Her bir Bitki besin elementleri bitki büyümesi, gelişmesi ve işlevleri üzerinde farklı kritik etkiye sahiptiler. Bitki sağlığı için besin elementlerinin rolü oldukça önemlidir.

Bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan bitki temel besin maddeleri eksikliği veya fazlalığı bitki sağlığını ciddi şekilde etkileyebilmektedir.

Bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için dengeli bir besin elementinin sağlanması gerekmektedir. Bitkilerde bitki besin elementlerinin eksikliğinde veya fazlalığında bitkinin büyümesi ve gelişmesinin çok ciddi bir şekilde etkileyebilecek faktörler bulunmaktadır.

Bitkinin büyümesini ve gelişmesini etkileyen bir diğer faktörler ise topraktaki tuzluluk oranı, mineraller, su, hava koşulları ile hastalık ve zararlar bu faktörlerin önemli bileşenleridir.

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ NEDİR?

Bitki besin elementleri bitkilerin sağlıklı gelişmesi, büyümesi ve üremesi ayrıca fonksiyonların da doğru çalışabilmesi için gerekli olan elementlerdir. Bitki besin elementleri, bitkilerin gerek duyduğu İhtiyacın büyüklüğüne ve küçüklüğüne göre değişmektedir.

Bitki besleme yöntemi için büyük miktarda gereken besin elementleri makro küçük miktarda gerekenler için mikro elementler olarak adlandırılmaktadır.

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE ÖZELLİKLERİ

Bitki besin elementleri ve özellikleri; bitki için besin elementi mutlak gerekli olarak kabul edilebilmesi için birkaç önemli özellik bulunmaktadır.

Bu özelliklerin en önemlisi beslenmenin eksikliğinde bitkinin normal gelişimini tamamlayamaması yani bitkinin yaşam döngüsünün vejetatif veya generatif aşamasında bu elementin eksikliği bitkinin büyümesini ve gelişmesini engellenmelidir.

Bir diğer özellik ise bitki besleme yöntemi bitkinin gelişimini artırmalı veya belirli bir fizyolojik süreci doğrudan etkilemelidir yani bitki üzerine doğrudan ve özgün bir etkisi olmalıdır. Toprakta organik maddenin önemi bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan besin maddelerinin kaynağıdır. Bol miktarda azot, fosfor, potasyum ve diğer elementler bulunabilir. Bitkiler için gerekli bitki temel besin maddeleri ve görevler şu şekildedir:

AZOT (N)

Azot bitki temel besin maddeleri arasında 3 elementin en önemlisi olup mutlak alınması gereken besin elementidir. Bitkilerin temel yapıtaşları olan proteinin ve klorofilin yapısında bulunarak büyüme ve gelişme için temel bir besin elementi görevi görmektedir.

Azot eksikliğinde bitkilerde sararma, genel büyüme geriliği ve düşük verim görülmektedir. Fazlalığında ise aşırı yaprak büyümesi bitkinin gövdesini zayıflaması veya kök gelişiminin engellenmesi gibi sorunlar oluşmaktadır.

FOSFOR (P)

Fosfor bitkiler için önemli 3 temel elementten bir tanesi olup mutlaka alınması gereken besin alıntıdır. Fosfor, DNA ve RNA’nın Yapımı için gerekli olan Ayrıca kök gelişimi ve çiçeklenme gibi vejetatif gelişmesi için mutlak gerekli bir besin elementidir.

Eksikliğinde yaprak sayısının ve yüzey alanının azalması, solgunluk, köklerin kısa oluşması ve verim düşüklüğü görülebilir. Fazlalığında ise diğer beslemelerini alınmasını engelleyebilir. Ayrıca bitkilerde toksik etki yaratabilir.

POTASYUM (K)

Potasyum bitkiler için önemli 3 temel elementten bir tanesi Olup mutlaka alınması gereken bir besin elemanıdır. Potasyum, enzim aktivitelerinde rol almaktadır. Su dengesini düzenler fotosentez ve karbonhidrat sentezi için gereklidir.

Ayrıca bitki hücrelerinin yapısal bütünlüğünü korumaktadır. Eksikliğinde yaprak kenarlarında kahverengi yanıklar oluşmaktadır ve verim kaybı gözlenmektedir. Fazlalığında ise diğer besin elementlerinin alımını engelleyebilir. Toksik etkilere neden olabilmektedir.

KALSİYUM (Ca)

Bitki büyümesi ve gelişmesi için önemli olan kalsiyum bitki hücre duvarının sağlamlığını arttırır ve hücre zarının bütünlüğünü korumaktadır. Eksikliğini bitkilerde uç kurumalar yapmak, bozukluğu ve kök zayıflığı görülmektedir.

Fazlalığında Bitki temel besin maddeleri alımını engellenmekte ve bitkilerde toksisiteye neden olabilmektedir.

MAGNEZYUM (Mg)

Bitki büyümesi ve gelişmesi için önemli olan magnezyum. Fotosentez için kritik önemli bir element olup klorofil molekülünün yapısında yer almaktadır. Ayrıca enzim aktivitesinde düzenlemektedir. Eksikliğinden.

Genel büyüme, gerilim ve yapraklarda sararma görülebilmekte. Bununla birlikte verim düşüklüğü yaşanmaktadır. Fazlalığında ise diğer besin maddelerinin alımını engelleyebilmekte ve bitkilerde toksisiteye neden olmaktadır.

