Afgelopen jaar zijn de Kosten die Nederlandse Gemeenten maken voor hun ICT-faciliteiten flink in prijs gestegen. Dat heeft enerzijds te maken met de gestegen personeelskosten, en anderzijds met de toegenomen kosten voor computersoftware. Nieuwe Europese wet- en regelgeving vraagt nog meer capaciteit van gemeenten.
Dit blijkt uit de ICT Benchmark Gemeenten (pdf) van M&I/Partners.
Krapte op arbeidsmarkt zorgt voor hogere personeelskosten
In 2021 bedroegen de ICT-kosten gemiddeld nog 96 euro per inwoner. Onderzoekers hebben berekend dat Nederlandse gemeenten vorig jaar een bedrag van 106 euro per inwoner op tafel moesten leggen om hun onkosten voor ICT-voorzieningen te financieren. Dat komt neer op een stijging van zo’n 10 procent.
Een belangrijk component die deze kostenstijging kan verklaren, zijn personeelskosten. Door de krapte op de arbeidsmarkt, worden gemeenten gedwongen om werknemers van buiten de eigen organisatie in te huren. In 2021 was 18 procent van het ICT-personeel extern ingehuurd, in 2022 steeg dat aandeel naar 31 procent.
Tevens zijn de kosten per fte van ingehuurde medewerkers fors gestegen. De omvang van het eigen personeel nam af terwijl de kosten nagenoeg gelijk bleven. Personeelskosten stegen afgelopen jaar met 7 euro naar 53 euro per inwoner.
Softwarekosten omhoog, kosten ICT-infrastructuur gelijk gebleven
Een ander bestanddeel waarvan de kosten vorig jaar stegen, zijn de softwarekosten. Die ging met 3 euro omhoog van 33 euro naar 36 euro per inwoner. Volgens de onderzoekers is dat te wijten aan het gevolg van het overstappen naar of uitbreiden van Microsoft E5 licenties, de toename van kosten voor bedrijfsvoeringssoftware door de invoering van de Wet open overheid (Woo), een toename van de Enterprise Service Bus en de vergrootte inzet van de e-formulieren.
Het percentage van de softwarekosten dat wordt uitgegeven aan SaaS-applicaties (Software-as-a-Service), kwam afgelopen jaar voor het eerst boven de 50 procent uit. Tussen 2018 en 2022 groeide het percentage van de kosten voor SaaS-applicaties van 20 procent naar 55 procent. Onderzoekers zagen geen grote verschuivingen in de verdeling van de softwaremarkt.
De ICT-infrastructuurkosten bleven in 2022 gelijk op 17 euro per inwoner. De kosten voor hardware en mobiele telefoon namen af door langere afschrijvingstermijnen. De uitgaven aan de netwerkinfrastructuur stegen echter vanwege hogere kwaliteitseisen.
Gemeenten moeten duidelijke keuzes maken en prioriteiten stellen
Uit het onderzoek van M&I/Partners blijkt dat gemeenten de meeste tijd investeren in ICT-projecten om aan nieuwe en omvangrijke wet- en regelgeving te voldoen. Dan moet je denken aan de Omgevingswet -dat alle wetgeving omtrent wonen en werken combineert tot één digitaal loket- en de Wet open overheid. Dat zorgt voor verdere digitalisering en professionalisering, maar ook toenemende kosten.
Gemeenten besteden ook veel tijd aan reguliere vervangingen en migraties. Daardoor is er minder capaciteit beschikbaar voor verdere ontwikkeling en innovatie. “Dit zal de aankomende jaren moeten veranderen. Er komt een tsunami aan nieuwe wet- en regelgeving uit Europa en Nederland op gemeenten af. Dit vraagt om veel verandervermogen, dat nu al schaars is”, aldus de onderzoekers.
Om de beperkte capaciteit goed en efficiënt in te zetten, moeten Nederlandse gemeenten duidelijke keuzes maken en prioriteiten stellen rondom hun ambities en visie.
