Bir Kamu kurumunda birilerinin işini gördürmek, hızlandırmak Veya başka bir işlemin yavaşlatılması ya da hiç yapılmaması için çalışanın maddi menfaat sağlayarak kamu hizmetlerinin işleyişini aksatması her kamu vicdanında nefretle bakılan bir eylemdir. Bu makalemizde rüşvet suçunun ne olduğunu, kanunlarımızda rüşvet eylemine nasıl yaklaşıldığını ele alacağız.
Rüşvet Nedir?
Bir kamu görevlisinin, kendisine verilen yetki ve görevlerin gereklerine aykırı olarak bir işi (onay, imza, ceza vs.) yapması veya yapmaması için herhangi bir şahısla yaptığı gayrı meşru anlaşma çerçevesinde maddi bir çıkar sağlamasıdır.
Rüşvet anlaşması
Rüşvet alan ile rüşvet veren arasında gerçekleştirilen rüşvete konu işin, işlemin yapılması ve karşılığında her iki tarafın da maddi çıkar elde etme üzerine kurulmuş mutabakattır. Rüşvet anlaşması üzerine yapılması planlanan eylem gerçekleştirilmemesi halinde bile söz konusu suç vaadde kalmış olsa bile rüşvet suçunun oluşması için kanunen yeterli sayılmaktadır. Aynı şekilde bu durum rüşvet suçuna teşebbüs edenlerin suçu işlemekten vazgeçmelerinde failler hakkında gönüllü vazgeçme hakemlerini içeren TCK madde 36 bu suçun faillerine uygulanmaz.
Rüşvet suçunda rüşvet teklifinin alan-veren ilişkisinde teklifin kimden geldiğine bakılmaksızın bir tarafın teklifine diğer tarafın kabul etmesi rüşvet anlaşmasının oluşması için yeterlidir.
Rüşvet suçunun cezası
Türk ceza kanununda rüşvet alanın cezası veya rüşvet verenin cezası konusunda eylem bakımından bir ayrım yapılmayarak her iki suçu da aynı kapsamda ele alınmıştır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 252. maddesine göre;
(1) Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlayan kişi, dört yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, kendisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlayan kamu görevlisi de birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.
(3) Rüşvet konusunda anlaşmaya varılması halinde, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.
Rüşvet suçunda bazı görevlilere kanun ek parantez açarak bu kamu görevlerinin rüşvet suçunu işlemeleri halinde uygulanacak ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. Bu görevliler: Yargı görevi yapan, hakem, bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavirlerdir.
Son olarak rüşvet teklifini yapan şahsın teklifini kamu görevlisinin kabul etmemesi veya bunun tam tersi durumunda teklifte kalan ve kabul edilmeyen rüşvet suçunda TCK. 252 birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.
