Sabit getirili yatırım araçlarından birisi de repodur. Yabancı bankaların öncülüğünde kullanılmaya başlanan yatırım aracı, kısa vadeli getiri sağlamaktadır. Kısaca repo işlemleri, geri alma taahhüdü ile yapılan satış işlemi olarak tanımlanabilir. Menkul kıymetler, hazine bonoları, devlet tahvilleri gibi yatırım araçları da repo işlemlerine konu olmaktadır.

VİOP İşlemlerini Risk Almadan Demo Hesap ile Hemen Öğrenin!
Bilgi Almak için Tıklayın.

Birikimlerinizi kısa vadede, sabit bir getiri ile değerlendirmek istiyorsanız repo yatırımını tercih edebilirsiniz. Bankalar, müşterisine satacakları sabit getirili menkul kıymeti önceden belirlenen bir fiyattan satar. Bu işlemi, belli bir tarihte geri almak üzere gerçekleştirir. İşlem gerçekleştikten sonra da alım – satım fiyat farkından kar etmiş olursunuz.

Alternatif yatırım araçları kapsamında bu yazımızda, repo hakkında bilgiler vermek istiyoruz:

Repo Nedir?

Kısa vadeli bir menkul kıymetin, belli bir dönem sonunda ilk satıcısı tarafından geri alınmasını öngören bir işlem türüdür. Daha kısa haliyle; bir menkul kıymetin belli bir fiyata satılıp, bir süre sonra yine belli bir fiyattan alınacağı şeklindeki anlaşmadır.

Para piyasası araçlarından önemli farkları vardır. En önemlisi; bir menkul kıymetin gerçek vadesinin alıcı ve satıcının ihtiyaçlarını karşılaması amacıyla kısaltılmasıdır.

Repo, kısa vadeli bir borçlanma şekli olarak da tanımlanır. Repo vadelerine ise oran, dönem veya tenör denir. Güvenli bir yatırım aracı olarak kabul edilir.

Genellikle sermaye artırımı için kullanılan repo, menkul kıymetlerin veya diğer yatırımların alınmasını finanse etme amacı taşır.

Repo işlemlerine konu olan yatırım araçları:

• Devlet tahvili,
• Hazine bonosu,
• Banka bonosu,
• Banka garantili bono,
• Kamu Ortaklığı İdaresi
• Toplu Konut İdaresi’nce ihraç edilen borçlanma senetleri,
• Borsada işlem gören borçlanma senetleridir.

Repo işleminde menkul kıymetler, müşteriye teslim edilmeden, merkez bankasının bloke hesaplarında veya Borsa İstanbul Takas ve Saklama AŞ.’de depo edilmektedir. Teslim etmek yerine bir makbuz düzenlenir ve müşteri vade dolduğu zaman makbuzu sayesinde ödemesini alır.

Repo Çeşitleri Nelerdir?

Birikimlerinizi güvenli ve sabit getirili bir şekilde değerlendirmek için repo işlemlerine başvurabilirsiniz. Devlet tahvili, hazine bonosu gibi güvenli yatırım araçlarının repo edilmesi ile kısa vadeli belli bir kazanç elde edebilirsiniz.

Repo çeşitlerini ise şu şekilde sıralandırabiliriz:

Düz Repo

Bir menkul kıymeti, belli bir tarihte belli bir fiyattan geri alma taahhüdü ile yapılan satış işlemidir. Repoya konu olan menkul kıymetler, teminat özelliği taşır. Kısa vadeli borç verme durumu söz konusudur.

Ters Repo

Bir menkul kıymetin, işlem başlangıç valöründen alınması ve bitiş valöründen geri satılması işlemidir. Valör, bankacılıkta işlemlerin gerçekleştiği tarihtir.

Ters repo yapan taraf, parayı kullandıran taraftır ve geri satış taahhüdü ile menkul kıymeti alır. Düz repoda olduğu gibi menkul kıymet geri alınmak üzere satılmaz.

Ters repoda, işleme konu olan yatırım aracının geri satılması üzerine alım söz konusudur. Borç veren üzerinden tanımlanan bir işlemdir. Menkul kıymeti alan kişi, borç vermiş olur ve aldığı menkul kıymetleri anlaşmayla belirlenen tarihte faiziyle beraber teslim eder.

Yatırımcının bir aracı kurum ile yaptığı işlemler ters repodur.

Gecelik Repo

Gecelik işlemlerin yapılabildiği ülkelerde yayın kullanılan bir türdür. Gecelik repoda, vade 1 gündür. Aksi kararlaştırılmadığı sürece valör aynı gündür.

