Volgens de Digital Services Act (DSA) die in februari 2024 volledig in werking trad, moeten online diensten een vertegenwoordiger in de EU hebben. Sinds kort is het Belgisch bedrijf ESDR aangeduid als de vertegenwoordiger van de chatapp Telegram.

Daardoor gaat het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) de bevoegdheid krijgen om controle uit te voeren op de Europese activiteiten van Telegram.

Het BIPT kan boetes opleggen

De Belgische telecomautoriteit wacht nog op de officiële aanwijzing als bevoegde autoriteit, schrijft De Standaard. Zodra dit geregeld is, kan het BIPT toezicht houden op de berichten die via Telegram in de EU verspreid worden. De Europese regelgeving houdt aanbieders van sociale platformen namelijk zelf verantwoordelijk voor wat er op het platform gedeeld wordt.

Ook kan het BIPT optreden als de wet wordt overtreden door boetes op te leggen. Gebruikers van de hele EU kunnen hun klachten over Telegram indienen bij het BIPT. Het BIPT zal daarom ook samenwerken met andere Europese toezichthouders.

“Stel dat iemand in Nederland in een Telegramkanaal zit waar wordt opgeroepen tot geweld tegen een synagoge of moskee, en een melding stuurt naar Telegram maar vaststelt dat er niets mee wordt gedaan, kan die een klacht indienen bij het BIPT”, zegt Mathias Vermeulen van het Belgische datarechtenkantoor AWO.

Moderatie was tot nu toe lastig

Autoriteiten klagen al geruime tijd over het feit dat het lastig is om content op Telegram te modereren en indien nodig aan te pakken. In april van dit jaar hekelde demissionair minister van Justitie en Veiligheid Yesilgöz de berichtenapp omdat het bedrijf niet reageerde op een verzoek van de overheid om een bangalijst te verwijderen.

“Er zijn socialmediabedrijven die op geen enkele wijze verantwoordelijkheid nemen, contact opnemen, geen communicatie, ik vind dat ook echt verwerpelijk. Het kan niet zo zijn dat er online een parallelle wereld ontstaat die we in de echte wereld niet zouden accepteren,” stelt Yesilgöz.

Met de Belgische vertegenwoordiger heeft Telegram echter een stap gezet die reguleren van de chatapp makkelijker maakt. Deze stap is verplicht vanuit de DSA, een set regels waarmee de EU meer grip wil op online diensten. De Digital Services Act vormt samen met de Digital Markets Act de wetgeving die de EU geïntroduceerd heeft om de macht van grote techbedrijven te kunnen reguleren.

Criminaliteit en privacy bij Telegram

Telegram werd in 2013 ontwikkeld door twee Russische broers die iedereen het recht wilden geven op vrije communicatie, zonder controle van buitenaf. Dat resulteerde in een berichten-app met beperkte tot geen moderatie. Telegram is daardoor het favoriete communicatiekanaal geworden van terreurgroepen, drugdealers en andere criminelen.

De app is ook populair bij mensen die gehecht zijn aan hun privacy, vanwege de end-to-end-versleuteling die Telegram biedt. Hierbij kunnen alleen de zender en de ontvanger een bericht lezen. Deze optie staat echter niet standaard aan bij Telegram. Qua privacy ben je bij Telegram dus niet beter af dan bij chatdiensten als Messenger en WhatsApp die wel alle gesprekken versleutelen.