Όποιος έχει δει την ταινία ‘Meet Joe Black’ θυμάται πως ακόμα και ο ίδιος ο θάνατος δεν μπορούσε να αποχωριστεί την ζωή μόλις βίωσε τον έρωτα από πρώτο χέρι.

Από τα πιο αρχαία φιλοσοφικά ερωτήματα είναι το τι είναι ο έρωτας ; Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν περάσει από αυτόν τον πλανήτη την ‘έχουν πατήσει’ μία ή περισσότερες φορές. Ακόμα και στις καλύτερες περιπτώσεις όσοι ερωτεύτηκαν ένιωσαν την ζωή τους να ξεφεύγει από τον έλεγχο τους, αισθάνθηκαν συναισθήματα που δεν ήξεραν πως να περιγράψουν, συμπεριφέρθηκαν με τρόπους που ήταν πρωτόγνωροι στους ίδιους. Το πιο εντυπωσιακό είναι το συναισθηματικό roller coaster… την μία στιγμή η ευφορία και ο ενθουσιασμός μας κατακλύζει σε βαθμό που αγαπάμε όλο τον κόσμο σα να έχουμε πάρει το πιο ισχυρό παραισθησιογόνο. Την επόμενη στιγμή, απλά μπορεί να ουρλιάξουμε με θυμό στη μητέρα μας που απλά μας πήρε τηλέφωνο να δει τι κάνουμε.

Ο έρωτας συνήθως είναι μια έντονη εμπειρία, το βίωμα της οποίας ενδέχεται να μας αποσταθεροποιήσει από την καθημερινότητα μας καθώς η περισσότερες μας σκέψεις έχουν να κάνουν με το άτομο με το οποίο είμαστε ερωτευμένοι. Όταν είμαστε ερωτευμένοι νιώθουμε ότι θέλουμε να περνάμε όσο περισσότερο χρόνο γίνεται με το άλλο άτομο, και οι σκέψεις μας για αυτό γίνονται πιο έντονες και συχνές. Δεν είναι καθόλου σπάνιο να συμβεί να χάσουμε το αίσθημα της λογικής, να διαστρεβλώσουμε την πραγματικότητα έτσι ώστε να μας βολεύει  ή να μην μας πονάει. Αναμασάμε σκέψεις, αποκτούμε εμμονές, ανασύρουμε αναμνήσεις και συζητήσεις από την μνήμη μας και σκεφτόμαστε ιδανικά και τραγικά σενάρια για το μέλλον.

Με λίγα λόγια όταν ερωτευόμαστε το μυαλό μας, το σώμα μας και τα συναισθήματα μας επηρεάζονται σε βαθμό που μπορεί να επηρεάσει την λειτουργικότητα μας και την υγεία μας.

«Αν σε χάσω θα τρελαθώ»

«Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς εσένα»

Σας θυμίζουν κάτι;

Το πιο βασικό σύμπτωμα σε σχιζοφρενείς ή άλλου τύπου ψυχωσικούς είναι η απουσία της επαφής με την πραγματικότητα και οι παραληρηματικές σκέψεις. Κάνω λάθος ή συμβαίνει και στους ερωτευμένους; Μπορεί να διαλύονται όλα, να χάσαμε τη δουλειά μας, να μην έχουμε να πληρώσουμε το δάνειο του σπιτιού μας να έρχεται τσουνάμι…όμως τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία. Το μόνο που σκεφτόμαστε είναι αυτό που ζούμε τώρα με αυτόν τον άνθρωπο. Είτε θετικό, είτε αρνητικό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αυτοκτονίας για ερωτικούς λόγους. Αυτό δείχνει την απελπισία και το πόσο ένας άνθρωπος ανεξαρτήτου φύλου, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας μπορεί να ‘τρελαθεί’. Οι πράξεις μας δεν σχετίζονται καθόλου με την λογική και φυσικά δεν μας ενδιαφέρουν οι επιπτώσεις κάτι που σηματοδοτεί την ύπαρξη του εμμονικού έρωτα.

