VIII/IX w. - Powstał gród na dogodnym do obrony wzgórzu, dzisiaj nazywanym górą Poniatowskiego. Już wtedy gród nazywany był Bochotnicą - od płynącej wąwozem u podnóża wzgórza rzeczki Bochotniczanki (od słowa bochot - plusk, chlupot).

X w. - Środek osady został przeniesiony (prawdopodobnie, po zniszczeniu, odbudowano go w innym miejscu) na wzgórze kościelne, gdzie stoi dziś kościół parafialny, a w średniowieczu stała także budowla obronna.

I poł. XIV w. - W Bochotnicy powstała parafia (kościół p.w. św. Jana Ewangelisty).

XIV w. - Dokonano lokacji wsi na prawie niemieckim, wkrótce potem powstał folwark, - dwór posadowiono w rejonie obecnego pałacu Małachowskich - do dziś stoi pochodząca z tego okresu budowla, zwana oficyną pałacową. Położenie Bochotnicy sprzyjało rozwojowi: powstały młyny, stawy rybne, zajazd.

1398 – Klemens Kurowski kasztelan sądecki, kupił od Jana Firleja wsie: Bochotnicę, Strzelce, Czasławice (obecne Czesławice), Sadurki, Cynków i część Chrzeszczowa (obecny Chruszczów).

Pocz. XV w. – Bochotnica została własnością rodu Rawitów.

1523 – Właścicielami wsi została rodzina Samborzeckich, która w ciągu 100 lat wykupiła wiele dóbr ziemskich na terenie parafii od okolicznej drobnej szlachty - wtedy powstał klucz Bochotnicki. Burzliwy przebieg miała na terenie Bochotnicy reformacja: Mikołaj Samborzecki zajął zbrojnie wszystkie dobra parafii; zniszczono też sam kościół, który został odbudowany - p.w. św. Jana Chrzciciela, przez dziedzica Staniasława Samborzeckiego.

1628 - Bochotnica była własnością Marcina Leśniowolskiego.

1641 - Przez małżeństwo z Leśniowolską majątek dostał się w 1641 roku Rostworowskim. Od tego czasu nastąpił powolny proces zwiększania dóbr bochotnickich przez dołączanie do nich w części lub całości sąsiednich wsi.

1724 - Bochotnica wraz z Cynkowem, Chruszczowem i Strzelcami przeszła w ręce Gałęzowskiego, starosty wąwolnickiego i podsądka lubelskiego.



23 czerwca 1751 – Stanisław Małachowski starosta wąwolnicki nabył dobra klucza bochotnickiego (Bochotnica, Chruszczów, Strzelce i Cynków) od kasztelana Aleksandra Gałęzowskiego.

1772 - Stanisław Małachowski dokończył rozpoczętą w połowie XVIII w. przez ówczesnego Kolatora Felicjana z Targowisk Gałęzowskiego kasztelana lubelskiego, budowę kościoła parafialnego.

1773 - Małachowski postawił tu klasycystyczny pałac według projektu architekta Ferdynanda Naxa. Rezydencja, pałac i folwark, otrzymała nazwę Nałęczów od herbu właściciela - Nałęcz. Wschodnia część majątku, obejmująca zabudowania chłopskie i kościół parafialny pozostała przy dawnej nazwie Bochotnica. Centrum osady znajdowało się na górze zwanej dzisiaj Górą Poniatowskiego. Nazwa pochodzi od króla Stanisława Augusta, który podczas jednej z podróży, nocował w pałacu nałęczowskim i na tym właśnie wzgórzu wyprawiono mu uroczyste przyjęcie.

1807 - Latem przebywał w pałacu nałęczowskim na kuracji biskup łódzki Cieciszowski. W tym samym czasie z kuracji korzystał książę Adam Czartoryski. Kasztelan Leon Dembowski zaznaczył, iż wody nałęczowskie posiadają dużo żelaza.

1816 - Został założony tzw. nowy cmentarz grzebalny przy kościele parafialnym.

