DOLANDIRICILIK SUÇU NEDİR?

Dolandırıcılık suçu, toplumun hukuki düzenine ve ekonomik istikrarına zarar veren önemli bir suç türüdür. Bu suç, hukuk sistemimizde ciddi bir şekilde ele alınmış ve düzenlenmiştir. Dolandırıcılık, bir kişinin hile, yanıltma veya sahtekârlık yoluyla başka bir kişiden malvarlığı veya mülkiyet hakkı elde etme amacıyla gerçekleştirdiği bir suçtur.

Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerinde dolandırıcılık suçunun tanımı ve cezai yaptırımları açıkça belirtilmiştir. Bu suçun işlenmesi, mağdurların maddi ve manevi zarar görmesine neden olabilir ve toplumda güvenin sarsılmasına yol açabilir. Dolandırıcılık suçuyla mücadele, hukuki bir zorunluluktur ve adaletin sağlanması için önemlidir.

Bu makalede, dolandırıcılık suçuyla ilgili yasal düzenlemeleri, suçun tanımını, cezai yaptırımlarını ve mahkeme kararlarını ele alarak, bu suçun toplumsal etkilerini ve hukuki boyutlarını inceleyeceğiz. Ayrıca, dolandırıcılık suçunun önlenmesi ve suçluların cezalandırılması için alınması gereken önlemleri tartışacağız. Dolandırıcılık suçu, ciddiye alınan ve üzerinde titizlikle durulan bir suç türüdür, bu nedenle bu konunun anlaşılması ve aydınlatılması büyük önem taşımaktadır. Dolandırıcılık suçuyla korunan hukuki değer bireylerim malvarlığı değerleridir.

Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde düzenlenen, malvarlığına karşı işlenen suçlardandır. Bu suç tipi ile günlük hayatta sıkça karşılaşılmaktadır. Bu suç kasten işlenen suçlardandır. Dolandırıcılık suçu serbest hareketli bir suçtur. Bu nedenle çeşitli şekillerde işlenmesi mümkündür. Dolandırıcılık kastı olmadan başkasının zararına yarar sağlanması bu suç kapsamında değildir. Bu suçun işlenebilmesi belirli şartlara tabidir. 

157. maddeye göre “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.”

DOLANDIRICILIK SUÇUNUN CEZASI

Türk Ceza Kanunu’na göre, dolandırıcılık suçu, suçun nitelikli halleri dahil olmak üzere çeşitli şekillerde işlenebilmektedir. Dolandırıcılık suçunun basit halinin cezası, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasını içerir. Ancak suçun nitelikli hallerinin gerçekleşmesi halinde ceza daha ağırlaşır ve üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasına hükmedilebilir.

DOLANDIRICILIK SUÇU NİTELİKLİ HALİ

Türk Ceza Kanunu’nun 158/1-e, f, j, k, l bentlerinde sayılan hallerle işlenmesi durumunda ise ceza daha da artar. Hapis cezasının alt sınırı dört yıldan başlar ve adli para cezasının miktarı, suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

158. maddeye göre nitelikli dolandırıcılık sayılabilmesi için aşağıda sayılanlar gibi olması gereklidir:

• Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
• Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
• Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
• Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
• Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
• Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
• Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
• Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
• Sigorta bedelini almak maksadıyla,
• Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle

DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN HAL

Türk Ceza Kanunu’na göre dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayet üzerine, altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

DOLANDIRICILIK SUÇU ŞARTLARI NELERDİR?

Dolandırıcılık suçunu diğer malvarlığı suçlarından ayıran, üç temel koşulu bulunmaktadır. Bunlar hileli hareketin varlığı, aldatıcılık ve zararın bulunmasıdır. Bu üç koşul gerçekleşmeden bu suçun varlığından söz edilemez.

1. Hileli Hareket: Dolandırıcılık suçu, hileli bir davranışla işlenir. Hile, nitelikli bir yalan olarak tanımlanır ve kişinin iradesini yanıltma amacını taşır. Hileli söz ve davranışlar, mağdurun algısını bozacak, çarpıtacak ve onun aldatılmasına zemin hazırlayacak nitelikte olmalıdır. Suçun işlenmesi için fail, hileli davranışlarla mağduru manipüle etmelidir.

2. Aldatıcılık: Hileli davranışlar, mağduru aldatabilecek düzeyde olmalıdır. Her somut olayda, hileli hareketin mağduru aldatmaya elverişli olup olmadığı ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Hangi davranışların aldatıcı olduğu, somut olayın koşullarına ve mağdurun durumuna bağlı olarak belirlenmelidir.

3. Zarar: Dolandırıcılık suçu işlenmesi için suç teşkil eden eylemin sonucunda bir zararın meydana gelmesi gereklidir. Suçun faili ya mağdurun ya da başkasının zararına, kendi ya da başkasının yararına haksız bir fayda sağlamalıdır. Dolandırıcılık suçu, zararın doğmasına dayalı bir suçtur ve zararın varlığı somut olaya özgü olarak değerlendirilir.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Dolandırıcılık suçunun basit hali bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir. Nitelikli dolandırıcılık suçu bakımından ise görevli mahkeme ise Ağır Ceza Mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

DOLANDIRICILIK SUÇU ŞİKÂYETE TABİ MİDİR?

Türk Ceza Kanunu madde 157’de düzenlenen dolandırıcılık suçunun basit hali ile 158. maddede yer alan dolandırıcılık suçunun nitelikli halinin soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi değildir. Suçun işlendiğinin öğrenilmesi ile Savcılık re’sen soruşturma başlatır.

DOLANDIRICILIK SUÇU UZLAŞMAYA TABİ MİDİR?

Türk Ceza Kanunu madde 157’sinde düzenlenen basit dolandırıcılık suçu uzlaşma kapsamındaki suçlardandır. Ancak Türk Ceza Kanunu madde 158’de düzenlenen nitelikli dolandırıcılık suçu uzlaşmaya tabi değildir.