Om de openbare orde te beschermen, wil de Politie meer bevoegdheden hebben om inlichtingen te verzamelen van onschuldige burgers. Het Ministerie Van Justitie en Veiligheid onderzoekt of dat mogelijk is. Daarvoor zou de wet verruimd moeten worden.

Dat vertelt het ministerie desgevraagd aan RTL Nieuws.

Ministerie wil wet verruimen voor meer spionagemogelijkheden

Aan wat voor verruiming we dan moeten denken, is niet zeker. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om het uitbreiden van bestaande inlichtingenmethoden zoals het stiekem volgen van mensen, infiltreren van (besloten) groepen op sociale media, het plaatsen van telefoontaps en het betalen van informanten.

Het Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI), zeg maar de inlichtingendienst van de politie, koestert deze wens al langer. Dat blijkt volgens RTL Nieuws zowel uit een interne verkenning van de politie als antwoorden van Het Ministerie Van Justitie en Veiligheid. Om dat te realiseren bekijkt het departement of de wet verruimd kan worden.

Politie verzamelt al jarenlang onrechtmatig informatie over onschuldige burgers

De wens om niet-veroordeelde burgers nog beter in de gaten te houden, komt op een opvallend moment. Maandag meldde RTL Nieuws nog dat de politie al jaren onrechtmatig informatie over onschuldige burgers verzamelt, waaronder coronademonstranten, klimaat- en dierenrechtenactivisten. Ze hebben geen strafblad of zich in het verleden gewelddadig gedragen. Toch worden ze nauwlettend in de gaten gehouden.

Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat de politie al jaren weet dat er een juridische basis voor deze werkwijze ontbreekt. Toch gaat men hier stug mee door. Verder vindt er amper controle plaats, waardoor het TOOI ongestoord de privacy van burgers kan schenden.

“Het ontbreken van wet- en regelgeving voor de bevoegdheden van de Teams Openbare Orde Inlichtingen, als ook een stelsel van controle en toezicht op hun werkzaamheden, een risico vormt voor de legitimiteit en integriteit van de Nationale Politie”, zo staat in een intern document van de politie dat de nieuwszender heeft ingezien.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Nationale Politie ontkennen dat er op illegale wijze inlichtingen worden ingewonnen van niet-veroordeelde burgers. Het zou enkel gaan om ‘een geringe inbreuk op de persoonlijke levenssfeer’, wat volgens de Politiewet is toegestaan. Burgemeesters, die verantwoordelijk zijn voor de controle van het TOOI, erkennen dat er nauwelijks toezicht is. Zij gaan hun best doen om de werkzaamheden van de inlichtingendienst beter te monitoren.

Leden van Extinction Rebellion wekenlang bespioneerd

Eerder dit jaar onthulde het journalistieke onderzoeksplatform Investico dat de politie wekenlang leden van Extinction Rebellion bespioneerde. Daarvoor luisterden agenten besloten chatgroepen van de actiegroep af. Op deze manier probeerden agenten te achterhalen wat de plannen van de groep waren bij aankomende demonstraties.

Dat nieuws viel bij velen niet in goede aarde. Het College voor de Rechten van de Mens oordeelde dat het bespioneren van demonstranten “een extreem zwaar middel is dat niet makkelijk te rechtvaardigen valt”. Amnesty International noemde de werkwijze van de politie “bijzonder problematisch”. De Tweede Kamer eiste tekst en uitleg van de minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius.

Het Openbaar Ministerie vond dat de media te hard van stapel liepen. “Men probeert deze zaak heel groot te maken met verwijzingen naar het demonstratierecht. Maar het feit is dat de verdachten zijn aangehouden omdat ze opriepen tot een strafbare blokkade van een snelweg”, zo zei de officier van justitie in een reactie.