja se nalazi odmah pored, naći ćete se u najzelenijem delu Novog Naselja, prepunom uređenih dečijih igrališta.

Ali nije uvek bilo tako mirno – ovaj deo Naselja je tokom 90-ih imao svoj deo koji je nazvan „Jamajka“, gde su narko dileri prodavali džokavce na komad.

To je predstavljalo pravu noćnu moru za čitav komšiluk, jer su se skupljali u ulazima okolnih zgrada, gde su imali svoje štekove i vršili transakcije sa mušterijama.

Međutim, komšije su našle originalan način da se izbore protiv ove pošasti – zazidali su gotovo sve zadnje ulaze zgrada u čitavom kvartu, pa tako danas možete videti gomilu stepenica koje vode direktno u – zid!

Sportski uspesi đaka najveće novosadske škole i legenda o Savi Bosancu

U ovom delu, koji je danas miran porodičan stambeni kvart, nalazi se i ogranak Gradske biblioteke na Novom Naselju, koji je baš ove godine proslavio pola veka postojanja.

Prvobitno se biblioteka nalazila na Satelitu, ali je izmeštena na sadašnju lokaciju, u ulicu Dušana Danilovića, 1983. godine.

U neposrednoj blizini je locirana i Osnovna škola „Prva vojvođanska brigada“, koja je prvu generaciju učenika primila davne 1980. godine.

Arhitektonski neodoljivo podseća na školu „Žarko Zrenjanin“ na Limanu, a poznata je po sportskim uspesima svojih đaka i važi za jednu od najvećih i najmodernijih škola u Novom Sadu.

Baš u ovom kvartu Novog Naselja je živeo Sava Bosanac, kultna gradska faca i veliki navijač „Crvene zvezde“, koji je bio veliki ljubimac starije ekipe Delija na tribinama, jer je bio neverovatno srčan.

Nije mu bilo strano upadanje u razne nevolje, ali je važio za pravdoljubivog momka velikog srca, koji je, na žalost, preminuo vrlo mlad, a anegdote o njegovom životu postale su deo lokalne legende.

Inače, kad pređete Bulevar Jovana Dučića, koji je nekad oivičavao Novo Naselje, naćićete se u Šarengradu, novijem delu punom kafića i kladionica, koji se vremenom, kako se grad širio, praktično spojio sa Veternikom.

Kultura sa Novog Naselja

Brojni kultni bendovi koji su obeležili novosadsku rokenrol scenu potekli su sa Novog Naselja, posebno oni malo žešćeg muzičkog usmerenja, čija je većina članova živela upravo u ovom kvartu.

Ako je Liman nekada više važio deo grada u kojem se svirao pank rok i oi!, Naselje je uvek bilo sinonim za hardkor.

Iako nikad nije napravljena pesma o Novom Naselju, slavu ovog kvarta proneli su Proleće, No Speed Limit, Bonebreaker, Chronic Infection, ali i bendovi kao što su Ljuba i Džinovi, Bao Vau i mnogi drugi.

Za promociju kulture i oživljavanje ovog dela grada brine udruženje Novo Kulturno Naselje, osnovano upravo sa ciljem razbudi mlade i uključi što veći broj ljudi iz komšiluka u kreiranje različitih kulturnih sadržaja.

Ovi nadahnuti entuzijasti autori su brojnih projekata putem kojih je Novo Naselje zaista oživelo, a misija im je da ovaj novosadski kvart dobije svoj kulturni centar, koji definitivno zaslužuje.

Organizovali su brojne radionice koje su obogatile kulturnu ponudu grada, ali i filmski festival „21114 Film fest“, kao i izložbe, koncerte i projekte inkluzije raznih društvenih grupa.

O njihovom radu i aktuelnim projektima u oblastima muzičke, filmske, likovne, dramske umetnosti, arhitekture i psihologije, ali i očuvanja životne sredine, promocije ekologije i zdravih stilova života možete se informisati na Fesjbuk stranici i sajtu udruženja.

Pored navedenih aktivnosti , ovi mladi entuzijasti rade i na promovisanju  vrednosti otvorenog i tolerantnog društva i razvijanju svesti o poštovanju osnovnih prava i sloboda čoveka, pokazujući da se udruženim snagama mogu postići zaista zapaženi rezultati.

„Grad u gradu“ iz kog se bez preke potrebe ne ide u centar

Kako je lagano padao mrak, mi smo se odlučili da našu posetu Novom Naselju završimo uz pivo u legendarnoj piceriji „Alo“,  koja se nalazi u u zgradi sa portretom Če Gevare, čuvenog revolucionara, kojeg su lokalni umetnici ovekovečili na krovu.

Ovde se okupljaju zaista svi – od roditelja sa klincima, adolescenata, lokalnih cugera, ljubitelja dobre pice, pa do penzionera koji vole da proćaskaju uz partiju preferansa.

I svima je zajedničko jedno – obožavaju Novo Naselje i ne idu bez preke potrebe u centar grada.

Sad znamo i zašto, jer je ovaj „grad u gradu“, sa sopstvenim satelitom, zaista poseban i nije ga teško zavoleti.

Priča o Limanu: Kako je močvara zarasla u šikaru izrasla u ponos i diku Novog Sada (FOTO)

The post Od „Darkvuda“ do „Jamajke“: Prošpartali smo Novo Naselje, jedini kvart koji ima svoj Satelit (FOTO, VIDEO) appeared first on Luftika.