Αυτό που ίσως πολλοί αγνοούν είναι ότι ο θυμός είναι ένα δευτερεύον συναίσθημα. Με άλλα λόγια, κρύβει από κάτω του κάποιο πρωτεύον συναίσθημα όπως είναι η θλίψη ή ο φόβος. Η θλίψη ενδέχεται να περικλείει μέσα της και άλλους παράγοντες όπως την απώλεια και την απογοήτευση και ο φόβος παράγοντες όπως την ανησυχία και το άγχος. Η αίσθηση του φόβου και της θλίψης μπορεί να γίνει αρκετά δυσφορική για τους περισσότερους ανθρώπους, διότι μας θυμίζει την ευαλωτότητα μας και την έλλειψη ελέγχου στις καταστάσεις. Λόγω αυτού, κάποιοι επιλέγουν να αποφύγουν αυτά τα συναισθήματα όσο περισσότερο μπορούν, συχνά στρεφόμενοι υποσυνείδητα προς τον θυμό. Σε αντίθεση με την ψυχική ευαλωτότητα της θλίψης και του φόβου, η έκφραση του θυμού μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε την ψευδαίσθηση δύναμης και ελέγχου. Όμως ένα είναι σίγουρο. Εάν μιλήσεις θυμωμένος, το πιθανότερο είναι πως θα μετανιώσεις τα λόγια σου. 

Οι ισορροπημένοι άνθρωποι είναι εκείνοι που δεν εκφράζουν κανέναν θυμό με οποιοδήποτε τρόπο. Είναι τόσο σοφοί συναισθηματικά που γνωρίζουν πως τίποτα δεν αξίζει αυτό το αρνητικό συναίσθημα. Πολύ συχνά ο πατέρας μου εάν κάποιος του φωνάξει ή ακόμα και βρίσει στο δρόμο, γιατί μπορεί να μην ξεκίνησε στο φανάρι τόσο γρήγορα, μπορεί να πει >, χωρίς καν να φταίει. Από μέσα του γνωρίζει πως αυτός ο άνθρωπος ταλαιπωρείται. Ο θυμός του είναι προς τον ίδιο του τον εαυτό. Και γι’ αυτό δυστυχώς ο Θυμός είναι μπούμερανγκ.

Ο θυμός για κάποιες ομάδες ανθρώπων είναι περισσότερο αποδεκτός να εκφραστεί. Αυτό μπορούμε να το παρατηρήσουμε συχνότερα στους άντρες, καθώς και στα άτομα που βρίσκονται σε διοικητικές θέσεις. Με άλλα λόγια, κάποιες φορές θεωρείται κοινωνικά αποδεκτό να εκφραστούν υποκείμενα συναισθήματα ως θυμός προς αποφυγή οποιουδήποτε συσχετισμού με μια εικόνα αδυναμίας. Επιπρόσθετα, η αβεβαιότητα είναι ακόμη ένας παράγοντας που μπορεί να δημιουργήσει θυμό λόγω του ότι το άγνωστο τείνει να είναι τρομακτικό για πολλούς ανθρώπους.

Όποια και αν είναι η αιτία, το να εκφραζόμαστε με θυμό είναι ένδειξη πόνου και αδυναμίας. Όσο περισσότερο μου φωνάζεις τόσο περισσότερο εκτίθεσαι σε κάποιον που αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα πίσω από τις φωνές. 

Τι συμβαίνει με τι θυμό ανάμεσα σε ένα ζευγάρι;

Ένα ακόμη παράδειγμα είναι ο θυμός ανάμεσα σε ένα ζευγάρι. Αρκετά συχνά, ο θυμός αυτός κρύβει μέσα του τον φόβο της ματαίωσης και της εγκατάλειψης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο συνδυασμός του φόβου και το (πραγματικό ή επίπλαστο) ενδεχόμενο απώλειας του συντρόφου μπορούν να πυροδοτήσουν τον θυμό. Γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι, αδυνατώντας να αντέξουν τον φόβο και την ματαίωση, επιλέγουν να εγκαταλείψουν τον σύντροφο τους πριν εγκαταλειφθούν οι ίδιοι. Εάν κάποιος αδυνατεί να ελέγξει το θυμό του είναι δυνητικά επικίνδυνος. Εάν δε βάλουμε τα όρια μας ο θυμός μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε κακοποίηση σωματική. Ήδη φωνάζοντας σε κάποιον ακόμα και αν δεν χρησιμοποιούμε άσχημες λέξεις κακοποιούμε. Δεν ανεχόμαστε ούτε καν το να υψώνει κάποιος τη φωνή του. Εάν πονάει θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια.

