Problemy tłumaczy w języku angielskim

Zastanawialiście się kiedyś na czym polega praca tłumacza/tłumaczki? Jeżeli tak to, jak myślicie, oni tylko tłumaczą tekst, czy też może mają inne zadania, żeby jak najlepiej odwzorować tekst wyjściowy?

Praca tłumacza/tłumaczki to nie tylko tłumaczenie tekstu, ale także odwzorowanie jego treści i kontekstu. Muszą uwzględnić różnice kulturowe, interpretacje słów oraz zachować spójność i styl. Napotykają również problemy z niejednoznacznością, konsekwencją terminologiczną i gramatyką. Na jakie problemy mogą natrafić podczas tłumaczenia? Odpowiedzi na te nurtujące pytania znajdziecie w tym artykule.

Usługi tłumaczeniowe od choices® – sprawdź co oferujemy >>
_

_

Na czym polega praca tłumacza i dlaczego jest trudna?

Może się to wydawać oczywiste, ale praca tłumacza nie polega tylko na tłumaczeniu tekstów z języka wyjściowego na język docelowy. Każde z rodzajów specjalizacji tłumaczeniowych zajmuje się czym innym i wymaga innego rodzaju umiejętności, do które często wymagają dużej ilości poświęconego czasu poza samymi studiami, bądź kursami. Po krótce przedstawię jakie umiejętności są potrzebne do danego rodzaju tłumaczenia:
_

Tłumaczenie pisemne, które możemy rozróżnić na:

Tłumaczenie przysięgłe – to tłumaczenie, w którym tłumacz zajmuje się tłumaczeniem dokumentów urzędowych i aby nim zostać należy zdać odpowiedni egzamin ustny i pisemny. Wymaga on często specjalistycznego języka prawnego.

Tłumaczenie tekstów literackich – tłumacz/tłumaczka tego rodzajów tekstów powinien umieć bardzo dobrze interpretować, oddawać klimat i sens danego dzieła. Tak naprawdę pisze on sam książkę, czy inny krótszy tekst, na podstawie tego co już ktoś napisał w innym języku. Fachowo jest to nazywane transkreacją.

Tłumaczenie specjalistyczne – do tego rodzaju tłumaczenia jest potrzebna dodatkowa wiedza związana z daną dziedziną, w której tłumaczymy np. naukowa w przypadku tłumaczenia tekstów naukowych.

Tłumaczenie audiowizualne – skrótowo nazywane AVT (eng. Audiovisual Translation). Jest to tłumaczenie polegające na przekładaniu ścieżek dialogowych do materiałów wideo dla lektora, pod dubbing i pod napisy lub też pod audiodeskrypcję.
_

Do wykonywania tych tłumaczeń najczęściej są wykorzystywane programy tłumaczeniowe tzw. CAT tools (eng. Computer Assisted Translation). Pewnie pomyślicie, ale jak to to tłumacze używają programów do tłumaczenia? To oni tego nie robią sami? Już spieszę z odpowiedzią. Jednym z narzędzi tłumaczeniowych są programy tzw. CAT, czyli programy, które pomagają np. rozdzielić długi tekst na segmenty, żeby się łatwiej tłumaczył, ale też posiadają tzw. pamięć tłumaczeniową. Pamięć tłumaczeniowa to wszystkie do tej pory przetłumaczone frazy przez tłumacza zapisane w „chmurze” i umożliwiają one później temu programowi dopasowanie już wcześniej przetłumaczonych fraz, do takich, które w nowo tłumaczonym tekście wydają się podobne lub się powtarzają. To zdecydowanie pomaga tłumaczom w pracy, szczególnie jeżeli tłumaczy np. umowy, a ich treść jest powtarzalna.

 _

_

Tłumaczenie ustne – istnieją dwa rodzaje tłumaczeń ustnych: konsekutywne i symultaniczne. Pierwsze z nich polega na tłumaczeniu zdanie po zdaniu tekstu mówionego, a drugie z nich polega na tłumaczeniu od razu tego co usłyszymy głównie od razu do ucha słuchacza. Te tłumaczenia są o tyle trudne, że tłumacz musi jak najszybciej zinterpretować i dać jak najprecyzyjniejszy ekwiwalent danego ciągu wyrazowego osobie, dla której wykonuje tłumaczenie. Wymaga to wysokiego zaawansowania języka, jak i bardzo dobrej koordynacji w przyjmowaniu informacji i jednoczesnym wypuszczaniu odpowiedzi w przypadku tłumaczenia symultanicznego. Jest to jedno z trudniejszych tłumaczeń, gdyż wyobraźmy sobie, że słyszymy nieprzerwany ciąg wyrazowy od jednej osoby i jednocześnie musimy go tłumaczyć dla drugiej osoby, ale ciągle słyszymy tekst od pierwszej osoby. Wydaje się skomplikowane i takie też jest. Tłumacze/tłumaczki często muszą się ratować z opresji bo np. kiedy nie znają słowa to nie mają czasu na zastanawianie się nad nim, tylko muszą to obejść. Oprócz tego w tym rodzaju tłumaczenia wymagane jest odpowiednie zachowanie i umiejętność dyplomatycznego przekazywania informacji jako pośrednik kulturowy, ponieważ to tłumacz odgrywa w tym wypadku bardzo ważną rolę w komunikacji między danymi stronami i w jego rękach leży jak najlepsze oddanie oryginału.

