Türklerin Kullandığı Takvimler ve Takvimin Gelişimi Tarihçesi admin EdebiyatFakultesi.Com

Takvimin Gelişimi Tarihçesi

                   İnsanlar tarih akışı içerisinde değişik takvimler kullanmışlardır. Bu takvimler astronomik gözlemler sonucu yıldızların, Ay’ın ve Güneş’in hareketlerini esas alarak oluşturulmuştur. Her uygarlık, takvime başlangıç ya da milat olarak, kendi tarihsel gelişimi içerisindeki önemli olayları esas kabul ettiği gibi komşu uygarlıklardan da etkilenebilir. İbraniler MÖ 3761 yaradılış yılını kabul ederken, Romalılar, Roma’nın kuruluş yılı sayılan MÖ 753’ü; Eski Yunanlılar, olimpiyatların başlangıcı olan MÖ 776’yı; Hristiyanlar Hz. Isa’nın doğum yılını; Müslümanlar ise Hicret’in tarihi olan 622 yılını takvim başlangıcı saymışlardır.

            Takvimin yapılıp kullanılmasında Sümerler ve Mısırlılar öncü olmuşlardır. Ay’ın hareketlerini takip eden Sümerler ilk ay takvimini yaparak bir yılı 360 güne ve 30’ar günlük 12 aya bölmüşlerdir. Eski Mısırlılar ise Güneş’in hareketlerini gözlemleyerek bir yılı 365 gün 6 saat kabul etmiş ve 12 aya bölmüşlerdir. Güneş takviminde bir güneş yılı Dünya’nın Güneş çevresinde bir kez dönüşü olarak belirlenirken ay yılında Ay’ın Dünya çevresinde 12 kez dönüşü bir ay yılı kabul edilmiştir.

        Eski Mısırlıların güneş takvimi Romalılar zamanında Batı Uygarlığı’na geçmiştir. Bir yılın 12 aya tam olarak bölünememesinden kaynaklanan sorunlara önce Jül Sezar ve daha sonra Papa XIII. Gregorius tarafından yapılan düzenlemelerle çözümler getirilerek takvim yeniden oluşturulmuştur. Bu devlet adamlarının katkılarından dolayı tarihte Julien ve Gregorien takvimi gibi isimler alan miladi takvim günümüz dünyasında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Türklerin Kullandığı Takvimler

On İki Hayvanlı Türk Takvimi

             Türklerin İslamiyet öncesi kullandıkları takvimlerdir. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Her yıl bir hayvan adıyla belirtilmiştir. Buna karşılık aylar sayıyla ifade edilmiştir. Bir yıl 365 gün 5 saat olarak hesaplanmıştır. Bu takvim Türklerden başka Çinliler ve Tibetliler tarafından kullanılmıştır.

Hicri Takvim

           Ay yılına göre düzenlenmiştir. Bir yıl 354 gündür. Türklerin İslamiyet’e girdikten sonra kullandığı takvimdir. Hicri takvimde Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye Hicret (göç) ettiği 622 yılı başlangıç kabul edilir. Hz. Ömer Dönemi’nde düzenlenmiştir. Cumhuriyet’in ilanı sonrasında 1 Ocak 1926’dan itibaren yürürlükten kaldırılan hicri takvim günümüzde sadece dinî gün ve bayramların belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Celali Takvim

         Güneş yılına göre düzenlenmiştir. Büyük Selçuklular Dönemi’nde Sultan Melik Şah’ın emriyle Ömer Hayyam tarafından hazırlanmıştır. Takvimin başlangıç tarihi 1079’dur. Hicri takvimle beraber kullanılan bu takvim Selçukluların vergi ve maliye işlerini düzenleme amacına hizmet etmiştir. Celali takvim Babür Devleti tarafından da kullanılmıştır.

Rumi Takvim

           Güneş yılı esastır. Bir yıl 365 gün 6 saattir. Osmanlı  Devleti’nde 1839’dan itibaren mali işlerin düzene koyulması amacıyla Hicri takvimle birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Takvim başlangıcı Hicret olarak kabul edilmiştir. Arapçada kamer, ay, şems de güneş manasına gelmektedir. Türklerde bu iki takvimi ifade etmek için şemsi takvim ve kamerî takvim ifadeleri kullanılmıştır.

Miladi Takvim

            Temeli eski Mısır Uygarlığı’na dayanan ve Romlıların geliştirdiği takvimdir. Günümüzde son şekli ile Gregoryen takvimi olarak da bilinmektedir. Hz. İsa’nın ; doğum yılı başlangıç kabul edilir. Bir yıl 365 gün, 5 saat ve 48 dakikadır. Ülkemizde miladi takvim, 26 Aralık 1925 tarihinde kabul edilerek 1 Ocak 1926’da yürürlüğe girmiştir.

The post Türklerin Kullandığı Takvimler ve Takvimin Gelişimi Tarihçesi first appeared on EdebiyatFakultesi.Com.

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü EdebiyatFakultesi.Com