Daleko na północy, na Morzu Baffina, pomiędzy Grenlandią a Wyspą Ellesmere’a należącą do Kanady znajduje się malutki kawałek skały wystający z lodowatej wody. Ma on 1,3 kilometra kwadratowego powierzchni, jest bezludny, bez własnej flory czy fauny, nie reprezentuje sobą nic, co warte by było starania się o jego zdobycie. Jak pokazuje wielowiekowa historia ludzkości – ta skała spełnia idealnie warunki aby wybuchł o nią poważny. wieloletni konflikt z whisky i brandy w tle.

Ku chwale odkrywcy

Wyspa została odkryta podczas anglo-amerykańskiej ekspedycji Charlesa Halla w 1871 Roku. Naniósł ją na mapy i opisał Hans Hendrik, podróżnik, tłumacz, badacz Arktyki oraz uczestnik wspomnianej wyprawy. To właśnie od niego wzięła się nazwa wyspy Hans (pytanie czy nie odkrył niczego ciekawszego czy była to kpina jego kompanów). W każdym razie od tego momentu wyspa pojawiła się na mapach. Whisky

Geneza konfliktu

Aby sięgnąć do początków konfliktu musimy cofnąć się jeszcze o kilkadziesiąt lat i poznać historię dwóch krajów, które stanęły naprzeciwko siebie w tej okrutnej wojnie.

Dania

1814 rok, końcówka wojen napoleońskich, które bardzo namieszały w granicach całej Europy. Dania, sojusznik Napoleona utraciła na rzecz Szwecji Norwegię. Jednak już nie swoje kolonie, przykładowo Grenlandię, wcześniej związaną bardziej z Norwegią niż Danią. Wiele lat później, w 1953 roku kolonia ta została włączona do królestwa jako część składowa, na równi z terytoriami na kontynencie.

Kanada

W 1867 roku doszło do zjednoczenia wszystkich amerykańskich posiadłości Wielkiej Brytanii w „jedno dominium pod nazwą Kanada”. W 1880 przekazano Kanadzie zwierzchnictwo nad „High Arctic”, północnymi terenami Arktyki, kołem podbiegunowym, obszarem lodowym oraz granicznymi wybrzeżami i wyspami. Był to świadomy zabieg Wielkiej Brytanii, którego celem było powstrzymanie amerykańskich dążeń terytorialnych w tym regionie (w 1867 USA zakupiło Alaskę co bardzo wzmocniło ich pozycję w północnych częściach kontynentu). Było to również załatwienie problemu doktryny Monroe – USA nie wtrąca się w sprawy Europy jeśli ta nie będzie ingerować w Ameryce.

Przeczytaj również: W czasach kiedy świat bał się wybuchu konfliktu pomiędzy ZSRR a Zachodem daleko na północy, trzy wieloryby pokazały, że jest szansa się dogadać i zrobić coś dobrego. Wielorybia Zimna Wojna

Pierwsze spięcia

W dokumencie przekazującym zwierzchność nad High Arctic nie została wyszczególniona Wyspa Hans – znajomość tamtych terenów nie była jeszcze na wysokim poziomie, wiedza kartograficzna również. Dopiero w 1920 roku duńscy badacze pomierzyli i opisali wyspę, podając dokładne dane oraz aktualizując opis Hansa Hendrika. Potwierdziło się również to, że wyspa Hans jest jedną z wielu podobnych, bezludnych a nawet bezziemnych skał znajdujących się w okolicy. Była bezwartościowa. Jednak przedstawiała sobą wartość konfliktogenną.

W 1973 roku Kanada i Dania podpisały porozumienie w sprawie granicy. Uzgodniono, że linia zostanie poprowadzona dokładnie pośrodku oddzielających kraje wód. Wszystko fajnie ale…

Nieszczęsna Wyspa Hans znajduje się dokładnie na środku 35 kilometrowej Cieśniny Naresa oddzielającej oba kraje. Dodatkowo traktat wspomina o podziale wód a nie ziemi… i tutaj pojawia się problem.

Mądry rząd i dyplomacja szukają rozwiązania małego problemu, gdy jest on jeszcze mały

Dodatkowo prawo międzynarodowe mówi, że państwo ma prawo do kontroli wód terytorialnych do 22,2 kilometra od brzegu. W rezultacie czego kawałek skały leżał na wodach obu państw i oba kraje rościły sobie do niego prawo.

Whisky war

Czy dwa kraje, należące do NATO mogą rozpętać wojnę o kawałek skały bez ludności, roślinności i surowców naturalnych?