Nihai takas ise ertesi gündür. Valör Cuma günüyse teslimat pazartesi gerçekleştirilir. Repo piyasasında en fazla ciroya sahip kalemdir.

Gecelik repo işlemleri, kurumlar aracılığıyla aynı gün valörlü yapılır. Gecelik repo faizi ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenir. Para Politikası Kurulu toplantılarında alınan bir karardır.

Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı, 1 Haziran 2018 tarihinden sonra politika faizi olarak anılmaya başlanmıştır. TCMB, gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına göre +/- 150 baz puanlık marjla belirlenmesine karar vermiştir.

Repo özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde daha fazla kar getirir. Gecelik repo faizi TCMB tarafından belirlendikten sonra, vadesine göre kazancında değişim olur. Yani repo vadesi uzadıkça faiz oranı artar.

Açık Repo

Vadesi belirsiz olarak yapılan repo işlemidir. Yapılan sözleşmeyi taraflar, herhangi bir tarihte sonlandırabilir. İşleme konu olan menkul kıymet ve nakit para günlük olarak değerlendirilir.

Karşılıksız (Fiktif) Repo

Bu türde iki durum söz konusudur. Birincisinde; işleme konu olan sermaye piyasası aracı, satan tarafın portföyünde olmamasına rağmen işlem gerçekleşir. Bu işlemde el değiştiren yatırım aracı değil, teslim eden makbuz veya dekonttur.

İkincisinde ise aynı tutar ve tanımdaki menkul kıymet, birden fazla gerçek kişiye birden fazla işlem yapılarak satılır. Böylece açığa satış durumu ortaya çıkar. Bu türde, işlemlerin biri gerçek, kalanlar ise hayalidir.

Sürekli Repo

İlk anlaşma tarihiyle belirlenen vade sonunda, sözleşme taraflarından herhangi birinin ihbarı olmadan repo otomatik olarak yenilenir. Bu türe genellikle overnight veya çok kısa vadelerle yapılan işlemlerde rastlanır.

Vadeye Kadar Repo

Anlaşmada belirlenen vadenin bitim tarihi, repoya konu olan yatırım aracının faiz veya kupon ödeme günüyle aynıdır.

Bu türe genellikle portföylerinde yüksek getirili yatırım aracı bulunduran; ama yatırım araçlarını elden çıkarmadan getirisini elde etmek isteyen gerçek ya da tüzel kişiler başvurur.

Döviz Swapı Repoları

Repoya konu olan yatırım aracına benzer kalitede bir teminat söz konusudur. Vadeli döviz piyasayı aracılığıyla yatırımcı, herhangi bir döviz cinsinden yapılan işlemlerden avantaj sağlayabilir.

Esnek Repo

Parasını borç veren yatırımcının, karşı tarafa paranın bir kısmını önceden anlaşılan vade ve koşullarda geri çekme hakkı karşılığında belirli bir faiz oranından ödeme yapacağı konusunda esneklik verir.

Yani yatırımcı, ödünç verdiği para açısından sahip olacağı likit imkan ile belli bir faiz oranından ödeme yapar.

Repo Yatırımı Nasıl Yapılır?

Uzun vadeli yatırım yapmak istemeyen ve kısa vadede güvenli bir kazanç sağlamak isteyen yatırımcılar, repo işlemine başvurmaktadır. Repo işlemlerinde kısa vadeli faiz geliri elde edilir. Ayrıca yatırımcı ile banka arasında yapılan anlaşmaya göre gerçekleşir.

Bankalar ellerinde bulunan hazine bonosu, devlet tahvili gibi yatırım araçlarından, ileri bir tarihte ve fiyatta geri almak üzere yatırımcıya satış yaptıkları işlem türüdür.

İşlemde banka, repo yaptığı menkul kıymeti teslim etmeli ve vadesi geldiğinde anlaşma koşula göre geri almalıdır. Herhangi bir sorunla karşılaşılmaması için yatırımcıya yapılan işlem ile ilgili makbuz verilir. Yatırımcı da repo vadesi dolduğu zaman makbuzu bankaya ibraz eder ve parasını alır.

Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde repo, iyi bir getiri sağlayan yatırım aracıdır. Enflasyon yüksek olduğu zaman faizler de yüksek olur ve reponun getirisi yükselir.

Türkiye’de özellikle ticaretle ilgilenen kişiler ellerinde bulunan nakit parasını 1 – 3 – 5 günlük repo işlemine yatırır ve kısa vadeli gelir elde eder.

Repo hakkında merak edilen soruların cevapları:

100.000 TL sanal para ile VİOP işlemlerini risk almadan öğrenmek için buraya tıklayın.