Τι σημαίνει «αυτόνομη θέρμανση»

Αυτονομία σημαίνει ελευθερία. Σημαίνει την κατάσταση εκείνη στην οποία το άτομο μπορεί να αποφασίζει και να δρα χωρίς εξωτερικούς περιορισμούς, σύμφωνα με τη θέληση του.

Ο όρος «αυτόνομη θέρμανση» αναφέρεται στις εγκαταστάσεις θέρμανσης στις οποίες οι ιδιοκτήτες ή οι ένοικοι έχουν την δυνατότητα να επιλέγουν κάθε στιγμή τη θερμοκρασία στον χώρο τους ανεξάρτητα από την υπόλοιπη οικοδομή.

Πότε η εγκατάσταση θέρμανσης δεν είναι «αυτόνομη»

Είναι προφανές ότι ο όρος «αυτόνομη θέρμανση» αποκτά νόημα κυρίως στην περίπτωση των πολυκατοικιών με κεντρική θέρμανση. Στις πολυκατοικίες αυτές, κυρίως στις παλιές, χρησιμοποιείται για την θέρμανση της οικοδομής ένας κεντρικός λέβητας που τροφοδοτεί τα θερμαντικά σώματα όλων των διαμερισμάτων με ζεστό νερό.

Στις παλαιότερες εγκαταστάσεις, οι σωληνώσεις της θέρμανσης είναι κοινές για όλα τα διαμερίσματα της οικοδομής και συνήθως διατρέχουν την οικοδομή με περισσότερες από μία κεντρικές κατακόρυφες στήλες που διέρχονται από όλες τις ιδιοκτησίες. Έτσι, στις οικοδομές αυτές, δεν είναι δυνατή η ανεξάρτητη ρύθμιση της θερμοκρασίας σε κάθε διαμέρισμα, αλλά τα διαμερίσματα θερμαίνονται όλα μαζί τις ώρες που λειτουργεί η εγκατάσταση.

Το γεγονός αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα της θέρμανσης όσο και στο κόστος λειτουργίας της εγκατάστασης. Στις οικοδομές αυτές η ομοιομορφία στην θερμοκρασία κάθε διαμερίσματος εξαρτάται από την ακρίβεια και την επιτυχία της μελέτης θέρμανσης και την συνολική ποιότητα κατασκευής (κυρίως όσον αφορά στη μόνωση) της οικοδομής. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες πολλά διαμερίσματα σε τέτοιες οικοδομές υπερθερμαίνονται κατά τις ώρες θέρμανσης και οι ένοικοι αναγκάζονται να ανοίξουν τα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες (πράγμα που συνεπάγεται μεγάλη σπατάλη ενέργειας), όπως επίσης δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις διαμερισμάτων που δεν θερμαίνονται επαρκώς (κυρίως στον τελευταίο όροφο της οικοδομής).

Εκτός του κόστους λειτουργίας και της ποιότητας θέρμανσης, η κατασκευή της εγκατάστασης θέρμανσης χωρίς αυτονομία, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις σχέσεις των ενοίκων, αφού:

• Οι ένοικοι της οικοδομής θα πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση για τις ώρες λειτουργίας της εγκατάστασης, πράγμα το οποίο δεν είναι πάντοτε εύκολο, μιας και οι ανάγκες για θέρμανση κάθε ενοίκου είναι διαφορετικές.
• Η κατανομή δαπανών δεν είναι πάντοτε δίκαιη, ειδικά όταν κάποιοι ένοικοι της οικοδομής έχουν πραγματοποιήσει επεμβάσεις στην εγκατάσταση μέσα στο διαμέρισμα τους (π.χ. εγκατάσταση μπόιλερ σε οικοδομή όπου δεν προβλέπεται η ύπαρξη μπόιλερ, αύξηση του μεγέθους των θερμαντικών σωμάτων μετά από ανακαίνιση, τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα σε οικοδομή με μπόιλερ κ.α.)
• Η αδυναμία πληρωμής των κοινοχρήστων από μερίδα των συνιδιοκτητών δημιουργεί προβλήματα στην είσπραξη των κοινοχρήστων, στον ανεφοδιασμό της οικοδομής με πετρέλαιο κ.λ.π.

