Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan ve yüze yakın doğal uydusuyla başlı başına bir yıldız sistemini andıran Jüpiter, bilim dünyasını derinden ilgilendiren kimi özelliklere sahip. Bu özelliklerden kimileri da geçtiğimiz günlerde keşfedildi ve ilgileri üzerine çekti.
Kaynak: https://www.iflscience.com/new-aurora…
Jüpiter’in dört büyük uydusunda gelecekte koloniler kurarsak, orada yaşayanlar üste bakmaktan keyif alacaklar.
Her uydunun gezegene bakan tarafından gökyüzünde asılı duran Jüpiter’in imajının ve öteki tüm uyduların görünümünün yanı sıra, izlenecek hoş Kutup ışıkları olacak. Şaşırtan bir biçimde bu durum, sistemi ziyaret eden rastgele bir uzay aracını değil, Dünya’daki en büyük teleskoplardan birini kullanarak keşfettiğimiz bir şey. Jüpiter’in kudretli auroraları uygun bilinen bir şey, ve bulundukları yerde Güneş rüzgarının azalmasına karşın, dev gezegenin sıcaklık istikrarı üzerinde tuhaf tesirleri olduğu düşünülüyor. Jüpiter uydularının kutup ışıklarının UV bileşenleri, ince atmosferlerine ve kendilerine ilişkin manyetik alanların bulunmamasına karşın daha evvel çalışılmıştı. Şimdiyse araştırma görünür spektruma genişletildi ve bu uyduların sahip olduğu atmosferler hakkında bildiklerimiz genişledi.
The Planetary Science Journal’daki iki makale, Keck Gözlemevi’ndeki Yüksek Çözünürlüklü Echelle Spektrometresi (HIRES) ile toplanan sonuçlara ve başka büyük teleskoplardaki spektrograflara dayanmakta.
Optik aurora birinci defa üç uydu üzerinde çalışılıyor. Aylar gün ışığındayken kutup ışıklarını görme ihtimali yok, ve Dünya uyduların uzak taraflarını gözlemlemek için Güneş’e çok yakın. Bunun yerine takım, Jüpiter Güneş ışığını engellediğinde uyduları gözlemledi. Caltech’ten Dr Katherine de Kleer yaptığı açıklamada, ‘Bu müşahedeler aldatıcı zira uydular Jüpiter’in gölgesinde neredeyse görünmez hale geliyorlar. Uyduların soluk kutup ışıklarının yaydığı ışık, teleskopu yanlışsız yere çevirdiğimizin tek ispatı.
Dünya’nın kutup ışıklarına, atmosferdeki gazlarla çarpışarak gördüğümüz renkleri üreten ve yüklü parçacıkları kutuplara yanlışsız kanalize eden manyetik alan neden olur.
Bu renkler, parçacıkların etkileşime girdiği makul gazlara bağlıdır. Io, sırf manyetik alanın kalbine en yakın uydu değil, tıpkı vakitte yüzlerce kilometre yüksekliğindeki volkanik sarkıtlarıyla daima tazelenen bir atmosfere sahip olması nedeniyle, her şeyin en enteresan olduğu yerdir. Ortaya çıkan sonuç, oksijenden gelen kırmızı ve yeşille karışan sodyumun sokak lambaları üzere sarı-turuncu halde parlamasıdır. Kutup ışıkları, her uydunun o sırada Jüpiter’in eğimli manyetik alanı ve gölgesiyle olan alakasına bağlı olarak değişir. Boston Üniversitesi’nden Profesör Carl Schmidt, ‘Io’nun sodyumu, Jüpiter’in gölgesine girdikten sonraki 15 dakika içinde çok soluk hale geliyor lakin Güneş ışığına çıktıktan sonra güzelleşmesi birkaç saat alıyor’ dedi. Denklemdeki oksijen bileşeni çok daha kararlıdır ve Io’nun yörüngesinin kısalığı göz önüne alındığında, birden fazla vakit bu baskındır.
Europa ve Ganymede’nin ince atmosferleri bu ışıkları oluşturmak için gereğince güçlüdür lakin bunlar Dünya’nın baskın yeşili yerine koyu kırmızı bir renkte olurlar.
Bu üç uydunun hepsinde, Io’daki potasyum ve Europa/Ganymede’deki oksijenin neden olduğu, gözlerimizle görülemeyen lakin teleskoplarla saptanabilen kimi yakın kızılötesi kutup ışıkları var. De Kleer, ‘Aurora’nın farklı renklerinin parlaklığı, bize bu ayların atmosferlerinin yaklaşık olarak nelerden oluştuğunu söylüyor. Moleküler oksijenin, tıpkı Dünya’da soluduğumuz üzere, muhtemelen buzlu ay atmosferlerinin ana bileşeni olduğunu keşfetmiş olduk’ diyor. Bu bulgular en az algılanmayan renkler kadar değerli. Araştırmalar, Europa’nın iç okyanusundan kaynaklandığı düşünülen gayzerlerin geçmişte tespit edilmesine karşın, Europa’nın atmosferinin sadece beşte birinin su buharı olduğunu gösteriyor. Callisto’nun aurorası o kadar sönük ki takım, bir yeraltı okyanusu olduğundan şüphelenilmesine karşın Ganymede’nin atmosferindeki suya sırf bir üst hudut koyabildi. Bu sonuçlar, çok daha fazla su bulan UV araştırmalarıyla çelişiyor. Dokümanlar, Jüpiter’in gölgesinden geçişin Europa ve Ganymede’nin atmosferlerinin bileşimini de değiştirebileceğini öne sürüyor.
Siz bu husus hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
The post Jüpiter’in En Büyük Dört Uydusunun Atmosferlerinde Auroralar Keşfedildi! appeared first on AzBuz.org.
