Maria Montessori to żyjąca ponad 100 lat temu włoska lekarka. Pracowała w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, gdzie zajmowała się dziećmi z niepełnosprawnościami. W miarę swojej pracy zauważyła, że problemy maluchów z nauką nie wynikają z ich wrodzonych wad, a złego podejścia. Tam, dzięki swojemu doświadczeniu oraz chęci niesienia pomocy innym, wypracowała metody wychowawcze bazujące na poszanowaniu indywidualności każdego dziecka. ¹ Założyła szkołę w biednej dzielnicy Rzymu, w której pracowała z dziećmi najróżniejszych narodowości i zdolności, a jej metody do dziś zdobywają rzesze zwolenników! Przekonaj się, na czym polega wyjątkowość podejścia tej innowatorki i zobacz, jak wprowadzić jej techniki w życie!

Indywidualność, pasja, samodzielność

U podstaw metod Montessori leży wiara w to, że człowiek już od narodzin ma pewne indywidualne cechy charakteru. One sprawiają, że do niektórych rzeczy mamy większe predyspozycje i ciekawość . Przez to do każdego ucznia należy podejść indywidualnie i respektować jego preferencje. W jej systemie nauczania nie ma ocen, jest natomiast pobudzanie ciekawości malucha i wspieranie jego naturalnych tendencji.

System pracy

Bardzo ciekawym aspektem tego typu nauczania jest… BRAK SYSTEMU. Dzieci same decydują, kiedy i czym chcą się zajmować. Nie narzuca się im zadań, pomocy czy pracy w grupie. Nauczyciel wspiera dziecko i jest jego towarzyszem w odkrywaniu świata, ale nie narzuca mu niczego. Występują też stałe elementy dnia, takie jak przerwy na jedzenie, odpoczynek i swobodną zabawę. Ma to na celu nauczenie maluchów pewnych zasad społecznych oraz tego, że chociaż same decydują o sobie, to do pewnych wspólnych elementów dnia trzeba się dostosować.

U podstaw metod Montessori leży to, iż świat powinno się poznawać wszystkimi pięcioma zmysłami. Stąd materiały, jakie podopieczni mają do dyspozycji to nie podręczniki i ćwiczeniówki. Klasy przypominają bardziej warsztat niż salę zabaw, a wyposażone są w kąciki tematyczne. Można przy nich czytać , rozwiązywać zagadnienia matematyczne, korzystać z fiszek, bawić grzechotkami oraz układankami, albo uczyć prowadzić rozmowę w kąciku dyskusyjnym. Każdej pomocy jest tylko jedna sztuka w sali i każda ma konkretne miejsce, dlatego dzieci muszą nauczyć się dbania o porządek, dzielenia oraz czekania.

Dzieci często uczą się w grupach przemieszanych rocznikowo. Dzięki temu młodsze brzdące podpatrują zachowanie starszych, które mogą naśladować i brać za wzór. Starszaki natomiast uczą się pomagania, empatii oraz cierpliwości.

Interesującym aspektem zajęć są lekcje ciszy, kiedy to wykonuje się krótkie ćwiczenia bez wypowiadania ani słowa. Przykładem takich zajęć jest wspólne tworzenie kompozycji przez uczniów . Tylko jedna osoba na raz może układać przedmioty i nie można przemieszczać tego, co zostało już położone. Po zakończeniu swojej pracy daje się znak następnej osobie, iż ta może zacząć swoją kolejkę. Takie ćwiczenie pomaga pracować nad skupieniem, uspokojeniem, pobudza kreatywność, a także uczy szacunku dla pracy innych. ²

Wady i zalety

Ideologia, na której bazują metody Montessori, pozwala dzieciom z radością i w zgodzie ze sobą odkrywać świat, poznawać swoje pasje oraz wyrażać siebie. Do każdego ucznia podchodzi się indywidualnie, obserwuje i motywuje. Maluchy nie odczuwają stresu związanego z ocenianiem oraz krytyką tego, że nie radzą sobie tak samo jak ich rówieśnicy. Edukacja ma na celu rozwijanie talentów, naukę samodzielności z zachowaniem szacunku do innych, a także samokontroli. Montessoriańskie dzieciaki łatwiej utrzymują uwagę, uczą się wzajemnie, a do tego chętniej angażują się w samodzielne projekty.

Metody te nie są jednak pozbawione wad. Dzieci kształcone w tym modelu mogą w przyszłości mieć problem z zaadoptowaniem się do tradycyjnego modelu nauki lub do środowiska pracy. Krytyczne podejście, ocenianie, stres oraz nauka programowa mogą zaburzać ich poczucie bezpieczeństwa. Obawy budzi też fakt, że kiedy maluchy staną się nastolatkami, nie będą chciały słuchać dorosłych. Mogą być przekonane o tym, iż są niezależni i mają całkowitą swobodę w decydowaniu o sobie. ³

Montessori w domu?

Nawet jeżeli dziecko nie pójdzie do szkoły lub przedszkola nauczającego zgodnie z zasadami Montessori, warto wprowadzić elementy edukacji tej innowatorki we własnym domu. To wcale nie musi być trudne! Ćwiczenia zaczerpnięte z codziennego życia będą zarówno praktyczne, jak i przyjemne do wprowadzenia.

Zamiast kupować drogie zabawki, jakie szybko się znudzą, lepiej jest zrobić coś kreatywnego ! Wspólne robienie baniek mydlanych, granie w edukacyjne gry planszowe lub budowanie wież z kamyków to świetne aktywności, jakie maluch w przyszłości będzie świetnie wspominać, a dodatkowo wspomogą jego ciekawość świata.

Maluchy już w wieku kilku latek zapamiętują, gdzie dane przedmioty mają swoje miejsce. Przez to dobrze będzie trzymać rzeczy, z jakich korzysta się na co dzień w wyznaczonych miejscach. To nauczy pociechę dbałości o otoczenie.

Nie należy wyganiać dziecka z kuchni podczas przygotowywania posiłków. Świetnie będzie pozwolić mu gotować razem z nami lub przygotować sobie własną przekąskę . Wyposażenie się w dostosowane do wieku przybory kuchenne pozwoli dziecku bezpiecznie przygotowywać się do samodzielnego gotowania. Tak samo inne domowe obowiązki, jakie z pewnością czekają je w przyszłości, mogą stać się rodzinną zabawą! ⁴

Artykuł Metody Montessori pochodzi z serwisu Misja Pi.