Πως μπορεί μια εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης να γίνει «αυτόνομη»;

Η ανεξαρτητοποίηση των διαμερισμάτων σε μια οικοδομή, μπορεί να γίνει με τέσσερις τρόπους:

• Με την ωρομέτρηση.
• Με θερμιδομέτρηση
• Με ασύρματο σύστημα αυτονόμησης
• Με αποσύνδεση από την οικοδομή και κατασκευή ατομικής εγκατάστασης θέρμανσης.

Αυτόνομη θέρμανση με ωρομέτρηση / θερμιδομέτρηση

Από τους παραπάνω 4 τρόπους αυτονόμησης, οι 2 πρώτοι απαιτούν την ύπαρξη μίας μόνο κεντρικής κατακόρυφης στήλης θέρμανσης στην οικοδομή. Στην περίπτωση αυτήν, η αυτονόμηση της θέρμανσης είναι πολύ εύκολη και έχει σχετικά χαμηλό κόστος εγκατάστασης, Σπάνια όμως θα συναντήσουμε στην πράξη εγκαταστάσεις με μία μόνο κεντρική στήλη που δεν διαθέτουν ήδη ωρομετρητές ή θερμιδομετρητές και δεν είναι ήδη αυτόνομη θέρμανση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός ότι το ΦΕΚ 631/Δ85 που προβλέπει τα περί κατανομής δαπανών κεντρικής θέρμανσης προβλέπει την εγκατάσταση θερμιδομετρητών, η ωρομέτρηση είναι ένα απαράδεκτο σύστημα κατανομής δαπανών και δημιουργεί στην πράξη πολύ περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει, σε αντίθεση με την θερμιδομέτρηση όπου η μέτρηση της ενέργειας είναι ακριβής και δίκαιη. Τους λόγους για τους οποίους η εγκατάσταση ωρομετρητών θα πρέπει να αποφεύγεται, μπορείτε να τους διαβάσετε εδώ.

Για την εγκατάσταση οποιουδήποτε συστήματος μέτρησης, είναι απολύτως απαραίτητο να συμφωνήσουν ΟΛΟΙ οι ιδιοκτήτες της οικοδομής και να συνταχθεί νέος πίνακας κατανομής δαπανών. Το καταστατικό της οικοδομής θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να συμπεριλάβει τον νέο πίνακα κατανομής δαπανών .

Το κόστος αυτονόμησης με αυτόνομους θερμιδομετρητές κυμαίνεται γύρω στα 350€ (κόστος ηλεκτροβάνας + θερμιδομέτρου + εργασια εγκατάστασης)

Αυτόνομη θέρμανση με ασύρματο σύστημα θερμιδομέτρησης.

Στις οικοδομές στις οποίες οι κατακόρυφες στήλες κεντρικής θέρμανσης που διατρέχουν τα διαμερίσματα είναι πάνω από μία, η αυτονόμηση με ωρομετρητές ή θερμιδομετρητές είναι αδύνατη. Στις περιπτώσεις αυτές, ενδείκνυται η εγκατάσταση ασύρματου κεντρικού συστήματος αυτονομίας.

Το σύστημα αυτό αποτελείται από αυτόνομους θερμιδομετρητές που συγκολλούνται σε κάθε ένα θερμαντικό σώμα οι οποίοι επικοινωνούν με μια κεντρική μονάδα και μεταφέρουν τις ενδείξεις τους σε αυτήν ανα τακτά χρονικά διαστήματα.

Η κεντρική μονάδα γνωρίζει ποιος θερμιδομετρητής ανήκει σε ποιο διαμέρισμα και αθροίζει τις ενδείξεις των θερμιδομετρητών κάθε διαμερίσματος, ώστε να είναι δυνατή η συνολική μέτρηση κάθε ιδιοκτησίας.

