Sigorta poliçesi kavramının ne olduğunu ortaya koymadan önce Sigorta kavramının ne olduğunu ortaya koymak konunun anlaşılması adına önemli olacaktır.

Sigorta, bireyin gelecekte ortaya çıkabilecek ekonomik riski daha öncesinde ödediği ücret(prim) sonucunda daha az zararla atlatması olarak tanımlanabilir.

 Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme türüdür. Sigorta poliçesi ise, sigorta sözleşmesinin koşullarını içeren belgedir.

Sigorta Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?

Kural olarak sözleşme özgürlüğü ilkesi sigorta hukukunda da geçerlidir. Ancak Sözleşme özgürlüğünün özellikle de sözleşmenin içeriğini belirleme özgürlüğünün tek yanlı olarak sigortacı tarafından kullanılması nedeniyle, bu sözleşme ilişkisinin zayıf yanı olan sigorta ettireni korumak için Türk Ticaret Kanunu’nda emredici hükümler ihdas edilmiştir. Bu emredici hükümlere aykırı olamamak kaydı ile ve sigorta genel şartlarına göre oluşturulan ana muhtevaya göre sigorta menfaati, prim, sigorta bedeli ve rizikonun belirlendiği bir sözleşme düzenlenebilmektedir.

Sigorta Sözleşmesinin Tarafları Kimlerdir?

Sigorta sözleşmesinde, sigorta şirketi(sigortacı), sigortalı,sigorta ettiren ve sigortadan faydalanan taraf ( lehdar,rehinli/ipotekli alacaklı, zarar gören 3.kişi) olmak üzere taraflar vardır.Sigorta şirketi, kuruluşu ve çalışma esasları özel kanunlarla düzenlenmiş şirketlerdir. Sigortalı,sigorta anlaşması gereği prim ödeyen, rizikonun gerçekleşmesi durumunda tazminat almaya hak kazanan kişidir. Ancak sigorta ettiren 3.kişi lehine sigorta sözleşmesi düzenleyebilir. Sigorta ettiren, sigorta sözleşmesini yapan kişidir. Sigortadan faydalanan kişi ise, taraf olmamakla birlikte rizikonun gerçekleşmesi durumunda sigortadan tazminat isteme hakkı olandır.

Sigortacının Yükümlülükleri Nelerdir?

Sigorta şirketinin sigorta poliçesi düzenlemek, sigorta ettireni aydınlatma, sigorta sözleşmesi kapsamında verilen teminatları belirtmek, hasar durumunda tazminat ödemek, şirketi zarara uğratmayacak önlemleri almak ve giderleri ödeme yükümlükleri vardır.

Sigortacı; sigorta sözleşmesi kendisi veya acentesi tarafından yapılmışsa, sözleşmenin yapılmasından itibaren yirmi dört saat, diğer hâllerde on beş gün içinde, yetkililerce imzalanmış bir poliçeyi sigorta ettirene vermekle yükümlüdür. Sigortacı poliçenin geç verilmesinden doğan zarardan sorumludur.

Sigorta ettiren poliçesini kaybederse, gideri kendisine ait olmak üzere, yeni bir poliçe verilmesini sigortacıdan isteyebilir. Poliçenin verilmediği hâllerde, sözleşmenin ispatı genel hükümlere tabidir.

Aksine sözleşme yoksa, sigortacının sorumluluğu primin veya ilk taksidinin ödenmesi ile başlar; kara ve denizde eşya taşıma işlerine ilişkin sigortalarda, sigortacı, sözleşmenin yapılmasıyla sorumlu olur.

Sigortacı ve acentesi, sigorta sözleşmesinin kurulmasından önce, gerekli inceleme süresi de tanınmak şartıyla kurulacak sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerini sigorta ettirene yazılı olarak bildirir. Aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına ondört gün içinde itiraz etmemişse, sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur. Aydınlatma açıklamasının verildiğinin ispatı sigortacıya aittir.

Sigortacı, sigorta ettiren, sigortalı ve lehtar tarafından, rizikonun, tazminatın veya bedel ödeme borcunun kapsamının belirlenmesi amacıyla yapılan makul giderleri, bunlar faydasız kalmış olsalar bile, ödemek zorundadır.

Sigorta Tazminatı Hangi Durumlarda Ödenir?

Sigorta şirketi, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur. Türk Ticaret Kanunu uyarınca sigorta tazminatı nakden ödenir. Ancak aynen tazmin şeklinde ödeme yapılacağı kararlaştırılabilir.

Sigorta tazminatı veya bedeli, rizikonun gerçekleşmesini müteakip ve rizikoyla ilgili belgelerin sigortacıya verilmesinden sonra sigortacının edimine ilişkin araştırmaları bitince ve her hâlde ihbardan 45 gün sonra muaccel olur. Can sigortaları için bu süre 15 gündür. Sigortacıya yüklenemeyen bir kusurdan dolayı inceleme gecikmiş ise süre işlemez. Borç muaccel olunca, sigortacı ihtara gerek kalmaksızın temerrüde düşer ve sigorta şirketinin temerrüt faizi ödeme sorumluluğu doğar.

Sigorta şirketinin incelemesi TTK. 1446’ncı maddeye göre yapılacak ihbardan başlayarak 3 ay içinde tamamlanamamışsa; sigortacı, tazminattan veya bedelden mahsup edilmek üzere, tarafların mutabakatı veya anlaşmazlık hâlinde mahkemece yaptırılacak ön ekspertiz sonucuna göre süratle tespit edilecek hasar miktarının veya bedelin en az %50’sini avans olarak öder.

Uygulamada sigorta sözleşmeleri, sigorta kuruluşları tarafından önceden hazırlanmaktadır.  Bu durumda bir yanda güçlü olan sigorta kuruluşları diğer yanda zayıf olan ve hazır olan sözleşmeyi kabul etme mecburiyetinde bırakılan sigortalı yer almaktadır. Bundan kaynaklı çok sayıda hukuki uyuşmazlıklar çıkmaktadır.

Sigorta hukuku ve bununla bağlantılı hukuki uyuşmazlıkların takibinin bu konuda uzman ve tecrübeli bir vekil aracılığı ile yürütülmesi, hak kayıplarının önlenmesi adına çok önemlidir. OR Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak sigorta hukuku alanında uzmanlaşmış avukatlarımızla dava ve işlemlerinizi yürütebilmemiz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.