W niektórych sytuacjach rozdzielność majątkowa bywa niezbędną formą zabezpieczenia majątku każdego z małżonków. Dzieje się tak w przypadku, gdy jeden z nich prowadzi działalność gospodarczą lub spółkę z o.o., gdzie w razie utraty płynności finansowej, prezes spółki za długi odpowiada całym swoim majątkiem. Jak wygląda, ile kosztuje sporządzenie intercyzy? Jakie są jej zalety oraz w jakim zakresie można ustanowić rozdzielność. Przeczytaj poniższy artykuł i zdobądź wszystkie przydatne informacje.

Majątek wspólny – co wchodzi w jego skład?

Pisząc na temat intercyzy należy rozpocząć od wyjaśnienia 2 podstawowych pojęć. Pierwszym jest majątek wspólny, którego definicję określa ściśle artykuł 31 par. 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Obejmuje on:

• wynagrodzenie za pracę obojga małżonków oraz wszystkie dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
• dochody z majątku wspólnego oraz dochody pochodzące z majątku osobistego każdego z małżonków,
• środki zgromadzone na kontach oszczędnościowych oraz środki zgromadzone na pracowniczym lub otwartym funduszu emerytalnym.

Za pomocą intercyzy można również ustanowić wspólne prawo do korzystania z majątku nabytego przed zawarciem małżeństwa (nabyciem wspólnoty majątkowej), również te, które pochodzą z darowizny, zapisu czy dziedziczenia.

Jeśli intercyza nie zostanie sporządzona, w razie gdy zajdzie konieczność spłaty długów przez jednego z małżonków z tytułu prowadzenia spółki lub firmy, nie uwzględnia się majątku, o którym mowa (środki nabyte przed zawarciem małżeństwa – nabyciem wspólnoty majątkowej, zapis, darowizna, dziedziczenie) drugiego z małżonków.

Majątek osobisty według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

Majątkiem osobistym według art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego są:

• przedmioty o wartości majątkowej nabyte przed nabyciem wspólnoty majątkowej,
• aktywa i przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, jeśli spadkodawca lub darczyńca nie ustanowił inaczej,
• prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej i podlegają innym przepisom,
• wszystkie przedmioty, które służą zaspokajaniu codziennych potrzeb jednego z małżonków i są one niezbędne,
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenia ciała lub zadośćuczynienia – zapis ten nie dotyczy jednak renty,
• prawa autorskie i pokrewne, w tym prawo własności przemysłowej oraz wszystkie prawa, jakie przysługują twórcy.

Uwaga! Przedmioty, takie jak urządzenia domowe, które służą obojgu małżonkom, a które to zostały wniesione do małżeństwa przez jednego z małżonków, jako przedmioty odziedziczone lub darowane, również stanowią majątek wspólny i wchodzą w skład wspólności ustawowej.

Podczas sporządzania intercyzy, mamy prawo zapytać prawnika lub notariusza, co to jest majątek wspólny i co wchodzi w jego skład.

Intercyza przedmałżeńska a rozdzielność w trakcie trwania małżeństwa

Aby rozdzielność majątkowa miała status prawny, dokument ten należy sporządzić w kancelarii notarialnej u notariusza. Małżonkowie mogą zawrzeć intercyzę w dowolnym czasie – zarówno przed małżeństwem, jak i w jego trakcie. Rozdzielność sporządza się w dwóch egzemplarzach dla każdego z małżonków.

Intercyza zawarta po ślubie stanowi o tym, że każdy z małżonków zachowuje swój majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa oraz część, która przypada mu po podziale majątku wspólnego – majątek dzieli się na równe części, o ile nie postanowiono inaczej.

Intercyza przedmałżeńska jest niekiedy bardziej korzystnym rozwiązaniem – często, kiedy jeden z małżonków traci płynność finansową, może być za późno na zabezpieczenie finansowe drugiej osoby pozostającej w małżeństwie.

Rozdzielność majątkową można ustanowić również drogą sądową. Jest ona jednak nieco bardziej kosztowna i czasochłonna. Szczegóły opisujemy na samym końcu poniższego artykułu.

Intercyza a dziedziczenie

W przypadku, gdy małżeństwo posiada dzieci, dziedziczenie majątku przez dzieci małżeństwa, które ma odrębność majątkową podlega takim samym prawom, jak w przypadku małżeństwa, które mają wspólność ustawową. Oznacza to, że rozdzielność majątkowa rodziców nie wpływa niekorzystnie na dziedziczenie majątku przez ich dzieci.

Należy również mieć na uwadze, że w razie śmierci jednego z małżonków, podobnie jak w przypadku dziedziczenia przez dzieci nie zagląda się raczej w sprawy rozdzielności majątkowej – dziedziczenie między małżonkami odbywa się tą samą drogą, jak w przypadku ustawowej wspólności majątkowej.

Ile kosztuje rozdzielność majątkowa?

Koszt sporządzenia intercyzy przed zawarciem małżeństwa wynosi 400 złotych opłaty notarialnej (ustalonej ustawowo)  + VAT, a zatem 492 zł brutto. Do tego dochodzą koszty odpisów i podatku od czynności cywilno-prawnych, co daje łączną kwotę 550 złotych brutto.

Intercyza, którą podpisujemy w trakcie trwania małżeństwa może różnić się kwotą konieczną do opłacenia u notariusza i zazwyczaj zależy od wartości majątku stron. Intercyza przedmałżeńska podlega na ogół stałej, zazwyczaj też niższej opłacie niż intercyza zawarta w trakcie trwania małżeństwa.

W przypadku osób, które chcą ustanowić rozdzielność majątkową w trakcie trwania małżeństwa, jej koszt jest liczony jako procent od wartości majątku małżonków.

Zalety intercyzy – co daje małżonkom rozdzielność majątkowa?

Wokół intercyzy narosło wiele mitów. Budzi ona emocje i przez wielu jest postrzegana jako brak zaufania do partnera. Jednak mimo to mnóstwo przedsiębiorców zdecydowało się na ten krok, który w razie niepowodzenia w biznesie nie zostawia współmałżonka bez środków do życia.

Intercyzę na pewno warto podpisać, gdy prowadzimy wiele biznesów oraz wtedy, gdy jesteśmy prezesem chociażby jednej spółki. Na rozdzielność majątkową decydują się najczęściej osoby zamożne, które cenią własny majątek, ale równocześnie nie chcą w razie utraty płynności finansowej ciągnąć współmałżonka na dno.

Rozdzielność majątkowa ustanowiona przez sąd

W niektórych przypadkach sąd może na wniosek jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Dzieje się tak w przypadku, gdy jeden z małżonków:

• uprawia hazard,
• czyni ryzykowne inwestycje, narażając tym samym na utratę całości lub znacznej części majątku wspólnego,
• bierze kredyty bez zgody współmałżonka, a następnie nie spłaca ich, co powoduje rosnące zadłużenie oraz w sytuacjach, gdy wspólny majątek jest przez jednego z małżonków źle użytkowany i w efekcie niemożliwym jest zaspokojenie podstawowych potrzeb małoletnich dzieci lub drugiego z małżonków.