Η λήψη των μετρήσεων μπορεί να γίνει είτε με ασύρματη μονάδα ανάγνωσης, είτε με σύνδεση στο διαδίκτυο και ανάγνωση από εκεί.

Με το σύστημα αυτό είναι δυνατή η ρύθμιση της θερμοκρασίας όχι μόνο συνολικά του διαμερίσματος, αλλά η ρύθμιση της θερμοκρασίας ανα χώρο, πράγμα που γίνεται με την τοποθέτηση θερμοστατικών κεφαλών σε κάθε θερμαντικό σώμα.

Τέλος, για να είναι διαθέσιμη η θέρμανση όλες τις ώρες της ημέρας, το σύστημα περιλαμβάνει ελεγκτή αντιστάθμισης ο οποίος ρυθμίζει την θερμοκρασία του νερού στα σώματα ανάλογα με την θερμοκρασία περιβάλλοντος σε χαμηλότερη θερμοκρασία από τους 75οC των συστημάτων χωρίς αντιστάθμιση και επιτρέπει την λειτουργία του λέβητα περισσότερες ώρες της ημέρας χωρίς να αυξάνεται το κόστος λειτουργίας.

Η εγκατάσταση αυτόνομης θέρμανσης με ασύρματο σύστημα θερμιδομέτρησης έχει εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο στην ποιότητα της παρεχόμενης θέρμανσης, όσο και στο κόστος λειτουργίας το οποίο ανάλογα με την οικοδομή μπορεί να μειωθεί μέχρι και κατά 60% !

Η μεγάλη μείωση του κόστους λειτουργίας οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες, όπως:

• Η χαμηλότερη θερμοκρασία του νερού που κυκλοφορεί στις κεντρικές σωληνώσεις
• Η εξάλειψη της σπατάλης ενέργειας από τα διαμερίσματα που υπερθερμαίνονταν πριν την εγκατάσταση του συστήματος.
• Η συνεχόμενη λειτουργία της εγκατάστασης που είναι σαφώς οικονομικότερη από την διακοπτόμενη.

Στα μειονεκτήματα του ασύρματου συστήματος αυτόνομης θέρμανσης θα μπορούσε κανείς να συμπεριλάβει το σχετικά μεγαλύτερο κόστος εγκατάστασης (~700€ για ένα μεσαίου μεγέθους διαμέρισμα) σε σχέση με την ωρομέτρηση και την θερμιδομέτρηση και η αδυναμία ρύθμισης της θερμοκρασίας του διαμερίσματος συνολικά από έναν θερμοστάτη (όπως στην ωρομέτρηση και την θερμιδομέτρηση). Και τα δύο όμως αυτά μειονεκτήματα είναι αμελητέα σε σχέση με τα οφέλη από την βελτίωση της ποιότητας και τους κόστους θέρμανσης για τους ενοίκους της οικοδομής.

Το κόστος ανα διαμέρισμα του συστήματος ασύρματης θερμιδομέτρησης κυμαίνεται στα 700€ για διαμερίσματα μεσαίου μεγέθους.

Αυτόνομη θέρμανση με ανεξάρτηση ατομική εγκατάσταση θέρμανσης.

Στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες υπάρχει αδυναμία συμφωνίας του 100% των συνιδιοκτητών, η μόνη λύση που μένει για την αυτονόμηση του διαμερίσματος μας είναι η αποσύνδεση του από την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης και η κατασκευή νέας αυτόνομης εγκατάστασης θέρμανσης.

Πριν την ανεξαρτητοποίηση του διαμερίσματος, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχουν νομικά κωλύματα που να την απαγορεύουν.

Πότε μπορείτε να αποσυνδεθείτε από την οικοδομή και σε ποια έξοδα πρέπει να συμμετέχετε μετά την αποσύνδεση.