1817 - Podjęto prace zmierzające do naukowego określenia właściwości źródeł. Chemiczna analiza wody nałęczowskiej została powierzona profesorowi Uniwersytetu Warszawskiego, Janowi Józefowi Celińskiemu, któremu administracja uzdrowiska przesłała wodę mineralną. Badania wykazały, że źródło obok łazienek, nazwane później jego imieniem, w 88 000 jednostek wody zawierało 46 000 węglanu wapnia, 17 435 tlenku żelaza, 9000 soli alkalicznej oraz 71 jednostek lotnego kwasu węglowego. Profesor Celiński przyrównał nałęczowskie wody do wysoko cenionych w tym czasie wód Godefroi, Capus, St. Victoria, Rocester i Rheims. Jednocześnie zachęcał do korzystania z wód nałęczowskich, znajdujących się w kraju, i równie skutecznych jak zagraniczne. Równocześnie z podjęciem badań wód, Małachowski rozpoczął budowę łazienek.

1821 - Połowa łazienek została oddana do użytku. Eksploatacja wód żelazistych wpłynęła na rozwinięcie się miejscowości i otwarto dom gościnny z dwudziestoma pokojami. O uzdrowisku zrobiło się głośno i wymieniono je nawet w wydawanych poza królestwem podręcznikach geografii powszechnej.






























1827 – W Nałęczowie znajdowało się 20 domów z 222 mieszkańcami.

1831 - Klęska powstania listopadowego przyniosła w konsekwencjach zupełny upadek uzdrowiska.

1850 - Dobra nałęczowskie wyszły z rąk Małachowskich. Zaczął się okres częstych zmian właścicieli i parcelowania ziemi.

Lata 70 XIX w. - Wygląd Nałęczowa w latach 70. przedstawiano jako ściskający serce obraz zniszczenia i nędzy. Był to zbiór budynków, w większości pokaźnych rozmiarów, pokrytych resztkami średniowiecznych dachów lub wcale nie pokrytych, z ziejącymi otworami okiennymi, otoczonych błotem, nawozem i śmieciami.

25 października 1877 - Doktor Fortunat Nowicki zawarł umowę o dzierżawę z właścicielką Nałęczowa, K. Czemierziną. Doktor Nowicki, mając za sobą dwunastoletnią praktykę na stanowisku dyrektora zakładu leczniczego w Lipecku, po zbadaniu wód żelazistych w Nałęczowie oraz warunków klimatycznych tej miejscowości, uznał że jest to najodpowiedniejsze miejsce na założenie uzdrowiska. Przedmiotem umowy była część dóbr Nałęczowa, znajdująca się w zasadzie w granicach obecnego parku zdrojowego, budynki na tym terenie oraz obszar od mostu murowanego nad rzeką Samicą aż do obecnej posesji Ochotniczej Straży Pożarnej. Termin dzierżawy został przewidziany na 24 lata, z prawem dalszego przedłużenia na 12 następnych. Czynsz dzierżawny wynosił po 1200 rubli rocznie. Czemierzina zastrzegła w umowie, że dzierżawca nie może zakładać na tym terenie cukrowni, winiarni ani krochmalni, ma natomiast obowiązek odbudowania i prowadzenia zakładu leczniczego. Dr Nowicki nałożył natomiast na właścicielkę obowiązek przesunięcia drogi traktowej Lublin–Kazimierz poza teren dzierżawiony, tj. poprzez pola Góry Armatniej. Czemierzina zobowiązała się też do wyjednania u władz kolejowych zmiany nazwy stacji kolejowej Miłocin na Nałęczów.

11 lutego 1878 - Po porozumieniu się Nowickiego z lekarzami: Wacławem Lasockim i Konradem Chmielewskim, spisano akt notarialny powołujący spółkę udziałową do prowadzenia zakładu leczniczego w Nałęczowie. Kapitał wynosił 30 000 rubli i składał się z 6 udziałów po 5000 rubli. W czasie spisywania aktu zgłosił się jeszcze jeden udziałowiec, dr Władysław Sipniewski, wpłacając także 5000 rubli. Administrację spółki prowadził dr Nowicki, podpisując dokumenty pod pieczęcią: Zarząd Zakładu Leczniczego w Nałęczowie. Jako administrator Zakładu Leczniczego, dr Nowicki energicznie i ze znajomością spraw zabrał się do rozbudowy uzdrowiska. Plany budynków, dostosowanych do potrzeb uzdrowiska, zostały wykonane przez architekta z Warszawy, Karola Kozłowskiego.



Lipiec 1878 - Nowicki zwrócił się do gubernatora lubelskiego o zezwolenie na otwarcie zakładu leczniczego dla szerokiej publiczności. Po przychylnej opinii wydziału budowlanego i lekarskiego, wyrażono zgodę na uruchomienie uzdrowiska. Nowicki pragnął zmienić zaniedbaną miejscowość w uzdrowisko z prawdziwego zdarzenia.

