Het is op LekkerLezen al een paar keer genoemd: de verplichte Nederlands boekenlijst. Zelfs echte boekenwurmen hebben soms moeite met deze lijst. Hoe komt dat? Zijn we misschien te jong voor klassiekers of boeken met inhoud?

Wat is het probleem?

Als ik om mij heen kijk op de universiteit is Lezen niet meer de standaard. Lezen als hobby is leuk en veel mensen doen het nog wel eens, maar vaak wordt lezen toch gezien als een verplichting. Mensen lezen dingen voor hun studie, lezen de krant om op de hoogte te blijven of lezen alleen hun sociale media. Als ik rondvraag hoe dit komt krijg ik vaak hetzelfde antwoord. Veelal is het antwoord dat ik krijg een soort boekentrauma dat is opgelopen op de middelbare school. Ze vonden de Boeken die ze moesten lezen voor Nederlands gewoon niet leuk. De conclusie die velen daaruit helaas trekken is dat zij daarom niet van lezen houden…

Hoe fijn zou het zijn als we daar wat aan konden doen?

Hoe zat dat bij mij?

De lijst voor Nederlands werkt op alle scholen een beetje anders. Bij mij op school waren er een aantal regels voor de lijst. Er moesten twaalf boeken op staan met een gemiddelde lengte van 300 pagina’s. Daarnaast moesten er boeken uit verschillende tijdperiodes opstaan en moesten ze allemaal gekozen worden van een lijst opgesteld door onze Nederlands docenten. Ook op de middelbare school las ik ontzettend veel boeken, maar natuurlijk precies niet de boeken die op de lijst stonden. Daar begon dus voor mij al het probleem. Ik moest ineens boeken gaan lezen die ik helemaal niet wilde lezen en voor het eerst voelde lezen als tijdverspilling.

Boeken kunnen je raken, je dingen leren en je wereldbeeld veranderen. Maar om dat te doen moeten boeken precies op het goede moment in je leven komen.

Een boek dat ik heb gelezen voor mijn lijst is “Het Achterhuis” van Anne Frank. Ik was ontzettend benieuwd naar dit boek, aangezien het één van de best verkochte boeken aller tijden is. Voor mij was dit een hele slechte keuze. Ik was gewoon te jong om alle emotie te voelen die ik later toen ik het boek opnieuw oppakte wel voelde. Als ik kijk naar de oorzaak hiervan, denk ik dat we moeten kijken naar algemene kennis. Het maakt een wereld van verschil wat je kennis rondom het onderwerp is.

Als 13-jarige las ik een boek over een meisje in een huis dat verliefd wordt op haar huisgenoot. Op mijn 23ste las ik een boek over een opgroeiende puber, die door de onderdrukking van de oorlog haar gevoelens niet kan uiten en ze daarom op een prachtige manier op papier achter laat. Ik beschrijf hetzelfde boek, maar met een veel volwassener kijk. Voor sommige boeken is die kijk gewoon nodig.

Misschien trek ik te snel conclusies, maar voor mij zijn de leestrauma’s van mijn medestudenten en de Nederlandse boekenlijst onlosmakelijk verbonden. Boeken kunnen je raken, je dingen leren en je wereldbeeld veranderen. Maar om dat te doen moeten boeken precies op het goede moment in je leven komen. De boekenlijst dringt boeken aan je op, voordat je er mentaal klaar voor bent deze boeken in hun pracht te waarderen.

Nu de oplossing

De vraag is nu natuurlijk: wat kunnen we hier aan doen? Wat mij betreft is het goed dat jongeren aan het lezen worden gezet. Ook lijkt het mij onhaalbaar om iedereen van lezen te laten houden. Toch denk ik dat we heel wat minder leestrauma’s zouden kunnen veroorzaken door wat beter na te denken over de boekenlijst.

Wat ik bijvoorbeeld op mijn boekenlijst mistte waren Young Adult Boeken. Young Adult boeken zijn, zoals het genre ook aangeeft, bedoeld voor jong volwassenen. Veel Nederlands leraren gaan er van uit dat de boeken daardoor ook minder inhoud hebben dan de boeken voor volwassenen. Niets is wat mij betreft minder waar. Als we een boekenlijst zouden maken met boeken als “Aristoteles en Dante ontdekken de Geheimen van het Universum” en “De Belevenissen van een Muurbloem” kunnen we volgens mij veel meer jongeren raken. Deze boeken beschrijven belangrijke onderwerpen waar een puber mee bezig is op een denkwijze die een puber kan volgen. Volgens mij kun je daar prachtige discussies mee op gang brengen en jongeren raken zodat ze nooit meer zonder boeken door het leven willen.

Het bericht Te jong voor klassiekers? verscheen eerst op Lekker lezen.