Εκτός από τον υγιή και λειτουργικό έρωτα υπάρχει και ο εμμονικός έρωτας ο οποίος χαρακτηρίζεται από έντονες, παρεμβατικές, μη-λειτουργικές σκέψεις που συνήθως δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Ακόμα και αν συνυπολογίσουμε την συνοσηρότητα, δηλαδή το να συνυπάρχουν μία ή και παραπάνω ψυχικές διαταραχές ή διαταραχές προσωπικότητας, οι σκέψεις αυτές μας οδηγούν σε μια συναισθηματική υπερφόρτωση, όπου το αντικείμενο των σκέψεων μας γίνεται όλος μας ο κόσμος και δεν μπορούμε να ασχοληθούμε με κάτι άλλο πέρα από αυτό. Η ερωτική εμμονή πολλές φορές παρουσιάζεται ωραιοποιημένη σε ταινίες και βιβλία, κάνοντας την να δείχνει ως κάτι το ρομαντικό και το αναμενόμενο όταν ερωτευόμαστε.

Όταν ένα άτομο κατακλύζεται από ερωτική εμμονή, τα συναισθήματα που νιώθει είναι ακραία και χαρακτηρίζονται συνήθως από ζήλια για άλλα άτομα, κτητικότητα και παρανοϊκές σκέψεις. Το άτομο αυτό τείνει να ερμηνεύει ασήμαντες συμπεριφορές των άλλων ως απειλή προς τον σύντροφο του ή προς ένα άτομο για το οποίο ενδιαφέρεται ερωτικά χωρίς απαραίτητα να είχαν υπάρξει ποτέ σε σχέση. Η ερωτική εμμονή συχνά εμφανίζεται να είναι παρόμοια ή ίδια σε ένταση με την τοξικοεξάρτηση. Συνεπώς, όταν κάποιος νιώθει ότι μπορεί να χάσει το αντικείμενο των εμμονών του μπορεί να φτάσει ακόμα και στις πιο ακραίες συμπεριφορές για να εξουδετερώσει οποιαδήποτε απειλή, είτε αυτή είναι πραγματική είτε όχι.

Κάποιος που αναπτύσσει ερωτική εμμονή ενδέχεται να χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση ή/και αυτοεκτίμηση και την τάση να αποζητά συνέχεια επιβεβαίωση με διάφορους τρόπους. Επιπλέον, τείνει να νιώθει υπερβολική χαρά όταν βρίσκεται ή μιλάει με το άτομο προς το οποίο έχει αναπτυχθεί η εμμονή, και καταναλώνει χρόνο και ενέργεια για να εντοπίζει υπαρκτές ή μη απειλές. Η συναισθηματική εξάρτηση από ένα άλλο άτομο μπορεί να γίνει πραγματικά επώδυνη, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Σε μια τέτοια περίπτωση η ζήλια είναι συνεχής και ενδέχεται να προκαλεί ανεξέλεγκτες σκέψεις, οι οποίες εκτυλίσσονται και επαναλαμβάνονται στο μυαλό του ατόμου με τέτοια συχνότητα που από κάποιο σημείο και μετά, δεν ξεχωρίζουν από την πραγματικότητα. Κάποια από τα άτομα που αναπτύσσουν ερωτικές εμμονές έχουν δυσκολία στον αποχωρισμό, κάτι που συνήθως προκύπτει από την παιδική ηλικία όπου ένας αποχωρισμός ερμηνεύεται ως μια μόνιμη απειλή ή ακόμα και ως καταστροφή για τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε να δημιουργούμε σχέσεις, ξεκινώντας από τους γονείς μας, είναι συχνά καθοριστικός για τις μετέπειτα σχέσεις και συμπεριφορές μας. Έρευνες έχουν δείξει ότι το ποσοστό των ανθρώπων που αναπτύσσουν ερωτικές εμμονές είναι περίπου 0.1%. Επομένως, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι μεγαλώνουν έχοντας ανασφαλή δεσμό προσκόλλησης (insecure attachment), ελάχιστοι από αυτούς θα αναπτύξουν ερωτική εμμονή η οποία ναι μεν είναι βασισμένη στον φόβο της εγκατάλειψης, φτάνει όμως σε ακραίες συμπεριφορές. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε να κάνουμε υγιείς σχέσεις και να αναστρέψουμε τις συνέπειες κάποιων καθοριστικών για εμάς βιωμάτων, επιτρέποντας μας έτσι να ζήσουμε μια πιο ικανοποιητική και παραγωγική ζωή. Πάντα να έχουμε στο μυαλό μας πως ακόμα και ένας υγιέστατος ψυχικά άνθρωπος δύναται να χάσει τον έλεγχο των σκέψεων του, αν αφήσει τον εαυτό του έρμαιο του έρωτα. Ο έλεγχος της ζωής μας προκύπτει από τον έλεγχο των σκέψεων μας.