Mózg – czym jest, jak funkcjonuje i w jaki sposób go trenować?

W dzisiejszych czasach wyjątkowo dużo uwagi przywiązuje się pięknu i jego walorom. Zdecydowana większość z nas pragnie wbić się w obowiązujące współcześnie kanony piękna. Nic więc dziwnego w tym, że usilnie dbamy zarówno o ciało, jak również o duszę. Jednakże podczas wykonywania tych wszystkich zabiegów, które mają na celu podnieść nasze samopoczucie oraz poczucie bycia pięknym, nie można zwyczajnie zapominać o zadbaniu o mózg.

Mózg – co to takiego?

O tym, czym Jest mózg oraz jakie role pełni, pozyskujemy wiedzę już w szkole podstawowej na lekcjach biologii. Niemniej jednak jest to tylko niewielki, cząsteczkowy poziom wiedzy na temat jednego z najważniejszych organów w ludzkim organizmie, gdyż sami naukowcy twierdzą, że wbrew postępom nauki wciąż posiadają na temat mózgu niewiele informacji. Jest bowiem jeszcze wiele jego obszarów, których działania owiane jest tajemnicą.

Niegdyś twierdzono nawet, że człowiek używa tylko niewielki odsetek tego potężnego organu w trakcie trwania całego swojego życia. Liczbowo określano ten odsetek jako zaledwie 10% całego narzędzia, stwierdzając tym samym, że aż 90% mózgu jest zbędne lub zacznie stopniowo funkcjonować w miarę przeprowadzania konkretnych rodzajów stymulacji. Tak nagle znalazło się wielu pseudospecjalistów, którzy oferowali swoje usługi w pobudzaniu teoretycznie nieaktywnych partii mózgu. Oczywiście za ich usługi należało hojnie zapłacić, mimo to wielu ludzi decydowało się podjąć taki krok oraz wydatek. Dziś jednak dzięki rosnącemu poziomowi wiedzy na temat mózgu, naukowcy określają, że w każdej jego części występuje bodajby niewielka aktywność nawet podczas snu. Ta teza całkowicie eliminuje poprzednią, pokazując, że jednak nie ma zbędnych i niepotrzebnych partii w tym wyjątkowym organie, jakim jest mózg.

Co jeszcze można powiedzieć o mózgu? Czym jest ten niesamowity organ i za co odpowiada? Odpowiedzi na pytanie jest wiele, niemniej jednak sam opis mózgu można przeprowadzić w bardzo prostych słowach. Konsystencją przypomina on dosyć dużą galaretę, bo ważącą aż półtora kilograma, którą dokładnie mają zabezpieczać trzy warstwy zwane oponami mózgowymi. Zaś cały organ oprócz dobrego ulokowania pod warstwami stanowiącymi osłony mózgowa jest poniekąd zanurzony w płynie mózgowo-rdzeniowym.

I chociaż potencjalnie opis mózgu brzmi bardzo prosto, wbrew pozorom jest on niezwykle skomplikowany. Należy pamiętać bowiem, że na mózg składają się nie tylko samo mózgowie zanurzone w płynie mózgowo-rdzeniowym i osłonięte osłonami mózgowymi, ale również pień mózgu oraz móżdżek, których budowa jest nieco inna.

Budowa mózgu

Aby zaznajomić się z dokładną budową mózgu, potrzeba czegoś więcej, aniżeli określenia go mianem potężnej galaretki. Sam mózg przyjmuje postać dwóch półkul mózgowych oddzielonych szczeliną, lecz mimo to połączonych ze sobą rozlicznymi łączeniami w postaci włókien nerwowych. Obie półkule zbudowane są zarówno z istoty szarej, zewnętrznej i utworzonej z neuronów, a także istoty białej, czyli wewnętrznej utworzonej z włókien nerwowych zwanych aksonami.
Dodatkowo obszar mózgowy można podzielić na pięć dużych płatów, które kolejno nazywane są: czołowym, skroniowym, ciemieniowym, potylicznym oraz limbicznym. Każdy z nich z kolei odpowiada za inne funkcje i bodźce, którymi ludzki organizm jest bombardowany każdego dnia na nowo.

