मुंबई : मुंबईत सुरू झालेल्या देशातील पहिल्या मोनो रेल्वेला गती देण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. एमएमआरडीएकडून मेट्रोच्या 2 लाईन मोनोने जोडल्यानंतर प्रवाशांच्या संख्येत मोठी वाढ होणार आहे. चेंबूर आणि वडाळा दरम्यान मुंबई मोनोरेल कॉरिडॉरचा पहिला टप्पा २ फेब्रुवारी २०१४ रोजी कार्यान्वित झाला.

एमएमआरडीएसाठी पांढरा हत्ती ठरलेल्या मोनोरेलला भविष्यात 10 पट अधिक प्रवासी मिळू लागतील. मोनो रेल्वे मेट्रो-2बी (डीएन नगर ते मंडाले) आणि मेट्रो लाइन-4 (वडाळा ते कासारवडवली) यांना जोडली जाईल. मोनोरेलचे VN पूर्व स्थानक मेट्रो लाईन-2B शी जोडले जाईल, तर मेट्रो लाईन-4 FOB द्वारे भक्ती पार्क येथील मोनोरेल स्टेशनशी जोडण्याची योजना आहे. या दोन्ही मेट्रो मार्गाचे काम वेगाने सुरू आहे. दोन्ही मेट्रो मार्गांचे ५० टक्क्यांहून अधिक काम पूर्ण झाले आहे.

2024 पर्यंत 1.60 लाख प्रवासी होण्याची शक्यता आहे

दोन मेट्रो रेल्वे मार्गांशी जोडल्यानंतर 2024 पर्यंत मोनोरेलचे प्रवासी सध्याच्या 16,000 वरून दररोज 1.6 लाखांपर्यंत दहापट वाढतील अशी MMRDA अधिकाऱ्यांची अपेक्षा आहे. एमएमआरडीएने पुढील दोन वर्षांत मोनोद्वारे दररोज 1.60 लाख प्रवाशांची ने-आण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.

तोट्यात कार्यरत आहे

तसे, अगदी सुरुवातीपासूनच मोनो रेल प्राधिकरणासाठी तोट्याचा सौदा ठरला आहे. तोट्यात चालणाऱ्या मोनोच्या सुरळीत कामकाजासाठी नवीन रेकसह कनेक्टिव्हिटी देखील आवश्यक आहे. बांधकामाधीन मेट्रो कॉरिडॉरमुळे मुंबई मोनोरेलची संख्या वाढण्यास मदत होईल. मोनो, मेट्रो आणि महालक्ष्मी रेल्वे स्थानकाला जोडण्यासाठी जेकब सर्कल स्थानकावर एक फिरता पायवाट बांधण्याची योजना आहे. मोनो रेलच्या नियोजकांचा असा विश्वास होता की मुंबईच्या या भागांवर घट्ट वळणे आणि अरुंद कॉरिडॉर असलेल्या मोनो रेलचा उपयोग होईल. चेंबूर-वडाळा ते मुंबई सेंट्रल येथील संत गाडगे महाराज चौकापर्यंत 19 किलोमीटर लांबीची मोनोरेल. परिचालन खर्चात वाढ आणि प्रवाशांची कमतरता यामुळे तोट्यात वाढ होत आहे. नोव्हेंबर 2017 मध्ये, मोनोरेलचे दोन डबे पूर्णपणे निकामी झाले आणि सेवा 10 महिन्यांच्या कालावधीसाठी निलंबित करण्यात आली. कोरोनाच्या काळात ही समस्या आणखी वाढली. त्यानंतर मोनोरेल रुळावर आणण्याचे प्रयत्न तीव्र झाले.

बर्याच रेकसह ऑपरेट केले जात आहे

फंक्शनल रेकची संख्या आता 6 आहे जी दैनंदिन कामकाजासाठी वापरली जातात, तर दोन रेक स्टँडबायवर ठेवले जातात. मोनोरेल 18-मिनिटांच्या अंतराने एकूण 118 ट्रिप चालवते, पूर्वीच्या 30-मिनिटांच्या वेळेच्या मध्यांतरापेक्षा कोणत्याही वेळेचे बंधन न घालता. त्यामुळे प्रवाशांची संख्या वाढली आहे.

