Już od narodzin szukamy w swoim otoczeniu jakiejś regularności, czegoś powtarzalnego. Dzieci szukają swoich pierwszych schematów, gdy rozpoznają dźwięki (na przykład bicie serca matki), twarze, a później powtarzające się słowa (na przykład własne imię). Przewidywalność daje nam poczucie bezpieczeństwa i umożliwia naukę czegokolwiek. Intuicyjnie powtarzamy rzeczy, ruchy i gesty, które się udały. Tak uczymy się chodzić i porozumiewać z innymi ludźmi, później tak uczymy się relacji między ludźmi, życia w społeczeństwie, jazdy na rowerze.

Tymi samymi zasadami kierujemy się również ucząc się negatywnych nawyków w późniejszym czasie. Dziecko, które dostaje wszystko czego chce, gdy strzeli focha, będzie tę czynność powtarzać, bo wie, że jest skuteczna. Osoba, której alkohol poprawił humor w zły dzień, powtarza tę czynność następnym razem, gdy poczuje się źle, aby znów osiągnąć chciany efekt.

Regularność i powtarzalność otacza nas przez całe życie. Pojawia się również w muzyce, gdzie ten porządek i ład sprawia nam ogromną przyjemność. Te regularność nazwać możemy rytmem. A co ma do tego matematyka?

Więcej o rozwoju matematycznym dzieci, przeczytać można w tej książce. Na jej podstawie powstał również ten artykuł.

Rytm i matematyka

Powtarzalność pojawia na wczesnym etapie rozwoju również w matematyce. Potrafimy odliczać wskazując kolejne przedmioty kierując się rytmem. Później uczymy się rozróżniania odległości, mierzenia długości, mierzenia czasu. Wszystkie te rzeczy oparte są na powtarzalności (na przykład podział na równe godziny lub podział na takie same odcinki).

Dostrzeganie tych schematów jest dla większości osób naturalne.

Pojawia się jednak coś, w czym warto intuicji pomóc. W rozwoju matematycznym istotna jest również świadomość wspomnianego rytmu. Umiejętność opisania regularności, wykorzystania jej i przełożenia na inną sytuację.

• Gdy robimy ciasto, czytamy przepis i zrozumiane czynności powtarzamy w odpowiedniej kolejności.
• Gdy ktoś wyjaśnia nam drogę, powstępujemy według zapamiętanych wskazówek.
• Gdy czytamy zadanie tekstowe z matematyki, zapisujemy potrzebne obliczenia.

Samo powtarzanie przepisu, drogi, czy treści zadania tutaj już nie wystarczy.

Jak nauczyć dziecko interpretowania rytmu, a nie tylko powtarzania?

Nauka powtarzania rytmu.

• Wyklaskiwanie rytmu i powtarzanie go.
• Pokazywanie ruchów, które dziecko powtarza.
• Rysowanie ciągu symboli, do którego dziecko dorysowuje kolejne elementy.
• Rysowanie szlaczków o powtarzalnym wzorze.
• Nauka dni tygodnia, miesięcy, zegara.
• Nauka wierszyków i piosenek na pamięć.

Nauka interpretowania rytmu

• Wyklaskiwanie rytmu, który następnie dziecko próbuje narysować.
• Rysowanie rytmu, który później dziecko może wyklaskać.
• Odczytywanie ruchów tańca z obrazków.
• Budowanie z klocków według prostej, rysunkowej instrukcji.
• Nauka odczytywania i interpretowania nutek.
• Nauka gry na instrumencie.

Gry uczące schematów, powtarzania i interpretacji rytmu.

W internecie istnieje bardzo dużo gier, które umożliwiają naukę, ale również są atrakcyjne dla dzieci. Tutaj jeden przykład prostej gry:

Na późniejszym etapie, warto również zajrzeć w miejsca, gdzie znajdziemy bardziej skomplikowane wyzwania:

Gra na instrumencie

Szybko można dojść do wniosku, że świetnym podsumowaniem umiejętności interpretowania rytmu, jest nauka gry na instrumencie. Nie bez powodu wielu ambitnych rodziców wysyła swoje dzieci na dodatkowe zajęcia muzyczne od najmłodszych lat. Oglądając filmy możemy zauważyć, że prawie wszyscy uczniowie w Chinach uczą się grać na jakimś trudnym instrumencie. Popularne są tam na przykład skrzypce. Jest to kultura, która kładzie bardzo duży nacisk na edukację (moim zdaniem aż za duży) , dlatego instrumenty pojawiają się tam nie bez powodu.

Rodzice tych dzieci są świadomi, jak wpływa to na rozwój intelektualny dziecka i to nie tylko w nauce matematyki!

A jak dokładnie wpływa?

Efekty nauki gry na instrumencie

• Aktywne uczestnictwo dziecka w tworzeniu muzyki przed ukończeniem 7 roku życia rozwija umiejętności niemożliwe do zdobycia podczas innych aktywności.¹
• Pozostawia pozytywny skutek na rozwój neuronów i realnie przekłada się na lepsze wyniki w nauce²
• Zajęcia muzyczne mają wpływ na rozwój systemu nerwowego dziecka.³
• Trening muzyczny może wzmocnić pamięć werbalną, rozumowanie przestrzenne i umiejętności czytania i pisania.⁴
• Uczestniczenie w zajęciach muzykoterapii obniża poziom depresji i lęku.⁵
• To po prostu fajna zabawa!

Nie daj się oszukać!

Uważaj na “instrumenty”, które sprzedawane są w sklepach z zabawkami. Często są to zabawki tylko wyglądające jak instrumenty, nie są nastrojone i nie nauczą nikogo rozumienia i tworzenia muzyki. Mogą wręcz zaszkodzić, ponieważ zniechęcają do prawdziwych instrumentów i mogą obniżać samoocenę dziecka, które chciałoby nauczyć się grać, a prawdopodobnie często słyszeć będzie irytację w głosach domowników.

Pamiętaj również, że podobnego efektu NIE DAJE tylko słuchanie muzyki. Więcej o oszustwach edukacyjnych mediów dla małych dzieci możesz przeczytać tutaj.

Artykuł Co wspólnego mają rytm i matematyka pochodzi z serwisu Misja Pi.