Ik verbaas mij telkens weer over het misbruiken van het woord ondernemer en de schadelijke gevolgen daarvan. Een ondernemer is voor mij iemand, die voor Eigen risico en op eigen kosten handelt. Lukt dat ondernemen, dan wordt hij rijk. Lukt dat Niet, zoals bij ¾ van de starters, dan is hij Zijn geld kwijt en hebben zijn vrouw en kinderen (of welke andere partner) dan ook niet te eten. Ik vind het dan ook onterecht dat mensen in loondienst ‘ondernemer’ genoemd worden en nog erger als ze zich zo gaan gedragen. Frans van Houten noemde laatst de CEO van Philips Lightning, Eric Rondolat, ‘een echte ondernemer’. Het CV van Rondolat laat echter zien dat hij zijn hele leven in dienst is geweest van grote bedrijven. Hij is dus geen ondernemer, maar een top loonslaaf, die kennelijk in staat is om een bedrijf goed te leiden. Dat is een hele prestatie, maar het is geen ondernemen.

De rampzalige gevolgen van een loonslaaf, die met andermans geld ondernemertje gaat spelen, zien we iedere keer weer. Het meeste recente voorbeeld is het Wereldmuseum in Rotterdam, waar directeur Stanley Bremer door burgemeester Opstelten in 2001 als ‘ondernemer’ in dienst is genomen om Het Museum op te stuwen in de vaart der volkeren. Direct daarna werd het museum geprivatiseerd, zodat de gemeente er niets meer over te vertellen had. Er werd geen goed toezicht ingesteld. Bremer kon dus zonder enig toezicht of enige tegenkracht 14 jaar zijn gang gaan. Hij kon op kosten van de gemeenschap en met een collectie die door particulieren ooit is ingebracht, ‘ondernemer’ spelen en het museum naar de ondergang leiden. Zoals vaak met dit soort namaak-ondernemers had de directeur geen goed oog voor de profit van de onderneming en startte hij allerlei verlieslatende activiteiten in aparte vennootschappen, zoals een restaurant en een reisbureau. Hij ontsloeg het personeel met verstand van zaken en wilde de kroonjuwelen, de collectie, verkopen om de gaten in de nieuwe ondernemingen te dichten. Zelf ontving hij gewoon zijn salaris en genoot hij de voordelen van deze riante positie.

Bremer is niet de enige. Hij is de laatste in een lange rij directeuren van bedrijven en non profit organisaties, die denken dat ze een organisatie iets heel anders kunnen laten doen, dan waar die voor opgericht is en dat ze daar heel veel geld mee kunnen maken. Denk aan het kasteeltje voor veganistische ouderen van Frits Brink (Philadelphia), de derivaten van Eric Staal (Vestia), zorgavonturen in Spanje en Turkije, projectontwikkeling door woningcorporaties, maar ook het ‘ondernemerschap’ van loondienstmedewerker Jan van Vlijmen, waarmee hij het Bouwfonds om zeep heeft geholpen.

Als iemand wil ondernemen Moet hij dat met zijn eigen geld en voor eigen rekening en risico doen. En op de blaren zitten als het hem niet lukt. Hoe belangrijk en goed de hoogste medewerker in loondienst van een organisatie ook is, hij is geen ondernemer en moet dat ook niet pretenderen. En hij moet van de aandeelhouders en de toezichthouders geen enkele ruimte krijgen om risicovol te ondernemen, waarbij hij wel de lusten (bonus), maar niet de lasten (persoonlijk faillissement) hoeft te dragen.

Ik heb dus een welgemeende raad voor toezichthouders. Zodra uw bestuurder in loondienst zich ‘ondernemer’ gaat noemen en de bijbehorende newspeak gaat gebruiken, moet u hem Onmiddellijk Ontslaan. Dan kan hij daarna op eigen risico ondernemen. Maar niet in de veiligheid van zijn vaste baan met goed salaris. Dan zal hij nooit goed naar de risico’s kijken, mar vooral de kansen uitvergroten.
Vandaar de kop van deze blog. Ondernemers in loondienst moet je onmiddellijk ontslaan. Zij zijn een onbeheersbaar risico voor de organisatie en haar continuïteit.