Pień mózgu, chociaż znacznie mniej się o nim mówi, jest odpowiedzialny za bardzo ważne funkcje życiowe. Kontroluje zarówno pracę serca i oddychanie, jak również termoregulację całego organizmu. Pień mózgu zbudowany jest z trzech elementów śródmózgowia, mostu oraz rdzenia przedłużonego, który jest najdalej położony od mózgu, jednocześnie przechodząc swą wydłużoną częścią w rdzeń kręgowy.

Móżdżek podobnie jak sam mózg jest podzielony na dwie półkule. Dodatkowo również wyróżniamy w nim płaty, co stanowi kolejne podobieństwo do kluczowej części mózgowia. Mowa o płacie przednim, kłaczkowo-grudkowym, a także tylny. Móżdżek odpowiada za zachowanie równowagi oraz prawidłowego napięcia mięśniowego. Ponadto reguluje ruchy całego ciała, odpowiadając za ich precyzję.

Mniej znane części mózgu

Pośród części całego mózgowia można wymienić również międzymózgowie. W jego przypadku następuje jednak kwestia sporna, bowiem część naukowców optuje za jego zaliczaniem do pnia mózgu, natomiast pozostali uważają, że jest to osobna część mózgowia. Zasługuje ona jednak na pełną uwagę, kiedy mówi się o funkcjonowaniu całego mózgowia, ponieważ odpowiada za rozmnażanie, odżywianie, a także wydzielanie wielu istotnych hormonów.

Układ limbiczny stanowi kolejny element współtworzący mózgowie. Odpowiedzialny jest za emocje, aspiracje, motywacje oraz cały proces zapamiętywanie. Układ limbiczny zbudowany jest z innych poszczególnych elementów ciało migdałowate, modzelowate, suteczkowate czy wzgórze.

Osłony mózgowia, o których mowa była już wcześniej, odgrywają niezwykle ważną funkcję. Odpowiadają przede wszystkim za ochronę mózgu przed urazami. Osłony składają się z trzech opon mózgowych, które od najbardziej zewnętrznej to opona twarda, opona pajęcza nazywana pajęczynówką oraz opona miękka. Dodatkowo pomiędzy oponą pajęczą a miękką znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy, który dodatkowo odpowiada za ochronę mózgu.

Niezwykle istotną częścią mózgu jest całe unaczynienie tętnicze oraz żylne. Mózg wraz z pozostałymi częściami musi być odpowiednio ukrwiony, ażeby prawidłowo funkcjonował. Szczególnie że całą konstrukcją naczyniową jest zarówno doprowadzana do mózgu krew zawierająca tlen oraz odprowadzana już pozbawiona zawartości tlenu.

Pamięć krótkotrwała, długotrwała i operacyjna

Jak już wiadomo za zapamiętywanie oraz koncentrowanie uwagi odpowiadają ośrodki umiejscowione w mózgowiu. Właśnie one odpowiadają za to, czy nasza pamięć potrafi odnotować informacje w poprawnej i niezmienionej formie na czas długi bądź krótki – mowa o pamięci długotrwałej oraz krótkotrwałej, a także na jak długi okres jesteśmy w stanie skupić swoją uwagę na wykonywaniu danej czynności.

Czym jest pamięć, wie chyba każdy. To właśnie ta sfera odpowiada za zdobywanie i przechowywanie rozmaitych informacji. Co więcej, to właśnie pamięć jest odpowiedzialna za odnajdowanie skojarzeń oraz wrażeń zmysłowych. Dzięki prawidłowo funkcjonującej pamięci jesteśmy w stanie nabywać nową wiedzę oraz szereg nowych umiejętności, a zatem to właśnie na uzdalnia nas do zdobywania kolejnych etapów wiedzy, czyli uczenia się.

Niestety pamięć nie funkcjonuje w sposób, który pozwala na przechowywanie raz zdobytej informacji do końca życia. W przeciwnym wypadku nie dochodziłoby do sytuacji, kiedy usiłujemy przypomnieć sobie konkretną informację za wszelką cenę. Nie potrzebowalibyśmy również spędzać czasu na utrwalaniu oraz systematyzowaniu zdobytych informacji, gdyż wystarczyłoby zarejestrować je w pamięci tylko raz podczas ich zasłyszenia bądź zobaczenia.