Jesień 1878 - Zgodnie z planem architekta Kozłowskiego, przeprowadzono kapitalny remont pałacu Małachowskich — dobudowano drugie piętro i wieżę a dach pokryto nową blachą. Oczyszczono zaniedbany park, przesadzono niektóre drzewa, utworzono też nowe aleje ocienione starymi lipami. Zlikwidowano staw przy murowanym moście, a miejsce po nim wykorzystano na ogród. Przebudową zajął się architekt Walerian Kronenberg.

1879 – Odrestaurowano łazienki, zakład hydropatyczny i hotel. Źródło wody żelazistej pozostawiono obok łazienek, a w tzw. domku biskupim umieszczono aptekę. Dla wygody gości powstały restauracja, sklepy oraz stacja konna, skąd kursowały powozy dowożące pasażerów do stacji i przewożące korespondencję.

Marzec 1880 – Majątek nabył inżynier Michał Górski. Akt sprzedaży dotyczył również części dóbr wydzierżawionych dr. Nowickiemu.Nałęczów W tym czasie Nałęczów liczył 28 domów z 240 mieszkańcami. Wraz z przejęciem dóbr nałęczowskich przez Michała Górskiego nastąpiła znaczna rozbudowa uzdrowiska. Nowy właściciel zwracał szczególną uwagę na to, aby tereny poza parkiem były odpowiednio chronione z myślą o zachowaniu walorów przyrodniczych Nałęczowa.

1882 - Bolesław Prus przyjechał tu leczyć się z agorafobii. Potem bywał w Nałęczowie często do ostatnich lat życia. Tu powstała m.in. „Placówka”.

1890 – W Nałęczowie jako guwerner dzieci Michała Górskiego rozpoczął pracę Stefan Żeromski.

1901 - Zakład Leczniczy otrzymał status instytucji użyteczności publicznej, dotąd bowiem był uważany przez władze finansowe za przedsiębiorstwo przemysłowe. Nowy charakter uzdrowiska miał wpływ na obniżenie stopy podatkowej.

1903 - Powstało w Nałęczowie Towarzystwo Kredytowe jako pierwsza instytucja spółdzielcza w powiecie puławskim.






























1904 - we wsi Charz koło Nałęczowa wybudowano „Kąpiele Tanie im. B. Prusa”. Obiekt powstał z inicjatywy lekarzy Zakładu Leczniczego. W tym też roku założono Muzeum Ziemi Lubelskiej w Nałęczowie. Organizatorami tej placówki byli lekarze: Bronisław Malewski, Antoni Puławski i Wacław Lasocki.

1905 - Główne budynki, tj. zakład i hydropatię, skanalizowano systemem Ćhambeau. W tym samym roku na Armatniej Górze Jan Witkiewicz-Koszyc zbudował dla Stefana Żeromskiego pracownię, tzw. Chatę, która stanęła na terenie nabytym przez pisarza od dr. W. Lasockiego za 200 rubli.

1906 - Z inicjatywy działaczy Towarzystwa Kredytowego Gustawa Malewskiego, Stanisława Śliwińskiego, Bronisława Malewskiego i Wacława Lasockiego, wybudowano w Nałęczowie gmach w stylu zakopiańskim, tzw. Dom Ludowy, według projektu architekta Zenona Chrzanowskiego. W Domu Ludowym znalazły pomieszczenie: Towarzystwo Kredytowe i Stowarzyszenie Spółdzielcze „Oszczędność” Szkoła Rolnicza dla synów włościan, a potem Muzeum Ziemi Lubelskiej, której kustoszem został Wacław Lasocki. Przerobiono i powiększono dawne łazienki po Małachowskich, zastosowano też nowy sposób ogrzewania wanien.

1907 - Nastąpiło otwarcie Ochronki w Nałęczowie zbudowanej według projektu Jana Witkiewicza za oszczędności i honoraria Stefana Żeromskiego ; znalazła tam miejsce druga szkoła (pierwszą założyła F. Morzycka) elementarna pracująca pod egidą „Światło”, szkoła istniała do roku 1915.

1909 - Powstało Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa, którego założycielami byli: dr Wacław Lasocki, inż. Adam Nagórski, Edmund Raciborski, dr Karol Benni, inż. Aleksander Kurcjusz, dr Marian Jakowski, adwokat Wacław Łypacewicz i inni.

