Tarım için esas amaç, kültür arazilerinden mümkün olduğunca en kaliteli ürünü ve yüksek verimi elde etmektir. Bu amaç doğrultusunda her şeyden önce toprak verimini arttırıcı birçok kültürel tedbirin alınması mümkün olabilmektedir.

Toprak analizi tarlada belli bir miktar toprağın kireç ve gübre ihtiyacını ortaya koyan bir bilimsel yöntem olarak tanımlanmaktadır. Toprak analiziyle beraber bitkiler için toprakta bulunan yararlı besin madde miktarları bulunmaktadır. Bu yazımızda da toprak numunesi alma, toprak örneği alma, toprak analizi, bitki numunesi alma gibi konu başlıklarına değineceğiz.

BİTKİ BESLEMEDE TOPRAK NUMUNESİ ALMANIN ÖNEMİ

Bir tarla toprağının gübreye ne kadar ihtiyacı olduğunu ortaya koyan toprak analizi yaptırmak, toprakta bulunmakta olan bitki için faydalı besinlerin düzeylerini ve aynı zamanda bitkiler için gereken gübre cinsini ve miktarını belirlemeyi sağlamaktadır. Özellikle birim alandan kaliteli ürün alınması ve topraktaki verimin devamlılığı için gereklidir.

Toprak numunesi alınmazsa ve toprak analizi yapılmazsa gerektiğinden az veya çok gübre uygulaması yapılabilir ya da hatalı gübre çeşidi kullanılabilmektedir. Hatta gübre uygulamasının zamanlaması da hatalı olabilir.

NUMUNE ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Toprak numunesi alınırken, bu numunenin araziyi temsil edecek biçimde alınması gerekmektedir. Numune alınması kararlaştırılan taban veya tepe arazisi renk, yükseklik, eğim, drenaj durumu, toprak tipi, giriş ve ana yol kenarı tarlalar, bina çevresi, hayvan yatırılmış veya harman yeri olarak kullanılan kısımlar, geçmişte gübre yığınlarının bulunduğu yerler, ağaçların alt kısımları, tarlaların su biriken ya da tümsek yerleri, orman, kanal ve dere kısımlarından toprak numunesi alınmaz.

Bağ ve meyve gibi çok yıllık bitkilerin kurulacağı alanlarda profil açılarak, profil örneği yapısına uygun olacak şekilde 1-1,5 m derine inilerek toprak numunesi alınmalıdır. Bu numuneler, meyve bahçeleri için kılcal kök derinliği baz alınarak 0-30 cm, 30-60 cm ve 60-90 cm, sera, süs bitkileri, tarla bitkileri ve sebzeler için 0-20 cm ve 20-40 cm derinden alınır.

TOPRAKTAN NUMUNE NASIL ALINIR?

Toprak örneği alma için sonda, bel kürek ya da burgu gibi toprak numune alma aparatı çeşitleri kullanılır. Toprak örnekleri tarlanın, seranın veya meyve bahçesinin bir ucundan diğer ucuna uzanan düz bir hat üzerinden alınmaz. Zig-zag şeklinde çizgi üzerinde 15-20 adımda bir alınmalıdır.

Sebze yetiştirilecek veya tek yıllık tarla bitkileri bulunan alanlardan toprak numunesi alınırken, zig-zag olan bu hattın her köşesindeki bir noktadan V harfi biçiminde 30 cm derinlik olacak şekilde bir çukur açılır. Sonrasında bu çukurun bir yüzü düzeltilerek bu yüzeyden 3-4 cm kalınlığında bir dilim toprak alınır. Bu alınan topraklar plastik bir kova içerisinde toplanır. Bağlardan ve meyve bahçelerinden 030 cm ve 30-60 cm olacak şekilde iki farklı derinlikten yukarıda açıklanan biçimde toprak numunesi alınır.

Yeni kurulması planlanan bağ veya meyve bahçesi tesisleri için 0-30 cm, 30-60 cm ve 60-90 cm olmak suretiyle üç farklı derinlikte açıklanan biçimde toprak örneği alınarak aynı şekilde farklı plastik kovada toplanır. Her bir noktadan aynı şekilde toplanan bu toprak numuneleri kova içerisinde iyice karıştırılır. Bu karışımlardan en çok 2 kg toprak örneği çöp, iri taş ve diğer yabancı maddelerden ayrılarak, etiketlenir ve elenir. Elenen topraklar torba içerisine konularak laboratuvara gönderilir. Bu işlemler toprak numunesi alma yönetmeliği referans alınarak gerçekleştirilmelidir.

TOPRAK BURGUSU İLE NUMUNE ALMA

Toprak burgusu ile toprak numunesi alma işleminde, burgu dik bir biçimde toprağın örnek alınacak yerine konur ve bastırılarak saat yönünde çevrilir. Yaklaşık 30 cm derinliğe ulaştıktan sonra, ters çevrilmeden tekrar aynı yönde fakat yavaş bir biçimde yukarı yönde çekilerek toprak alınır.

