Stichting Data Bescherming Nederland (SDBN) sleept Amazon voor de rechter. In haar ogen maakt de Amerikaanse online retailer zich schuldig aan grove privacyschendingen. Het bedrijf verzamelt op grote schaal gedetailleerde gegevens van klanten, maar heeft hiervoor geen toestemming gevraagd. De stichting eist een schadevergoeding van één miljard euro.

SDBN kondigt de rechtszaak aan via haar website.

Amazon verdient miljarden met advertenties

Amazon is een commercieel bedrijf dat wereldwijd consumentenelektronica en andere producten verkoopt. Daarnaast heeft het bedrijf een eigen streamingdienst (Amazon Prime) en fysieke winkels, en kun je er cloudopslag afnemen (Amazon Web Services of AWS). Alleen in ons land al telt het bedrijf naar schatting zo’n vijf miljoen klanten. Afgelopen jaar verzilverde Amazon een wereldwijde omzet van meer dan een 500 miljard dollar.

Een andere branche waar Amazon flink geld mee verdient, is de advertentiemarkt. Die tak was afgelopen jaar goed voor een omzet van meer dan 37 miljard dollar. Maar de manier waarop het bedrijf zijn geld hiermee verdient, kan volgens Stichting Data Bescherming Nederland niet door de beugel.

Amazon verzamelt gedetailleerde gegevens van gebruikers

Zodra klanten een account aanmaken bij Amazon, begint het platform met het verzamelen van enorme bergen data. Volgens de stichting gaat het niet alleen om detailgegevens van klanten op het verkoopplatform, maar tevens om het surfgedrag van klanten buiten haar eigen platform.

“Al deze data gebruikt Amazon om een gedetailleerd persoonlijk profiel van jou als gebruiker op te bouwen, om zo gepersonaliseerde advertenties te kunnen tonen. Maar het bedrijf wisselt deze persoonlijke gegevens ook uit met derde partijen die via het Amazon-platform producten verkopen én met andere derde partijen. Daar verdient Amazon veel geld mee”, zegt SDBN.

Om op dergelijke schaal gedetailleerde gegevens van klanten te verzamelen, is toestemming nodig. De stichting claimt dat Amazon niet over geldige toestemming beschikt. Daarnaast informeert het bedrijf klanten niet goed over de omvang van de gegevensverwerking. En zelfs als je geen toestemming geeft voor het plaatsen van tracking cookies, gebeurt dat in praktijk toch.

‘Amazon heeft lak aan privacy’

Anouk Ruhaak, directeur van Stichting Data Bescherming Nederland, vindt het gedrag van Amazon onacceptabel. Ze vergelijkt de werkwijze van het Amerikaanse technologiebedrijf met die van Facebook. “Facebook is gratis en we weten inmiddels allemaal dat je dan zelf het product bent. Maar Amazon is gewoon een betaalde dienst”, vertelt ze tegenover RTL Nieuws.

“Amazon heeft lak aan privacy en verdient tegelijkertijd veel geld met jouw persoonlijke data”, zo schrijft de stichting. Daarom sleept ze het bedrijf voor de rechter. Op die manier wil de stichting afdwingen dat Amazon stopt met haar illegale dataverzamelingspraktijken. Daarnaast wil ze dat Nederlandse gebruikers ‘een passende vergoeding’ krijgen.

Tegenover RTL Nieuws rekent Ruhaak voor aan welk bedrag ze denkt. “Bij andere privacy-inbreuken hebben rechters tussen de 250 en 2000 euro per persoon toegekend. Met vijf miljoen klanten is dat één miljard euro of meer.”

Zaak van lange adem

SDBN wil nog voor het einde van het jaar een dagvaarding uitbrengen voor de rechtbank. Iedereen met Amazon account kan zich aansluiten bij de massaschadeclaim. De stichting waarschuwt vooraf dat het een zaak van lange adem wordt: ze verwacht op zijn vroegst pas in 2026 een uitspraak van de rechter.

Om de zaak financieel te bekostigen heeft de stichting een procesfinancier ingeschakeld. Als de rechter oordeelt dat Amazon een schadevergoeding moet betalen, krijgt deze investeerder maximaal een vijfde van het totale schadebedrag.

Toezichthouders deelden al vaker privacyboetes uit aan Amazon

Het zou niet de eerste keer zijn dat Amazon wordt beboet vanwege het schenden van onze privacy. In juli 2021 kreeg Amazon van de Luxemburgse toezichthouder CNPD te horen dat het jarenlang de persoonlijke data van klanten en partners heeft verwerkt op een manier die niet is toegestaan volgens de AVG. Daarvoor kreeg het bedrijf een boete van 746 miljoen euro. De online retailer tekende bezwaar aan tegen de sanctie.

Eerder dit jaar schikte Amazon voor een bedrag van 30,8 miljoen dollar twee Amerikaanse privacyzaken. De ene zaak gaat over een voormalige medewerker die de Ring deurbelcamera gebruikte om maandenlang vrouwelijke klanten te bespioneren. In de andere zaak verzamelde de online retailer informatie van kinderen onder de dertien jaar via de smart speaker Alexa.