Hititlerde kutsal tanrıların evlenme törenini temsil eden İnandık Vazosu frizlerinin detaylı açıklamalarına yer verdiğimiz araştırma yazımızda İnandık Vazosu ile ilgili bilgilere değindik.

Topraktan yapılmış bir vazonun bir medeniyetin kültürünü, geleneklerini anlamamıza fırsat vermesi; üzerinden bulunan kabartmalardan o dönemin inanışlarına ve sosyal yaşantısına dair ayrıntılı bilgi edinmemiz ne kadar ütopik görünse de; İnandık Vazosu Hitit tarihine, geleneklerine ışık tutuyor.

Günümüzde Ankara’da 1995 yılında ‘yılın müzesi’ seçilen Anadolu Medeniyetleri Müze seçkisinin en kıymetli eserlerinden birisi olan İnandık Vazo, Hitit tarihini, kültürünü, sosyal yaşamını ve inanışlarını  anlamamız açısından oldukça kıymetlidir.

İnandık Vazosu’nun Önemi

Çankırı’nın İnandık köyünde bulunan kült vazo, Hititlerin sosyal hayatını, kültürünü ve inanışlarını çok iyi yansıtmakta ve tanrıların kutsal evlilik törenini tasvir etmektedir. Dış yüzeyinde renkli kabartmaların olduğu vazo, bir çeşit libasyon kabıdır.

Arkeoloji dünyası için oldukça kıymetli olan pişmiş topraktan yapılmış vazonun dış yüzeyinde, kabartmalı ve renkli figürler yer alır. Her bir motifin birbirini tamamladığı vazo; kutsal bir evlilik törenini yani hieros gamosu yansıtmaktadır.

Tanrıça İnanna ve Tanrı Dumuzi’nin evlilik törenini resmettiği düşünülen vazonun, MÖ. 17. yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir.

İnandık vazosu, üzerinde düğün ve yaşam figürleri olan dünya üzerindeki ilk vazodur. Ayrıca, vazo üzerindeki figürler ayrıntılı olarak incelendiğinde, kadın ve erkek arasındaki iş  bölümü ve dayanışma açıkça görülmektedir.

Ayrı kalıplara dökülüp dört farklı frizin birleşimi ile oluşan vazo; soldan sağa doğru ve yukarıdan aşağı doğru dikey düzlemde üst üste gelen kabartmalardan oluşur.

İnandık Vazosu’nun Frizleri

İnandık vazo aşağıdan yukarı doğru okunması gereken 4 farklı frizin birleşiminden oluşmaktadır. Bu frizlerin farklı kalıplara dökülüp sonradan birleştirildiği düşünülmektedir.

1. İnandık Vazosunun Birinci Frizi

İnandık Vazosu’nun en alt kısmında yer alan birinci bölümünde; yemek/ziyafet hazırlığı göze çarpmaktadır. Kadınların başlarında şapka türevi, sırtlarına kadar uzayan bir kıyafet parçası yer alırken; erkeklerin kısa etek giydikleri görülmektedir.

Yine saz ve lire benzer iki tür çalgı vardır. Oldukça büyük olan ve iki kişi tarafından çalınan bir lir ve aynı bölümde, bir ritüel olduğu düşülen iki kadın dans ederken işlenmiştir.

2. İnandık Vazosu İkinci Frizi

Vazonun alttan ikinci bölümüne göz atıldığında bir boğa heykeli göze çarpmaktadır. Bir erkeğin, boğa olduğu düşünülen bir hayvanı öldürdüğü de açıkça görülmektedir.

İnandık Vazosu’nun kutsal bir töreni resmettiği düşünüldüğünde, kutsal günlerde bir hayvanın kurban edilmesinin bir gelenek olduğunun bir göstergesi olarak bu kabartma yorumlanabilir.

Yine bu bölümde, gaga ağızlı bir kaptan Tanrı’ya içki veya boğa kanı sunulduğu görülecektir; bu kabın gaga ağızlı olması libasyon kaplarına hayvan figürlerinin işlendiğini anlamamız açısından kıymetlidir.

3. İnandık Vazosu Üçüncü Frizi

Bu bölümü incelediğimize, kutsal bir evlilik törenini tanımlar nitelikte tanrı ve tanrıça figürlerinin bir yatağın üzerinde oturduğu görülmektedir. Kerpiçten bir mabet de açıkça görülmektedir.

Bu bölüm Hitit mimarisi açısından da bilgi vermektedir. Bu sahneye müzisyenler eşlik ederken iki erkeğin elindeki kılıç dikkat çekmektedir. Bu kılıçların Hititler’deki savunmanın önemini temsil ettiği düşünülmektedir.

4. İnandık Vazosu Dördüncü Friz

Bu frizde gösteri yapan akrobatlar ve müzisyenler görülmektedir. Frizin son kısmında bir kadın ve erkeğin cinsel ilişki yaşadığı resmedilmiştir. Tarihçiler tarafından, bu kabartmanın neslin devamı için üremenin öneminin vurguladığı düşünülmektedir.

Dört frizde de çeşitli bölümlerde yer alan çalgılar, akrobatlar Hititler’in müziğe ve eğlenceye büyük önem verdiğinin bir göstergesidir.

Ülkemiz müzelerinde, çalınmış hiçbir eser bulunmamaktadır. Tüm eserler, Anadolu uygarlıklarına, bu topraklara ait kültür varlıklarıdır. İnandık Vazosu da Hititler’in yaşayışlarını, hayallerini, inanışlarını tanımamızı sağlayan; Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi seçkisinde bulunan nadide kültür varlıklarımızdan birisidir.

Bu tarz içerikler ilginizi çekiyorsa; sitemizde yer alan “Bilginin Sessiz Koruyucuları: En Eski 8 Antik Kütüphane” adlı listemizi inceleyebilirsiniz.