Alınan numunenin tamamı burgu temizleninceye dek kovaya aktarılır. Tarlanın bir noktasında burgu ile yapılan bu işlem aynı tarlanın diğer noktalarına da aynı şekilde yapılır ve numuneler aynı kova içerisine eklenir.

EL İLE NUMUNE ALMA

El ile numune alma işleminde ilk olarak numune alınacak alan belirlenir. Eğer toprağın farklı noktalarından da numuneler alınacaksa bu yerler de belirlenir. Kürek veya kazma kullanılarak örnek alınacak toprak kazılır. Eğer daha da derinden numune alınacaksa daha da derinden kazılır. İdeal toprak temsili için, alınan örneğin homojen olmasına dikkat edilmelidir. El ile toprak numunesi alabilmek için kazılan veya koparılan toprak kova veya numune torbasına dikkatlice yerleştirilir.

BİTKİLERDEN NUMUNE NASIL ALINIR?

Bitki numunesi alma işleminde en önemli olan kriter, numune alınan alanı temsil etmesidir. Yöntemine uygun bir şekilde alınmamış numunelerde, analizler en uygun şartlarda dahi yapılsa bile çıkan sonuçlar yanıltıcı olabilmektedir. Bu sebepledir ki numunelerin yöntemine uygun bir şekilde alınmasına özen gösterilmelidir.

Bitkilerden numune alınması işleminde basit bir yöntem mevcut değildir. Amaca, bitki çeşidine ve türüne, incelenecek olan elemente göre farklılıklar göstermektedir. Genel bir tanım yapılırsa, bitkide gelişmesini tamamlamış olan en genç yapraklar numune olarak işleme geçirilmelidir. Genel olarak örnek alınan bitkiler, gelişim ve herhangi bir eksiklik açısından aynı özellikte olmalıdır.

Genel olarak bir alanı temsil etmesi adına o alandaki bitkilerin en az %20’sinden yaprak numunesi alınmalıdır. Bitki numuneleri yaprak sapları ve yaprak ayası beraber olmak üzere 60-80 adet alınmalıdır. Usulüne uygun olarak alınan örnekler, bez poşetler içinde aynı gün laboratuvara verilmelidir. Eğer aynı gün yetiştirilemeyecek durumdaysa polietilen torbalarda buzdolabında saklanmalıdır.

Başka bir yöntemdeyse buz kutuları da araziye taşınarak, yaprak numuneleri alındıktan sonra buz kutulara konularak laboratuvara götürülür. Bitkilerin, koparıldıktan sonrasında solunuma devam edip, bozulma işleminin hızla başlayacağı unutulmamalıdır.

TOPRAKTAN VE BİTKİDEN ALINAN NUMUNE NASIL ETİKETLENİR?

Toprak numune etiketlenmesi işleminde, toprak numune etiketi ismi verilen etiket toprağın laboratuvara götürülmesi için aktarılan torbanın ağzı bağlanırken torbanın içerisine konulur. Bu etiket üzerinde; ili, ilçesi, köyü(mevkii), tarla sahibi, bitki, derinlik, tarla kimliği (varsa parsel numarası veya ismi), tarih ve numuneyi alan kişi bilgileri yazılır.

Yaprak numuneleri ise, polietilen torbalara konur, içi ve dışı etiketlenir. Etiketlerin üzerine numunenin alınma tarihi, tarla ve sahibi hakkında bilgiler, uygulanmış olan gübreler ve yapılmış tarımsal işlemler hakkında bilgiler kaydedilir.

Toprak verimliliğini anlamak amaçlı toprak ve bitkiden numune alınması gibi birçok parametrede analiz yapılmaktadır. Toprağın fiziksel yapısını ve içerisinde barındırdığı bitki besin maddelerini öğrenebilmek adına ilk aşamada temel analizler yapılması çoğu zaman yeterli olabilmektedir.

Yapılan analizler, toprakta eksikliği bulunan besin maddelerini tespit etmekle kalmayıp, uygun gübreleme stratejileri geliştirmek için temel oluşturmaktadır.

Sonuç olarak, elde edilen toprak numunelerinin analizi, tarımsal üretimde verimliliği artırmak ve sürdürülebilir bir tarım uygulaması sağlamak için hayati öneme sahiptir.

Bu yazımızda da toprak numunesi alma, toprak örneği alma, toprak analizi ve bitki numunesi alma gibi konulara detaylıca değinmiş olduk.

Ayrıca toprak analizi ile ilgili daha detaylı bilgi almak için sitemizde yer alan “Tarımsal Üretim İçin Toprak Analizi Nasıl Yapılır?” adlı rehberimize göz atabilirsiniz.

Yazan: Şehir Plancısı Elif İrem Demirbaş

The post BİTKİ ANALİZİ İÇİN TOPRAK NUMUNESİ NASIL ALINIR? appeared first on WEBAGRON.