Τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της γέννησης του Ιησού από τη Μαρία (τη μητέρα του) και τον Ιωσήφ (σύμφωνα με το σύγχρονο ιδίωμα, τον πατριό του) στη Βηθλεέμ. Για τους Χριστιανούς το γεγονός αυτό είναι μια γιορτή όχι μόνο για τη γέννηση του Υιού του Θεού, αλλά και την ελεήμονα σωτηρία του Θεού για το ανθρώπινο γένος. Φάτνες και θεατρικά έργα για παιδιά σε όλο τον κόσμο αφηγούνται την παραδοσιακή ιστορία για το πώς η Μαρία και ο Ιωσήφ ξεκίνησαν το επίπονο ταξίδι στη Βηθλεέμ για να συμμετάσχουν σε μια απογραφή, πώς τους έδιωξαν από ένα πανδοχείο και πως ο βασιλιάς των βασιλιάδων γεννήθηκε σε ένα στάβλο, σε μια φάτνη, και τον επισκέφθηκαν βοσκοί και τρεις ξένοι βασιλείς.
Αυτή η ιστορία, στο σύνολό της, δεν περιέχεται σε κανένα βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Πρόκειται για μια σύνθετη εικόνα που δημιουργήθηκε από τις ιστορίες της γέννησης των Ευαγγελίων του Ματθαίου και του Λουκά και αναπτύχθηκε από τη μεταγενέστερη χριστιανική παράδοση, την τέχνη, τη μουσική και την ερμηνεία. Πολλά από τα στοιχεία που υπάρχουν στα έργα της Αναγέννησης, όπως για παράδειγμα οι "τρεις μάγοι" δεν υπάρχουν στην Αγία Γραφή. Υποθέτουμε ότι υπήρχαν τρεις επισκέπτες, επειδή έφεραν τρία είδη δώρων (χρυσό, λιβάνι και σμύρνα). Αλλά η Αγία Γραφή δεν προσδιορίζει στην πραγματικότητα τον αριθμός τους.
Πιστεύουμε ότι οι Μάγοι (όπως λέγονται στην Καινή Διαθήκη) είναι βασιλιάδες από μεταγενέστερες εικασίες. Ο Δρ Brent Landau, συγγραφέας της "Αποκάλυψης των Μάγων", είπε στην Daily Beast ότι η ιδέα ότι υπήρχαν τρεις βασιλιάδες έρχεται από την φαντασία των πρώτων Χριστιανών. "Η ιστορία του Ματθαίου για τους Μάγους δεν σημαίνει ότι αυτοί οι μυστηριώδεις επισκέπτες ήταν βασιλιάδες. Ο Ματθαίος δεν τους θεωρεί μάγους/αστρολόγους ή ιερείς του Ζωροαστρισμού. Αλλά οι πρώτοι Χριστιανοί παρατήρησαν κείμενα όπως ο Ψαλμός 72: 10-11, για βασιλιάδες από μακρινές χώρες, αποτίοντας φόρο τιμής στο βασιλιά του Ισραήλ, και αναρωτήθηκαν αν αυτό θα μπορούσε να ήταν μια προφητεία για τους Μάγος. Ο Τερτυλλιανός στον τρίτο αιώνα περιγράφει τους Μάγους ως "σχεδόν βασιλιάδες" και σχεδόν διακόσια χρόνια αργότερα ο Αυγουστίνος τους αποκαλεί κατηγορηματικά βασιλιάδες. Από εκεί, άρχισαν να το πιστεύουν όλοι. "Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι Μάγοι ήταν σοφοί, πιθανώς εκπαιδευμένοι στην αστρολογία ή ακόμα και στον Ζωροαστρισμό. Συγγνώμη που καταστρέφουμε τα κάλαντα.
Η παρουσία των τριών βασιλιάδων είναι προφανής και εύκολο να εντοπιστεί προσθήκη στην Καινή Διαθήκη, αλλά υπάρχουν και άλλες, εξίσου εκπληκτικές, ερμηνείες που έχουν συνδυαστεί με τα Χριστούγεννα μας. Η πρώτη είναι η ιδέα ότι ο Ιησούς γεννήθηκε σε ένα στάβλο. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά και κάθε σύγχρονου έργου για τη γέννηση, ο Ιωσήφ και η Μαρία διώχθηκαν από ένα πανδοχείο, επειδή δεν υπήρχε χώρος εκεί. Αλλά, όπως επισημαίνουν πολλοί μελετητές -συμπεριλαμβανομένου και του Δρ Stephen Carlson- η λέξη που συνήθως μεταφράζεται ως «πανδοχείο» (kataluma) πιο πιθανό να αναφέρεται σε κάτι σαν "συνήθης χώρος". Σύμφωνα με την ιστορία, η Μαρία και ο Ιωσήφ πήγαιναν στη Βηθλεέμ επειδή η οικογένειά του Ιωσήφ ήταν από την πόλη αυτή. Είναι λογικό, λοιπόν, ότι ο Ιωσήφ είχε οικογένεια εκεί. Αλλά δεν υπήρχε αρκετός χώρος, υποστηρίζει ο Carlson, για να φιλοξενήσει την οικογένεια που μεγάλωνε με ταχείς ρυθμούς.
