Çocuklar bazen deprem sonrasında ne olduğunu anlamayabilirler. Bu nedenle de hislerini verdikleri tepkiler ile belli ederler. Bu tepkiler arasında altını ıslatma, büyüklere arşı bağımlılık geliştirme, uyku sorunu, içe kapanma yer alır. Her çocuk yaşanan afet sonrasında yanı tepkiyi göstermez. Zaten her çocuğun aynı tepkiyi göstermesini beklemek de yanlış olacaktır.

Bu durumlarda en büyük pay anne ve babalara düşüyor. Anne ve babalar çocuklara karşı soğukkanlı olmalı ve yaşanan durumun yalnızca bir doğal afetten ibaret olduğu çocuklara anlatılmalıdır. Aynı şekilde çocukların rutini olabildiğince bozulmamalı, çocuklar oyundan uzaklaştırılmamalıdır. Yaşanan afetin hemen sonrasında çocuklar sosyal medyadan ve haberlerden uzak tutulmalı ve çocukların sordukları sorulara sakin ve net şekilde cevap verilmelidir.

Yayınlanan kılavuz Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Önleme Ofisi Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nün (UNODC) desteğiyle kullanıma sunuldu. Kılavuzun içerisinde depremden etkilenen çocuk ve gençlere nasıl bakılacağı ile ilgili tavsiyelere yer verildi.

Kılavuza erişmek için tık tık.

Aynı zamanda kılavuzun çocukların verdikleri tepkileri anlamlandırmada yardımcı olacağı düşünülüyor.

Yayınlanan kılavuza göre çocukların verdikleri tepkiler yaşlarına ve sosyo-ekonomik durumlarına göre değişiklik gösteriyor. Ancak yaşanan ağır stres durumlarında çocukların bazı ortak tepkiler verebilmeleri de mümkün oluyor. Bu tepkiler arasında ise şunlar yer alıyor; 

• Baş ağrısı, mide ağrısı, iştahsızlık,

• Korku ve kaygı duyguları,

• Uyumada güçlük, kabuslar, 

• Yaşı daha büyük olan çocuklarda altını ıslatmaya geri dönüş, anne ve babaya bağlılık, sık sık ağlama, parmak emme, yalnız kalmaktan korkma,

• Alışılmamış şekilde aktif ya da agresif olma ya da tam tersi utangaç, sessiz, içekapanık ve hüzünlü olma,

• Odaklanmada güçlük.

Kılavuzda ‘Ailenizi bir arada tutmaya çalışın ve çocuğunuzu uzun süre yalnız bırakmamaya çabalayın’ ifadelerine yer verilirken ‘Çocuklarınız ile bir yere gittiğinizde onlarla ayrılmadan önce buluşacağınız yeri önceden ayarlayın’ ifadeleri de ekleniyor.

• Çocuklara bakmak ve onları korumak için elinizden gelen her şeyi yapacağınıza dair söz verin,

• Sık sık sarılarak ya da ellerini tutarak çocuğunuza sevgi dolu olmaya çalışın,

• Sık sık onları sevdiğinizi söylemeye çalışın. Çocuğunuzu önemsemek ve onu sevdiğinizi söylemek ona yeniden güven verecektir.

• Küçük gibi görünse bile çocuklarınız iyi bir şey yaptıklarında onları övmek için fırsatlar arayın,

• Çocuğunuza karşı sabırlı olmayı deneyin ve davranışlarındaki değişimler için, örneğin size bağlanması ve sık sık güvence araması gibi davranışları için onu eleştirmeyin,

• Çocuğunuzu yardım etmesi için yüreklendirin ve yardım ettiğinde övün ve teşekkür edin. Çocuklar diğer kişilere yardım ettiklerinde, daha iyi başa çıkarlar ve daha çabuk iyileşirler.

• Çocukları dinlemek için zaman ayırın ve ne deneyimlediklerini anlamaya çalışın,

• Deneyimledikleriyle ilgili ne hissettiklerini ve hangi deneyimin onlar için stresli ve uyum sağlamak için zor olduğunu sorun,

• Çocuğunuza sağlayamayacağınız şeyler için söz vermeyin,

• Açık olun ve ne olduğuyla ilgili çocuğunuza doğru bilgi vermeye çalışın.

• Çocuğunuzu sizinle, kardeşleriyle ya da diğer çocuklarla oynaması için cesaretlendirin,

• Oyun, çocuğun geçmişe ve geleceğe hazırlanmasına yardım etmede önemlidir. Aynı zamanda yaşamlarındaki bazı normallikleri sürdürmesine yardım eder.

• Uyku zamanları gibi günlük rutinleri elinizden geldiğince sürdürmeye çalışın,

• Okul olmasa da okul faaliyetlerinde bulunması konusunda çocuğunuzu cesaretlendirin (okuma, matematik, yazma).