Als het aan het kabinet ligt, worden alle applicaties van de fiscus versneld gecontroleerd op AVG-compliance. Het doel is om deze toetsing eind 2024 af te ronden. Eerder is niet mogelijk, omdat het in totaal om 791 bedrijfsprocessen gaat.
Dat schrijft demissionair staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij in een brief aan de Tweede Kamer.
Kwart miljoen Nederlanders kregen stempel ‘potentiële fraudeur’
De Belastingdienst heeft geen beste reputatie als het gaat om het naleven van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Een treffend voorbeeld daarvan is de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Burgers waarvan de fiscus vermoedde dat ze zich schuldig hadden gemaakt aan belastingfraude, kwamen met naam en toenaam in de FSV terecht. Eenmaal in het systeem was het onmogelijk om er weer uit te komen. Bovendien werd men bestempeld als ‘potentiële fraudeur’.
In totaal belandden ruim 270.000 Nederlanders in het systeem van de FSV. Ze werden onder verscherpt toezicht geplaatst, moesten (tien)duizenden euro’s aan ontvangen toeslagen terugbetalen, of kwamen in de schuldsanering terecht. In sommige gevallen werden er zelfs kinderen uit huis geplaatst.
AP legt miljoenenboete op aan de Belastingdienst
De Autoriteit Persoonsgegevens concludeerde dat de Belastingdienst tussen november 2013 en februari 2020 onrechtmatig persoonsgegevens van Nederlanders verzamelde. Er was geen wettelijke grondslag om deze gegevens te verzamelen en verwerken. Verder was de beveiliging van de FSV niet orde, waardoor duizenden medewerkers van de Belastingdienst toegang hadden tot de gegevens in de systemen. Tot slot werden gegevens te lang bewaard en werd de functionaris gegevensbescherming (FG) van het ministerie van Financiën te laat betrokken bij de gegevensbeschermingseffectbeoordeling (GBE) van het systeem.
De privacywaakhond legde zodoende een boete van 3,7 miljoen euro op aan de Belastingdienst. “De Belastingdienst Heeft Met Fsv de rechten van de 270.000 mensen die op die lijst stonden op ongekende wijze geschonden. Ruim 6 jaar lang. Mensen werden vaak onterecht als fraudeur bestempeld, met vreselijke gevolgen. Stond je in FSV, dan kregen sommigen geen betalingsregeling of kwam je niet in aanmerking voor schuldsanering. De Belastingdienst heeft met FSV levens overhoop gehaald”, zo concludeerde AP-bestuursvoorzitter Aleid Wolfsen in april 2022.
In februari 2020 besloten toenmalig staatssecretaris van Toeslagen Alexandra van Huffelen en staatssecretaris van Belastingen Hans Vijlbrief om de FSV offline te halen.
AVG-compliance toetsing eind 2024 afgerond
Tijdens een debat over de FSV in mei van dit jaar, zei demissionair staatssecretaris van Financiën Van Rij dat de Belastingdienst mogelijk pas ‘over een aantal jaren’ aan de Europese privacyregels zou voldoen. Onacceptabel, zo oordeelde de bewindsman. “Het kan niet zo zijn dat de belangrijkste of een van de belangrijkste uitvoeringsorganisaties in dit land, die met miljoenen Nederlanders te maken heeft, haar AVG niet op orde heeft, terwijl die in 2018 zei het bijna op orde te hebben en ik in 2023 moet zeggen dat het nog een paar jaar gaat duren”, zo zei Van Rij tijdens het debat over de FSV.
Hij beloofde toen plechtig om de AVG-compliance van de fiscus te versnellen. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft de staatssecretaris dat hij ‘intensief’ met de Belastingdienst heeft gesproken over deze kwestie. “Want het is belangrijk dat naast alle reguliere werkzaamheden er urgentie is om dit zo snel mogelijk op orde te krijgen”, aldus de bewindspersoon.
Uit een inventarisatie blijkt dat er 791 bedrijfsprocessen zijn geïdentificeerd die getoetst moeten worden op AVG-compliance. “Dit was een groot karwei en is nodig om de toetsing van alle processen op AVG te kunnen verrichten en waar nodig de juiste beheersmaatregelen te kunnen treffen waar dit nog niet is gebeurd”, zo schrijft de staatssecretaris. Hij verwacht dat alle ketens deze toetsing eind 2024 hebben afgerond.