Αυτό σημαίνει ότι η Μαρία και ο Ιωσήφ δεν έμειναν στα σπίτια των συγγενών του. Αντ' αυτού η Μαρία ίσως να γέννησε στο ισόγειο του σπιτιού τους, πιθανώς κοντά στα κατοικίδια ζώα, και άφησε τον Ιησού σε μια φάτνη που υπήρχε στο σπίτι. Αλλά δεν γεννήθηκε, όπως λέει η μεταγενέστερη παράδοση, σε ένα στάβλο.
Το πιο εκπληκτικό, ίσως, είναι ότι ο Ιησούς δεν γεννήθηκε στις 25 Δεκέμβρη. Αυτό μπορούμε να το συμπεράνουμε από την ίδια την ιστορία. Ο Λουκάς μας λέει ότι, όταν οι άγγελοι εμφανίστηκαν σ 'αυτούς, οι βοσκοί πρόσεχαν τα κοπάδια τους στα λιβάδια. Αλλά με δεδομένη την κατακόρυφη πτώση θερμοκρασίας του χειμώνα, είναι απίθανο οι βοσκοί να το έκαναν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το πιθανότερο είναι να έγινε την άνοιξη.
Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί τότε πώς καταλήξαμε να γιορτάζουμε τη γέννηση του Ιησού στις 25 Δεκέμβρη. Υπάρχει ένας δημοφιλής μύθος, ιδιαίτερα διαδεδομένος στο διαδίκτυο, ότι η επιλογή της ημερομηνίας γέννησης του Ιησού είχε οριστεί έτσι ώστε να συμπέσει και έτσι αντικαταστήσει είτε το φεστιβάλ Σατουρνάλια ή τη γέννηση του Sol Invictus, του νικηφόρου θεού Ήλιου. Φαίνεται σαν ένα ακαταμάχητο επιχείρημα: το 274 μΧ, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αυρήλιος δημιούργησε μια γιορτή προς τιμήν της γέννησης του Sol Invictus στις 25 Δεκέμβρη. Σίγουρα το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι περίπου την ίδια εποχή και οι ειδωλολάτρες είχαν φεστιβάλ για να γιορτάζουν διάφορες θεότητες, αλλά όπως έχει γράψει ο καθηγητής Andrew McGowan, πρύτανης της Θεολογικής Σχολής του Berkley, αυτοί δεν ήταν οι λόγοι για την επιλογή της ημερομηνίας γενεθλίων του Ιησού στα τέλη Δεκεμβρίου. Στην πραγματικότητα, η ιδέα της εκ προθέσεως σύνδεσης χριστιανικών εορτών με παγανιστικές δεν τέθηκε μέχρι το τέλος του έβδομου αιώνα και κανείς δεν πρόσεξε ότι ο Sol Invictus και ο Ιησούς μοιράζονταν την ίδια μέρα γιορτής, μέχρι τον 12ο αιώνα.
Στις αρχές της Εκκλησίας τέθηκαν πολλές ημερομηνίες ως πιθανές για τα γενέθλια του Ιησού. Ο σημαντικός χριστιανός φιλόσοφος Κλήμης της Αλεξάνδρειας γνώριζε τουλάχιστον επτά, καμία εκ των οποίων δεν ήταν η 25η Δεκέμβρη "Μέχρι τον τέταρτο αιώνα," γράφει ο McGowan, "βρίσκουμε αναφορές σε δύο ημερομηνίες που αναγνωρίζονται ευρέως -και τώρα επίσης γιορτάζονται- ως γενέθλια του Ιησού: την 25η Δεκεμβρίου στη δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την 6η Ιανουαρίου στην Ανατολική (κυρίως στην Αίγυπτο και τη Μικρά Ασία) ".