W przeszłości wojny wielokrotnie wybuchały o pozornie błahe sprawy
Michael Byers, University of British Columbia

W związku z problemem rozstrzygnięcia kwestii granicy postanowiono… przemilczeć temat. Udało się przez 11 lat. Tutaj pojawia się typowy problem „kto zaczął”. Natrafiłem na dwie wersje, równo na dwa zainteresowane kraje – zapewne oficjalna zostanie ogłoszona po zwycięstwie którejś ze stron, przecież wiadomo, że to zwycięscy piszą historię.

W 1984 roku skałę odwiedził duński minister, który pozostawił tam maszt z powiewającą flagą oraz butelkę brandy wraz z wiadomością „Witamy na duńskiej wyspie”. Gdy o tych wieściach usłyszeli mieszkańcy klonowego kraju nie mogli zostawić tego bez odpowiedzi. Rozpoczęła się wojna!

Nie trzeba było czekać długo, zaledwie kilka tygodni później skutecznie przeprowadzony desant wojsk kanadyjskich doprowadził do zmiany flagi na kanadyjską a duńskiego winiaka solidną whiskey, oczywiście z karteczką „Witamy w Kanadzie”

Konflikt trwa od lat, precyzyjne desanty wojsk przeprowadzane są co kilka miesięcy. Obie strony dokładają dużo starań, pracy wywiadowczej oraz analiz aby nie zgrać swojej inwazji z przebywaniem tam wojsk drugiego kraju.

Do zaognienia konfliktu doszło w 2005 roku kiedy kanadyjscy żołnierze wznieśli obok masztu z flagą niepokojącą instalację. Była to metalowa tablica z wyrytym wersem hymny tego kraju

O Kanado, stoimy na straży Twej.

Dania nie odpowiedziała swoją własną tablicą, jednak głos w tej sprawie zabrał sam premier, stwierdzając, że niszczenie tablicy i zamieszczanie tam nowej byłoby trochę dziecinnym zachowaniem, szczególnie pomiędzy członkami NATO.

Jednak dziecinna sprawa często może doprowadzić do poważnych kłopotów. Między Danią a Kanadą doszło do dyplomatycznego spięcia, kiedy minister obrony Kanady wylądował w 2005 roku na wyspie. Dania wysłała notę dyplomatyczną ze skargą, że kanadyjski minister bez zapowiedzi pojawił się w ich kraju.

Przeczytaj również: Czemu flaga amerykańska ma pasy a brytyjska krzyże. Która flaga ma trójkątny kształt oraz na jakiej widnieje noga rycerza. Historia flag na świecie, część pierwsza, zapraszam!

Ruch niepodległościowy

W 2006 roku na uniwersytecie w Ottawie jeden ze studentów ogłosił się księciem na Wyspie Hans. Przyjął imię Tartupaluk, zgodnie z nazewnictwem ludności z Grenlandii. Mało tego, ogłosił niepodległość swojej wyspy. Cavan van Ulft, 27-letni inżynier twierdził, że skoro wyspa nie jest w myśl międzynarodowego prawa ani pod władzą ani Danii to jest niczyja i ma prawo do jej zaanektowania.
Podczas przerwy letniej van Ulft wynajął łódź i popłynął pierwszy raz na swoją wyspę. 13 sierpnia 2006 roku postawił na niej swoją stopę i ogłosił niepodległość.

Nowy władca bardzo poważnie podchodzi do swojego królestwa. Na stronie Tartupaluk’a można było znaleźć konstytucję, kodeks praw, opis waluty i funkcjonowania skarbu państwa oraz możliwość zgłoszenia chęci zostania obywatelem. Aktualnie jest wyłączona.

Oczywiście nie potraktowano go poważnie ale powstają kolejne ciekawe pomysły i akcje. Przykładowo strona nawołująca na „wyzwolenie” wyspy z rąk kanadyjskich okupantów, wyrzucenia tego kraju z NATO, oficjalnych przeprosin rządu i wypłaty odszkodowań.

Wojna o pietruszkę?

W całej tej zabawnej historii jest jednak trochę bardziej złożony problem. Arktyka ociepla się dwa razy szybciej niż pozostałe części Ziemi. Otwierają się nowe szlaki handlowe, dostępne są nowe tereny oraz złoża znajdujące się w niedostępnych wcześniej obszarach. Dlatego potencjalnie śmieszny spór z butelkami w tle może nieść za sobą o wiele większe konsekwencje. Historia wiele razy pokazywała, że wybuchały wojny o wydawać by się mogło niespecjalnie ważne sprawy – np. kawałek skały z ptasimi odchodami.

Przeczytaj również: Śmierdząca sprawa – wojna o guano. Hiszpania próbowała dokonać inwazji, USA kradło wyspy, w Peru nastał „złoty wiek” – a to wszystko dzięki ciężkiej pracy ptaków.

Artykuł Wojna Whisky pochodzi z serwisu Linkowskaz.pl.