10 नवीन रेक येतील

मोनोरेलच्या प्रवाशांची संख्या हळूहळू वाढत असताना, एमएमआरडीएने आता अतिरिक्त 10 रेक खरेदी करण्याची योजना आखली आहे. यासाठी सुमारे 590 कोटी रुपये खर्च करण्यात येणार आहेत. हैदराबाद येथील मेधा सर्वो ड्राइव्हस् लिमिटेड नावाच्या भारतीय कंपनीकडे 10 नवीन रेकची ऑर्डर देण्यात आली आहे. पहिला प्रोटोटाइप रेक या वर्षी ऑगस्ट ते ऑक्टोबर दरम्यान उपलब्ध होईल. एकदा रेक मंजूर झाल्यानंतर, दर तीन महिन्यांनी 3 रेक वितरित केले जातील. पहिल्या प्रोटोटाइप रेकच्या आगमनाने, सर्व 10 रेक पुढील 9 महिन्यांत प्राधिकरणाकडे असतील.

वारंवारता वाढेल

नवीन रेक समाविष्ट केल्याने, वारंवारता 18 मिनिटांवरून 5 मिनिटांपर्यंत वाढेल आणि एकूण सेवांची संख्या दररोज 250 पर्यंत दुप्पट होईल. विशेष म्हणजे सध्या कमी वारंवारता असल्याने प्रवाशांचा कल मोनो रेल्वेकडे कमी आहे. मोनोची वारंवारता वाढविण्याची मागणीही दैनंदिन प्रवाशांकडून होत आहे. याशिवाय मोनोरेलच्या तिकीट प्रणालीतही बदल करण्याची मागणी होत आहे. मोनो स्टेशनच्या खिडकीवरच तिकीट देण्याची सुविधा उपलब्ध आहे.

२ लाख प्रवासी वाहून नेण्याची क्षमता

सहलींची वारंवारता आणि संख्या वाढवण्यासाठी 10 नवीन रेक खरेदी करण्याचा निर्णयही घेण्यात आला आहे. मोनो रेल्वेची दररोज दोन लाख प्रवासी वाहून नेण्याची क्षमता आहे. एसजीएम चौक ते चेंबूर या मोनोरेलचे तिकीट प्रवासाच्या अंतरानुसार रु. 10 ते रु. 40 पर्यंत परवडणारे आहे.

इंटर कनेक्टिव्हिटी असेल

मोनोरेल प्राधिकरणाने आगामी काळात जवळच्या मेट्रो आणि विद्यमान रेल्वे स्थानकांना जोडणारा फूट ओव्हर ब्रिज (FOB) प्रस्तावित केला आहे. त्यामुळे मोनोरेलच्या प्रवाशांची संख्या वाढणार आहे. सध्या दररोज प्रवासी संख्या 16 हजार आहे, तर वीकेंडला दररोज 10 हजार प्रवासी आहेत. MMRDA अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, इंटर-कनेक्टिव्हिटी प्लॅनसह, मोनोमधील दैनंदिन प्रवाशांची संख्या पुढील 2 ते 3 वर्षांत 1.6 लाखांपेक्षा जास्त होईल. प्राधिकरणाची मेट्रो लाईन 4 (वडाळा ते कासारवडवली) भक्ती पार्क येथील मोनो रेल्वे स्टेशनशी FOB द्वारे जोडण्याची योजना आहे, जी सुमारे 215 मीटर लांब आहे. त्याचप्रमाणे, आगामी मेट्रो लाइन-3 आणि पश्चिम रेल्वेच्या महालक्ष्मी स्थानकाशी जोडण्यासाठी जेकब सर्कल मोनोरेल स्थानकावर 300 मीटरच्या FOBची योजना करण्यात आली आहे.