Γιατί λοιπόν αυτές οι ημερομηνίες; Ο McGowan υποστηρίζει ότι η επιλογή των ημερομηνιών αυτών οφείλεται σε διάφορες αρχαίες θεωρίες για την ημερομηνία της σταύρωσης. Δύο Βορειοαφρικάνοι Χριστιανοί -ο Τερτυλλιανός και ο Αυγουστίνος- υποστήριξαν ότι η ημερομηνία της σταύρωσης και της σύλληψης του Ιησού συνέπιπταν, στις 25 Μαρτίου. Εξαιτίας της ημερομηνίας της σύλληψής του, γράφει ο Αυγουστίνος, "λέει η παράδοση ότι γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου".
Αυτό εξηγεί την ημερομηνία των Χριστουγέννων μεταξύ των δυτικών λατινόφωνων Χριστιανών, αλλά είναι εντυπωσιακό ότι το ίδιο επιχείρημα προβλήθηκε από τους ελληνόφωνες Χριστιανούς στην Ανατολή. Η βασική διαφορά ήταν ότι στο ημερολόγιό τους, η σταύρωση έγινε σε αυτό που σήμερα ονομάζεται 6 Απριλίου. Αυτό σήμαινε ότι η σταύρωση/σύλληψη του Ιησού έγινε εννέα μήνες πριν από αυτό που οι Δυτικοί Χριστιανοί αποκαλούν γιορτή των Θεοφανείων. Μέχρι σήμερα, η Αρμενική Εκκλησία γιορτάζει τα Χριστούγεννα στις 6 Ιανουαρίου.
Εάν η επιλογή της 25ης Δεκεμβρίου είχε θεολογικά κίνητρα, σίγουρα η χρονιά της γέννησης του Ιησού βασίζεται σε ιστορικό γεγονός; Εξάλλου, όλος ο κόσμος μετρά το χρόνο από το έτος της γέννησής του. Αλλά ακόμη και σε αυτό είναι δύσκολο να απαντήσουμε. Τόσο ο Ματθαίος όσο και ο Λουκάς συμφωνούν ότι η γέννηση του Ιησού έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Ηρώδη. Αυτό παρουσιάζει ένα πρόβλημα. Γνωρίζουμε από άλλα στοιχεία που το αποδεικνύουν ότι ο Μέγας Ηρώδης πέθανε το 4 π.Χ.. Εάν ο Ιησούς γεννήθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ηρώδη τότε θα πρέπει να έχει γεννηθεί τουλάχιστον τέσσερα χρόνια πριν από τη χριστιανική εποχή. Σε αυτό μπορούμε να προσθέσουμε κάποια αντικρουόμενα στοιχεία από τον Λουκά. Ο Λουκάς σημειώνει ότι ο Ιησούς ήταν στα τριάντα του όταν άρχισε να κηρύττει και ότι αυτό έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του 15ου έτους της βασιλείας του αυτοκράτορα Τιβέριου.
Αν ο Λουκάς έχει δίκιο στο σημείο αυτό, τότε ο Ιησούς θα έχει γεννηθεί το 1 μ.Χ. Η δυσκολία εδώ, όπως σημειώνει ο καθηγητής Mark Goodacre, είναι ότι τα «τριάντα» μπορεί να σημαίνουν πολλά πράγματα, και να κυμαίνονται από τα 31 ως τα 39. Ίσως ο Λουκάς να μην υπολόγισε σωστά, ή ίσως η γλωσσική αναφορά του "τριάντα" να είναι ευρύτερη από ό,τι υποθέτουμε. Σε κάθε περίπτωση, η πλειοψηφία των μελετητών τοποθετεί τη γέννηση του Ιησού μεταξύ 6 και 4 πΧ.
Το σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε εδώ είναι ότι όλα αυτά που φαίνεται να είναι σφάλματα υπολογισμού είναι το προϊόν της μετέπειτα ερμηνείας. Κανείς που ζούσε στον πρώτο αιώνα δεν πίστευε ότι έζησε στον πρώτο αιώνα. Χρησιμοποιούσαν ρωμαϊκά ή εβραϊκά ημερολόγια. Η Καινή Διαθήκη δεν λέει ποτέ ότι υπήρχαν τρεις μάγοι, ή ότι ήταν βασιλιάδες, ή ότι ο Ιησούς γεννήθηκε τον Δεκέμβριο, ή ότι γεννήθηκε σε αυτό που σήμερα αλλαγή της Κοινής Εποχής. Αν υπάρχουν λάθη εδώ δεν είναι επειδή η Αγία Γραφή λέει ψέματα. Είναι εξαιτίας των παραδόσεων που έχουν συνδεθεί με την ιστορία της γέννησης. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: άσχετα με το τι λένε τα κάλαντα, ο Χριστός δεν γεννήθηκε την ημέρα των Χριστουγέννων.
thedailybeast.com
