Osmanlı zamanında Ramazan ayı bir nevi  sosyalleşme ayı gibiydi. Gündüz sokaklarda pek kimse olmasa da iftardan ve teravih'den sonra sahura kadar insanlar sokaklardaydı.

O devirlerde Ramazan'ın gelişi Kadı'nın karşısında başlardı.

İki kişi Kadı'nın karşısına çıkar:

Biri diğer kişinin ona borcunun olduğunu  Ramazan gelince vereceğine dair söz verdiğini söyler.

Kadı borçluya dönerek:

-  Borcun var mı? Ramazan gelince vereceğini söyledin mi?

Borçlu  kişi :

- Evet söyledim lakin Ramazan daha gelmedi ki...

Alacaklı kişi :

- Ramazan geldi dün gece hilali gördüm.

Kadı :

- Ramazan'ın geldiğine dair iki şahidin var mı?

Alacaklı kişi :

-Evet var.

İki şahit gelirler gece hilali gördüklerini beyan ederler. Kadı Ramazan'ın geldiğini ilan eder.

Bu tiyatral tarz oyunlarla Ramazan'ın gelişi ilan edilirdi.




    O devirlerde herkes o yıl yapılacak mahyaları çok merak ederlerdi.Çünkü her camide farklı mahyalar resmedilirdi. Mahyalar teravihler çıktıktan sonra yakılırdı.Mahyalar kandilden yapılırdı.

     İlk kandil Kocamustafapaşa'da  Sümbül Efendi Camisin'de yakıldığı çeşitli kaynaklarda belirtilmiştir. Mahya ilk defa 1600'lü yıllarda 1.Ahmet döneminde kullanıldığı söylenir.Hiç bir islam ülkesinde yoktur.Bizde ise İstanbul'a ait bir gelenektir.

     Mahya iki minare arasına gerilen iplerin üstünde koyulan kandillerin yakılmasıyla oluşur. Osmanlı zamanında her yerde iki minareli cami yoktur. Cami eğer iki minareli ise padişahın veya aile mensuplarından birinin yaptırdığı cami olduğunu gösterirdi.

     Mahya yapmak hiçte kolay değildir.Mahya ustaları nadir yetişir ve oldukça meşakatlidir.Kimi yerde mahyalar yazı olarak kimi yerde resim işlenirdi.İşlenen resimler : Kız kulesi,galata kulesi,İstanbul'un çeşitli yerleri yapılırdı.Teravih'den sonra mahyalar yakılırdı.Bir camide yanan mahyaları görenler diğer camiye giderlerdi.Ramazan'da cami gezmek geleneği bu yıllara dayanır.İlginç olan bir yanı ise her gece farlı yazılar ve resimler mahyalara işlenirdi.Halk her gece merak içinde camilere giderdi.

Şimdilerde eski tadı kalmamışsa da bu gelenek günümüze kadar sürmektedir.