Επομένως, ο θυμός είναι ένα εργαλείο για να μην ερχόμαστε αντιμέτωποι με έναν διάχυτο ψυχικό πόνο. Το εργαλείο αυτό μπορεί να αποκτήθηκε κατά την παιδική ηλικία, όταν δεν υπήρχε υγιής τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων από τους γονείς, ή όταν δεν δινόταν η δυνατότητα να εκφραστεί ο θυμός για πιεστικές καταστάσεις με αποτέλεσμα ο θυμός έχει συσσωρευθεί για χρόνια. Άλλες αιτίες είναι η εμπειρία ενός ψυχικά τραυματικού γεγονότος που δεν έχει επιλυθεί, η ενδοοικογενειακή ή/και συντροφική βία, καθώς και ένα μη-επεξεργασμένο πένθος. Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ ότι το πένθος δεν αφορά μόνο τον φυσικό θάνατο, αλλά και την απώλεια γενικότερα, όπως για παράδειγμα την απώλεια της δουλειάς, μιας φιλικής σχέσης, ενός συντρόφου, κ.α.

Πόσο λειτουργεί ο θυμός στο σώμα μας;

Η συσσώρευση του θυμού είναι πολύ συχνότερη από όσο πιστεύουμε. Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι δεν είναι θυμωμένοι και ότι μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα συναισθήματα τους. Στην πραγματικότητα, ο θυμός δεν εκφράζεται μόνο φωνάζοντας ή βρίζοντας. Ο θυμός πολύ συχνά σωματοποιείται, δηλαδή εκφράζεται μέσα από σωματικά συμπτώματα. Κάποια από αυτά είναι η διατάραξη του ύπνου (αϋπνία, περισσότερος ή λιγότερος ύπνος από το κανονικό, διακεκομμένος ύπνος), ευερεθιστότητα, ταχυπαλμία, γαστροοισοφαγικά συμπτώματα, πονοκέφαλος, κ.α. Άλλα συμπτώματα συσσωρευμένου θυμού είναι η εύκολη και δυσανάλογη απογοήτευση με μικρά συμβάντα στην καθημερινότητα, καθώς και η συνεχής κριτική και η εσκεμμένη πρόκληση πόνου ή δυσφορίας στους άλλους.

“Holding onto anger is like drinking poison and expecting the other person to die”.

Buddha

Λογικά, η κατανόηση των προαναφερθέντων παραγόντων θα μπορούσε να αρκεί για να επιλύσει κάποιος το πρόβλημα του θυμού του. Στο διαδίκτυο υπάρχει πληθώρα άρθρων με τρόπους διαχείρισης και επίλυσης του θυμού. Οι συμβουλές αυτές δεν δουλεύουν όμως για όλους. Αυτό συμβαίνει γιατί ο θυμός κάποιων ανθρώπων είναι πολυπαραγοντικός και αναβλύζει από ένα συνονθύλευμα εμπειριών που έχουν θαφτεί στο ασυνείδητο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι απλές συμπεριφορικές παρεμβάσεις δεν μπορούν να είναι μακροχρόνια αποτελεσματικές εάν δεν εξερευνηθούν βαθύτερα οι ρίζες του θυμού.

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του θυμού μπορεί να συμβεί όταν δεχτούμε να έρθουμε αντιμέτωποι με βαθύτερα μας τραύματα, καταφέρνοντας να αποκαθηλώσουμε ανθρώπους και καταστάσεις που έδωσαν πρόσφορο έδαφος στις ρίζες του θυμού μας. Σε αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να περιλαμβάνονται γονείς, αδέρφια, φίλοι, σύντροφοι. Όσο τρομακτικό και αν μοιάζει αυτό, χρειάζεται να κάνουμε την αυτοκριτική μας, να δουλέψουμε με τα υποκείμενα συναισθήματα μας, και να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους για τον θυμό που έχουμε μέσα μας. Κάποιες φορές, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πώς να το κάνουμε. Γι’ αυτό, η ταυτοποίηση των αιτιών του θυμού μας με την βοήθεια ενός ειδικού είναι ο πιο υγιής τρόπος για να ζούμε με τα συναισθήματα μας, χωρίς να οριζόμαστε από αυτά. Και αν όλα αυτά δεν δουλέψουν… πάντα υπάρχει το ‘goosfraba’ του Jack Nicholson από την ταινία Αnger Management.

Γιώργος Λάγιος

Ψυχοθεραπευτής – Συγγραφέας

The post Η μάσκα του θυμού appeared first on Γιώργος Λάγιος, Msc | Ψυχοθεραπευτής – Ψυχολόγος | Γλυφάδα , Κολωνάκι.