BOR (B)

Bitki büyümesi ve gelişmesi için önemli olan boş bitkilerde üreme için de önemli bir faktördür. Polen tüpü büyümesi, çiçeklenme ve tohum oluşumu için önemli olan bor bitkilerde hücre duvarının sentezini ve büyümesine de önemli rol oynamaktadır.

Eksikliğini bitkilerde yaprak kenarlarında kahverengi lekeler. Çiçek ve meyve dökülmeleri, kök uçlarında kısalma görülebilmektedir. Fazlalığında ise bitkilerde yaprak yanıklıkları ve sararmalar görülebilir.

NİKEL (Ni)

Bitki gelişmesi için önemli olan nikel enzim aktivitesini düzenler, azot fiksasyonunda önemli etkiye sahip olmaktadır. Eksikliğinde bitkilerde genel büyümek, belirli yaprak renk değişikliği ve yapraklarda lekeler oluşabilmektedir.

Fazlalığında ise yapraklarda kahverengi lekeler oluşmaktadır ayrıca bitkilerde toksik etkilere neden olmaktadır.

ÇİNKO (Zn)

Bitki büyümesi ve çiçeklenme için önemli olan çinko enzim aktivitesini düzenler ve DNA ile protein sentezi için de gerekli bir besin elementidir. Eksikliğinde, bitkilerde, yapraklarında sararma. Yaprak kenarlarında kahverengi lekeler.

Görülebilmektedir. Fazlalığında diğer besin elementlerinin alımını engelleyebilir ve bitkilerde toksisiteye neden olabilir.

MOLİBDEN (Mo)

Bitkilerin azot alımını ve kullanılması için önemli bir rol oynayan molibden nitrojen fiksasyonu ve aminoasit sentezi için gereklidir.

Eksikliğinde bitkilerde sararma. Kök gelişiminde gerileme ve kısa veya küçük yaprak oluşumu görülebilir. Fazlalığında ise diğer besin elementlerinin alımını engelleyebilir ve bitkilerde toksisiteye neden olabilir.

MANGANEZ (Mn)

Bitki büyümesi ve klorofil üretimi için gerekli olan manganez, fotosentez ve oksidatif süreçlerde enzimin aktivitesini düzenlemede rol almaktadır. Eksikliğinde bitkilerde yaprak sararma, yapraklarda lekeler ve dökülmeler görülebilir.

Fazlalığında diğer besin elementlerinin alımını engelleyebilir ve bitkilerde toksisiteye neden olabilir.

DEMİR (Fe)

Toprakta bulunan elementler arasında en fazla olan elementlerindendir. Bitki büyümesi ve fotosentez için önemli. Olağan demir klorofil sentezi için de gereklidir.

Eksikliğinde bitkilerde sararma ve büyüme geriliği görülebilir. Fazlalığında diğer besin elementlerinin alımını engelleyebilir ve bitkilerde toksisiteye neden olabilir.

BAKIR (Cu)

Bitki büyümesi ve klorofil sentezi için önemli olan bakır enzim aktivitesini düzenler ve protein sentezinin oluşumunda gereklidir.

Eksikliğinde bitkilerde kloroz, büyüme geriliği ve yapraklarda kahverengi lekeler görülebilir. Fazlalığında ise köklere zarara neden olabilir.

KLOR (Cl)

Bitki hücrelerinin yapısal bütünlüğünü korumakta, su dengesi ve fotosentez ile iyon dengesi oluşturmada önemli rol almaktadır. Eksikliğinde bitkilerde kloroz büyüme geriliği ve yapraklarda sararma görülebilir. Fazlalığında ise yapraklarda yanıklığı neden olabilir.

BİTKİ BESİN MADDELERİNİN ALINMA YOLLARI

Bitki besin maddelerinin alınma yolları genellikle iki farklı şekilde alırlar: kökler aracılığıyla topraktan ve yapraklar aracılığıyla yaprak yüzeyinden.

Topraktan kökler aracılığıyla alma şekli bitki kökleri ile toprakta çözünmüş besin maddelerini ve çözünmüş farklı maddelerin konsantrasyonuna göre difüzyon veya osmoz prensibi ile alınım gerçekleşir.

Yaprak yüzeyinden alınması şekli olan foliar gübreleme yani özel olarak formüle edilmiş sıvı gübreler, bitki yapraklarına püskürtülerek yapraklar tarafından emilir.

Bu yöntem genellikle hızlı bir yanıt ve etki sağlar, özellikle acil besin eksikliklerinde tercih edilir.

Bu gübre çeşitlerine ek olarak organomineral gübreler de bitki gelişimini destekleyen özel gübre çeşitleridir.

Bu eksiklikleri gidermek için bitki besleme ürünleri kullanılmalıdır. Bitkilerin büyümesini teşvik etmek, verimliliği artırmak ve sağlıklı bir şekilde gelişmelerini sağlamak için kullanılan çeşitli ürünlerdir.

Sonuç olarak, Her bir bitki besin elementleri bitki büyümesi, gelişimi ve işlevleri üzerinde farklı ama kritik bir etkiye sahip olduğu belirtiliyor. Bitki temel besin maddeleri dengeli bir şekilde sağlanmasının bitki sağlığı için kritiktir.

Bitki besleme yöntemi yapılırken besin elementlerinin eksikliğinde veya fazlalığında oluşabilecek etkileri ortaya çıkabilecek olası sorunlara dikkat edilmelidir.

Yazan: Ziraat Mühendisi Cafer Aşar

The post BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ VE BİTKİ SAĞLIĞINA ETKİLERİ appeared first on WEBAGRON.