Kamica żółciowa to choroba związana z tworzeniem się zestalonych złogów, które ograniczają bądź całkowicie uniemożliwiają odpływ żółci z wątroby. Ze względu na specyficzną budowę układu żółciowego, kamienie powstają najczęściej w miejscach, gdzie żółć ulega naturalnej retencji, czyli pęcherzyku żółciowym oraz przewodzie żółciowym wspólnym. Złogi pęcherzykowe mają charakter organiczny – tworzą je wytrącone, nierozpuszczalne składniki żółci, takie jak cholesterol, bilirubina, białka oraz sole kwasów żółciowych. Niewielkie skupiska kamieni żółciowych można rozbić i usunąć metodą chirurgiczną. W większości przypadków choroba ta kończy się jednak zabiegiem całkowitej resekcji pęcherzyka żółciowego.

JAK POWSTAJĄ KAMIENIE ŻÓŁCIOWE?

Istnieją 3 diagnozowane rodzaje kamieni żółciowych – cholesterolowe, barwnikowe i mieszane.

Złogi cholesterolowe powstają w przypadku zaburzenia równowagi pomiędzy ilościowym stosunkiem fosfolipidów i cholesterolu w żółci. W związku z tym, że poziom fosfolipidów zwykle jest stały, wystąpienie kamicy żółciowej wiąże się ze zwiększeniem stężenia cholesterolu w żółci, który staje się niezdolny do utworzenia koloidalnych miceli i strąca w postaci kryształów. Podniesienie się poziomu cholesterolu może wynikać ze zwiększonego wchłaniania tego substratu w jelitach bądź nasilonego procesu biosyntezy w wątrobie przez reduktazę HMG-CoA.

Złogi barwnikowe są wynikiem zwiększenia stężenia bilirubiny wolnej, niesprzężonej z kwasem glukuronowym (dzięki tej modyfikacji bilirubina, pochodząca z degradacji zużytych erytrocytów, jest rozpuszczalna w wodzie). Taki stan może wynikać zarówno z nasilonego wydalania wolnej bilirubiny przez wątrobę, jak i z dekoniugacji sprzężonej bilirubiny w drogach żółciowych. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zakażeń bakteryjnych dróg żółciowych – bakterie rodzaju Klebsiella lub Pseudomonas wytwarzają enzym beta-glukuronidazę, który odczepia resztę kwasową od wielkocząsteczkowej bilirubiny i powoduje jej wytrącenie w postaci wielkich konglomeratów soli wapniowych.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE KAMICY ŻÓŁCIOWEJ

• niedokrwistość hemolityczna
• marskość wątroby
• choroba Leśniowskiego-Crohna
• podniesiony poziom estrogenów
• starszy wiek
• dieta wysokocholesterolowa
• otyłość
• cukrzyca
• żywienie pozajelitowe

OBJAWY CHOROBY

Z objawami kamicy żółciowej mamy zwykle do czynienia już w przypadku zaczopowania się kamienia w przewodzie żółciowym i zablokowaniu ujścia żółci, dlatego większość symptomów pojawia się nagle i ma charakter ostry. Najbardziej charakterystyczna dla schorzenia jest kolka żółciowa. Ostry ból pojawia się zwykle ok. 15 minut po posiłku i może trwać od 15 minut do nawet kilku godzin. Objawom bólowym często towarzyszą nudności, wymioty przynoszące ulgę, także przemijająca żółtaczka, wzdęcia i uczucie ucisku. Najczęściej jednak kamica żółciowa ma charakter bezobjawowy i wykrywana jest przypadkowo, podczas badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.

POWIKŁANIA KAMICY ŻÓŁCIOWEJ

Nawet jeśli nie doświadczasz przykrych objawów, musisz szczególnie uważać na to, co jesz i stale przyjmować leki obniżające poziom cholesterolu. Nieleczona kamica w zaawansowanym stadium może doprowadzić do powstania groźnych dla zdrowia i życia powikłań:

• ostre zapalenie trzustki
• ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
• perforacja ściany pęcherzyka i zapalenie otrzewnej
• zapalenie dróg żółciowych
• żółtaczka mechaniczna