1910 - W nowo wybudowanym gmachu obok Góry Jabłuszko założona została przez Koło Ziemianek Lubelskich Szkoła Tkactwa i Gospodarstwa Wiejskiego dla dziewcząt wiejskich.

1918 - W „Chacie” spędzał ostatnie chwile i zmarł syn Żeromskich – Adam.

1928 - Nałęczów uzyskał status uzdrowiska. W tym samym roku urządzono Muzeum Stefana Żeromskiego w jego letnim domu zwanym Chatą a w parku zdrojowym nastąpiło uroczyste odsłonięcie pomnika Stefana Żeromskiego. Pomnik wykonał znany rzeźbiarz Al. Żurakowski według projektu Jana Witkiewicza.

1929 – Nałęczów stał się siedzibą władz gminy. W tym czasie rocznie uzdrowisko odwiedzało około 2,5 tys. kuracjuszy.



1935 - Zbudowano połączenie drogowe z Lublinem i Kazimierzem Dolnym a także drogę do nowej stacji kolejowej. Nałęczów stawał się coraz bardziej popularny; bywali tu: marszałek Rydz-Śmigły, minister Beck.

16 lipca 1943 - Niemcy wywieźli na Majdanek 1000 mężczyzn z Nałęczowa i okolicznych wsi.

1944 - Przedstawicielstwa Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich zawarły porozumienie o współpracy na terenie gminy Nałęczów.

Lipiec 1944 - Do miasta wszedł oddział specjalny Obwodu Lubelskiego Armii Ludowej pod dowództwem Gustawa Alef-Bolkowiaka ps. „Bolek”.

19 maja 1945 - W Nałęczowie przy drodze prowadzącej do wsi Łubki zginęło 17 młodych ludzi z Oddziału AK Tadeusza Orłowskiego ps. Szatan z rąk NKWD.

1954 - Powołano Przedsiębiorstwo Państwowe „Uzdrowisko Nałęczów”, które przejęło zniszczone w czasie drugiej wojny światowej budynki Zakładu Leczniczego.

1960 – Pod kierunkiem Władysława Tatarkiewicza przeprowadzono remont pałacu Małachowskich. Zdjęto drugie piętro, usunięto wieżę dobudowaną przez dr. Nowickiego w 1879 r. Przeprowadzono też kapitalny remont wnętrz pałacu. W tym samym roku oddano do użytku Miejski Dom Kultury.

1961 - Oddano do użytku tzw. pawilon angielski, dar Angielki Sue Ryder zlokalizowany w części wschodniej parku. W tym też roku w pałacu Małachowskich powstało Muzeum Bolesława Prusa popularyzujące życie i twórczość pisarza, ze szczególnym uwzględnieniem jego powiązań z Nałęczowem i Lubelszczyzną.

1963 – Nałęczów otrzymał prawa miejskie.

1964 - Nad ujściem źródła „Miłość” wybudowano Pijalnię Wód Mineralnych.

1966 - Oddano do użytku Sanatorium Uzdrowiskowe Związku Nauczycielstwa Polskiego im. Władysława Petrykiewicza.

1970 - Zaczął działać w Nałęczowie Profilaktyczny Dom Pracowników Służby Zdrowia Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, zbudowany przez Zarząd Główny Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia.

1972 - Rozpoczął funkcjonowanie przy ul. M. Górskiego Kardiologiczny Szpital Uzdrowiskowy.

1973 - Oddano do użytku Sanatorium Uzdrowiskowe Związków Zawodowych Pracowników Gospodarki Komunalnej i Terenowej.

1977 – Oddano do użytku Kolejowe Sanatorium Uzdrowiskowe mieszczące się przy ul. Górskiego obok Szpitala Kardiologicznego.

1982 - Powstało na terenie parku Sanatorium Uzdrowiskowe dla Rolników wzniesione przez Centralny Związek Kółek i Organizacji Rolniczych.

1996 - Sanatorium Uzdrowiskowe „Energetyk” usytuowane przy ul. Paderewskiego.

1996 - Wystawiono Pomnik w Lesie Zakładowym upamiętniający 17 młodych żołnierzy z oddziału AK Tadeusza Orłowskiego ps. „Szatan”, zaprojektowany przez Stanisława Strzyżyńskiego, a wykonany przez pana Jana Dudka, a w lubelskim Sądzie Wojewódzkim zarejestrowano Towarzystwo Przyjaciół Zakładu Leczniczego.

2001 - Sprywatyzowano Zakład Leczniczy „Uzdrowisko Nałęczów”.