Η δυνατότητα αποσύνδεσης από την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης εξαρτάται από το αν υπάρχει καταστατικό για την οικοδομή και το αν το καταστατικό αυτό επιτρέπει την αποσύνδεση .

Αν το καταστατικό επιτρέπει την αποσύνδεση από την κεντρική θέρμανση, ή αν δεν υπάρχει καταστατικό και η οικοδομική άδεια έχει εκδοθεί μετά το Δ τρίμηνο του 1985, τότε ισχύει για την οικοδομή το ΦΕΚ 631 Δ/85 το οποίο προβλέπει ότι εφόσον οι ιδιοκτήτες της οικοδομής έχουν δικαίωμα να αποσυνδεθούν από την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης της οικοδομής δεν έχουν καμία υποχρέωση συμμετοχής σε κοινόχρηστες δαπάνες θέρμανσης, αρκεί 1) να θερμάνουν το διαμέρισμα τους με αυτόνομη θέρμανση και 2) να μονώσουν τυχόν κεντρικές σωληνώσεις της οικοδομής που διέρχονται από το διαμέρισμα τους.

Το ΦΕΚ 631/Δ85 προβλέπει λοιπόν ότι τα διαμερίσματα που αποσυνδέονται δεν έχουν υποχρέωση να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ κοινόχρηστα για κεντρική θέρμανση, ακόμη και αν το καταστατικό προβλέπει π.χ. την πληρωμή του 30% των εξόδων ή οτιδήποτε άλλο για τα διαμερίσματα που αποσυνδέονται.

Τα παραπάνω τίθενται προς αμφισβήτηση στο σχέδιο νόμου «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ Ν. 4001/2011 (Α’ 179) ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» που όμως ακόμη μέχρι και σήμερα (Αύγουστος 2015) δεν έχει υπογραφεί, αλλά βρίσκεται σε φάση δημόσιας διαβούλευσης. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου περιέχουν παράλογες ρυθμίσεις (όπως η πληρωμή του 25% για τα διαμερίσματα που αποσυνδέονται – χωρίς να ορίζεται επι ποιου ποσού θα υπολογίζεται το 25%), είναι γραμμένες στο πόδι και πολλές από αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον κεντρικό νόμο 631/Δ85 που ορίζει τα περί κατανομής δαπανών, πράγμα που σημαίνει ότι θα δημιουργηθεί νομικό μπάχαλο σε περίπτωση ψήφισης του έτσι όπως τουλάχιστον έχει διαμορφωθεί σήμερα. Επειδή το νομοσχέδιο αυτό συντάχθηκε για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εταιριών φυσικού αερίου, δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα ψηφιστεί ως έχει. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι και την ψήφιση του, ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.

Αν η οικοδομή σας έχει άδεια πριν το Δ τρίμηνο του 1985, τότε δυστυχώς το ΦΕΚ δεν ισχύει. Και στην περίπτωση αυτήν, η δυνατότητα αποσύνδεσης εξαρτάται από τηνύπαρξη ή όχι καταστατικού της οικοδομής και στην περίπτωση που υπάρχει, αν αυτό επιτρέπει ή απαγορεύει την αποσύνδεση των διαμερισμάτων από την κεντρική θέρμανση, ενώ οι δαπάνες στις οποίες πρέπει να συμμετέχετε μετά την αποσύνδεση είναι αυτές που προβλέπει το καταστατικό.

Στην περίπτωση αυτήν:

• Αν υπάρχει καταστατικό και απαγορεύει ρητά την αποσύνδεση, θα πρέπει να κινηθείτε νομικά για να το προσβάλλετε και σε αυτήν την περίπτωση το θέμα δεν είναι τεχνικό, αλλά νομικό.
• Αν υπάρχει καταστατικό που προβλέπει την αποσύνδεση, τότε θα πρέπει να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα στο καταστατικό. Μετά την αποσύνδεση θα πρέπει να συμμετέχετε στις δαπάνες κοινοχρήστων κεντρικής θέρμανσης με τους όρους που προβλέπει το καταστατικό.
• Αν το κατα