Usługi językowe 360° od choices® – sprawdź w czym jesteśmy profesjonalistami >>
_

Problemy podczas tłumaczenia

Pierwszy problem tłumaczy może przede wszystkim występować w przypadku użytkowania zewnętrznych programów do tłumaczenia (CAT tools) lub w przypadku tłumaczenia audiowizualnego, gdzie również istnieje wiele programów pomagających łatwiej tłumaczyć np. nakładając napisy na oryginalne wideo, lub ekstrakcją ścieżki dźwiękowej razem z osią czasu. Takie programy wymagają odpowiednich umiejętności technologicznych, które często pochłaniają sporo czasu aby się nauczyć jak one działają. Także przyda się umiejętność używania odpowiednich edytorów tekstu, słowników i wielu innych programów komputerowych. Wszystkie te umiejętności często są pomijane w ocenie tego jak pracuje tłumacz.

Kolejnym zjawiskiem problematycznym dla tłumaczy jest nieprzetłumaczalność niektórych fraz, słów lub zdań. Ale co to tak właściwie znaczy? Przecież wszystko da się przetłumaczyć. Oczywiście jesteśmy w stanie przetłumaczyć większość tekstów na inny język, tylko nie zawsze wyjdzie to nam tak jakbyśmy chcieli i często będzie to kosztem jakiejś innej informacji. Co to oznacza? Oznacza to, że niektóre słowa w tłumaczeniu z języka angielskiego na polski i na odwrót (nie tylko w tej parze językowej) nie mają swojego bezpośredniego odpowiednika w wybranym języku, ponieważ mogą być zaopatrzone jakimś czynnikiem kulturowym, którego nie ma w kulturze drugiego języka i przez to nie mają swojego ekwiwalentu w języku docelowym. Oprócz czynników kulturowych mogą też występować problemy z przełożeniem dialektu, czy też gwary, kiedy to nie znajdziemy w języku angielskim odpowiednika, żeby wytłumaczyć różnice np. tak jak niektórzy mówią „zamykać na klucz”, a niektórzy „zakluczać”. Jest to element stricte związany z gwarą i jest elementem nacechowany lokalnie, którego nie jesteśmy w stanie oddać w ten sam sposób w języku angielskim.

Jak wygląda praca tłumacza/tłumaczki? >>

Taka sama zależność może występować między angielskimi akcentami na terenie Wielkiej Brytanii. Wprawny słuchacz będzie mógł dzięki temu zdobyć dodatkowe informacje na temat mówiącego, ale w języku polskim już tego nie będziemy w stanie tak przełożyć. Na takiej samej zasadzie działają idiomy. Są to frazy charakterystyczne dla danego języka i używane przez społeczeństwo i być może znajdzie się odpowiednik tego idiomu w drugim języku, ale nie będzie on taki sam jak w języku, z którego go tłumaczymy.
_

Niestety w przypadku, kiedy takie elementy nie są w stanie zostać przełożone tracona jest pewna informacja z tekstu źródłowego. Czasami nawet dochodzi do pominięcia takiego elementu, lub próby wytłumaczenia go opisowo, co nie zawsze przynosi pożądany skutek. Niektóre wyrażenia są pomijane, aby uniknąć nieporozumień i nie wprowadzać w zakłopotanie czytelnika.
_

Problemy tłumaczy w języku angielskim

Oczywiście to nie jedyne problemy występujące podczas pracy tłumacza/tłumaczki. Jest ich o wiele więcej, ale to są elementy o których mało kto ma pojęcie, jeżeli myśli o przekładzie i związanych z nim trudnościach. Jeżeli interesują was tematy związane z tłumaczeniem i różne rodzaje tłumaczenia, zapraszamy na naszego bloga, a jeżeli już tam byliście to możecie odwiedzić też naszego Facebooka i Instagrama!