Mówiąc o pamięci, wyszczególniamy pamięć krótkotrwałą i długotrwałą. Rozróżnia je przede wszystkim okres, na jaki zapamiętujemy daną informację. Mówi się, że pamięć krótkotrwała rejestruje dane na okres około pół minuty, a jednorazowa potrafi ona zakodować plus minus 7 elementów. Dopiero w trakcie wielokrotnego przetwarzania pozyskanej informacji może okazać się, że zapamiętamy ją na długi czas.
Pamięć długotrwała pozwala zakodować zdobyte informacje na długi czas, a czasem wręcz dożywotnio.

Jednakowoż chociaż mówi się głównie o dwóch typach pamięci, należy podkreślić, że istnieje również pamięć podręczna. Inaczej nazywana jest również pamięcią operacyjną, co najprawdopodobniej wiąże się z funkcją odgrywaną poprzez nią. Jednakże pamięć podręczna jest umiejętności, jaka pozwala za aktywne utrzymywanie informacji będących niezbędnymi do wykonania bieżącego zadania. Idealnym przykładem będzie czytanie tekstu. Pamięć operacyjna zapamiętuje pierwsze przeczytane zdanie, a później pozwala połączyć je w spójną całość z pozostałą częścią tekstu. Podobnie działa w przypadku wykonywania wszelkich innych zadań.

Koncentracja

Koncentracja inaczej nazywana uwagą polega na umiejętności dokonywania selekcji pośród bodźców napływających z otoczenia. Taka selekcja pozwala nam na skupienie szczególnej uwagi na wykonywanej czynności i jednoczesnym ignorowaniu pozostałych bodźców. Idealnym przykładem jest oglądanie telewizji. Kiedy skupiamy uwagę na programie, nie zwracamy uwagi na odgłosy dobiegające z ulicy czy przeprowadzane w pomieszczeniu obok rozmowy współlokatorów.

Jednocześnie skupianie uwagi na wykonywaniu jednej czynności, nie oznacza ignorowania bodźców w otoczeniu świadczącym o możliwym zagrożeniu. Kiedy czytając książkę w kawiarni słyszymy huk, trzask i pisk opon, mimowolnie przenosimy naszą uwagę w odpowiednim kierunku. W pierwszej kolejności przede wszystkim mózg mimowolnie ocenia zagrożenie dla siebie, a dopiero później dla pozostałych. Również idąc ulicą, odwrócimy głowę w stronę odgłosów nietypowych, wybijających się na pierwszy plan jak krzyk bądź płacz. Uwaga odznacza się zatem przede wszystkim ciągłą gotowością do podjęcia odpowiedniego działania, przez co poniekąd powiązana jest z działaniem instynktownym.

Trening mózgu

Bez względu na to, co by nie mówić na temat mózgu i jego funkcji, nie można zapominać, że pełni on roli mięśnia. Natomiast jak każdy inny mięsień potrzebuje bodźców z zewnątrz, które wzmocnią jego działanie, rozwijając jego możliwości. Co i w jaki sposób ćwiczyć, aby skutecznie wspomóc pracę mózgu? W jaki sposób rozwinąć umiejętności związane z koncentracją i pamięcią? Jest kilka prostych ćwiczeń, które można wykonywać samodzielnie w wolnej chwili.

Spróbuj zapamiętać kilkucyfrową kombinację i ją odtworzyć po kilku sekundach. Można do tego celu wykorzystać numer telefonu znajomego, swój numer PESEL (o ile już nie znamy go na pamięć) czy nawet samemu wymyślić kombinację numeryczną i spisać ją na kartce.

Przeszukaj szybko tekst w poszukiwaniu jednego słowa. Może być to słowo kluczowe w artykule, jaki akurat czytamy np. w tekście o ćwiczeniach mięśni brzucha wyszukaj słowo brzuch lub ćwiczenia.

W celu codziennego trenowania mózgu można również skorzystać ze specjalnie utworzonych w tym celu programów. Zostały one skonstruowane z wykorzystaniem ćwiczeń, które poprawią nie tylko pracę mózgu, ale w efekcie końcowym też jakość naszego życia.
Czas zatem rozpocząć trening mózgu!

Artykuł Trening mózgu pochodzi z serwisu .