En geleneksel yatırım aracımız olarak altın, son birkaç yıldır en kötü performanslarından birini sergiliyor. Yaklaşık 2 yıldır düşüş trendinde ve bulduğu desteklerle toparlanmaya çalışıyor. Yatırımcıları, meydana gelen bu dalgalanmalar nedeniyle altının artık güvenli liman olmadığını düşünüyor ve altın pozisyonlarını azaltıyor. Peki, altın fiyatlarını etkileyen faktörler nelerdir?

Altına VİOP’ta Fiyat Korkusu Olmadan Yatırım Yapmayı Öğrenin!
Ücretsiz Demo Hesap için Tıklayın.

Altın fiyatları, 2013 yılında Amerikan ekonomisinde meydana gelen iyileşme sonucunda FED’in varlık alımlarını sonlandırma kararı almasıyla dalgalanmaya başladı. 2015 yılı Ocak ayının ortalarında ise İsviçre Merkez Bankası’nın aldığı karar, diğer yatırım araçlarında meydana gelen dalgalanmalar, Avrupa Merkez Bankası’nın teşvikleri arttıracak olması ve FED’in faiz artırımını geciktirmesi gibi sebeplerle artış gösterdi. Tüm bu faktörler, altına olan talebin güçlenmesine neden oldu ve doğal olarak fiyatlarda artış görüldü. Bir varlığa talebin artması ise değerlenmesi anlamına gelmektedir.

Altın fiyatlarını etkileyen faktörleri, arz ve talebini etkileyen faktörlerdir. Yani altının arzı ve talebinde değişiklik yapan tüm faktörler, altın fiyatları üzerinde etkili olacaktır. Maden üretimi, istikrarsız finansal koşullar, belirsizlik, mücevher talebi, endüstriyel talep, yatırım kaynaklı talep, servet saklama, hedge etme, kolaylaşan altın yatırımı gibi nedenler en basit haliyle altın fiyatlarını etkileyen faktörlerdir. Altın üzerine etkili olan faktörleri incelemek için arz ve talebini etkileyen faktörleri ayrı ayrı ele almak istiyoruz:

Altın Arzını Etkileyen Faktörler

Altın arzı denildiği zaman yalnızca madenden altın çıkarılması değil, merkez bankalarının elinde bulunan altını satışı, altın cinsinden verilen krediler ve hurda altın da demektir. Genel olarak madenden çıkartılan altın, piyasa fiyatına göre değerlenmez. Rezervin kalitesi ve çıkarılma tekniği fiyatını etkiler. Hurda altın ise kuyumculuk ve diğer endüstri alanlarından geri dönüşümü sağlanmış altını tanımlamaktadır. Merkez bankaları ise altını en önemli rezerv olarak elinde bulundurmaktadır ve belli dönemlerde satışını gerçekleştirmektedir.

Altının arzını araştırırken, altın üretiminde lider olan ülkelerin ekonomileri hakkında da bilgi edinmek gerekiyor. Çünkü bu ülke ekonomilerinde meydana gelen değişiklikler, doğal olarak altın fiyatlarını etkiliyor. Örneğin günümüzün en büyük altın üreticisi Çin’dir. Daha sonra ABD, Güney Afrika, Avustralya, Peru, Rusya ve Kanada gelmektedir.

Altının arzında meydana gelen bir azalmaya karşın talebin yüksek olması, doğal olarak altının değerlenmesine ve fiyatların yükselmesine neden olacaktır. Aynı şekilde altın üretiminde maliyetlerin yükselmesi de, altın fiyatlarını etkilemektedir. Altın madenciliğinde maliyetlerin artması, doğrudan altın fiyatlarını etkiler.

Merkez bankaları ise karşılaşılabilecek ekonomik sıkıntılar ve uluslararası ödeme zorlukları gibi durumlar için rezerv bulundururlar. Farklı para birimleri üzerinden bu rezerv sağlanabildiği gibi genel olarak altın tercih edilmektedir. Aynı zamanda çeşitlendirmeye gitmek ve enflasyona karşı korunmak amacıyla da altın iyi bir rezervdir. Merkez bankalarının elindeki altın oranının artması da altın fiyatlarının yükselmesine neden olmaktadır.

Son 10 yıl incelendiği zaman altın üretiminin yani arzının kademeli olarak düştüğü görülmektedir. Altın çıkarma maliyeti yükselirken, madencilik endüstrisinde yeni kaynak bulma sıkıntısı da yaşanıyor. Tüm bu gelişmeler de altın arzının düşmesine neden oluyor.

Altının Talebini Etkileyen Faktörler

Altın, mücevher, endüstriler ve yatırım alanlarında yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Mücevher olarak talebi en büyük ve en önemli payını oluşturmaktadır. Altın fiyatlarının artması mücevher talebini direkt etkilemektedir. 2013 yılı öncesinde aşırı yükselen fiyatlar nedeniyle talep son derece gerilemişti. Düşen altın fiyatlarıyla birlikte de, tüketiciler kuyumculara koşarak yoğun bir alım gerçekleştirdi. Bu talep ise altının düşen fiyatlarının bir miktar toparlanmasına neden oldu.

2008 – 2009 yılları arasında yaşanan küresel kriz döneminde ise altına dayalı yatırım talebi büyük bir artış göstermiştir. Altının güvenli liman olma özelliği nedeniyle kriz dönemlerinde talebi artmaktadır. Bu artışlar da altın ons fiyatını, 1,900 dolar sınırına kadar yaklaştırmıştır. Altın talebinde en önemli iki ülke Çin ve Hindistan’dır. Geçtiğimiz yılın başlarında Çin ve Hindistan’da altın talebinde yaşanan azalma, düşen fiyatları tetiklemiş ve daha fazla düşüşe neden olmuştur.

Talep yönünde etkileyen en önemli faktörler hiç şüphesiz ekonomik sıkıntılar ve politik belirsizliklerdir. Piyasalar bu dönemleri hiç sevmez ve yatırımcılar da kendine güvenli yatırım araçları ararlar. Bu konuda ilk sırada gelen altın, talebin artmasıyla birlikte yükselişe geçer. Aynı şekilde ülkede para birimlerinin değerlenmesi, yatırımcıları daha hızlı nakit akışını tercih etmeye çağırır ve altın talebi ciddi anlamda azalır.

Altın fiyatlarında birkaç ana faktör ön plana çıkar ve talebi etkiler. Fiziki altın talebi, güvenli liman özelliği, enflasyon beklentileri ve doların diğer para birimlerine karşı değeri, bu ana faktörleri oluşturmaktadır. Piyasalarda oynaklığın, belirsizliğin ve endişelerin arttığı dönemlerde güvenli liman özelliği ile altına olan talep artar. Buna bağlı olarak da fiyatlar yükselir. Küresel açıdan enflasyonist beklentilerin arttığı dönemlerde de korunma amaçlı altın talebi ön plana çıkar. Aynı şekilde doların, diğer para birimleri karşısında değer kaybettiği dönemlerde korunma veya alternatif yatırım amacıyla altın talebi artar.

Altın talebi yönünde, 2010 yılının göz önüne alacak olursak; altın fiyatlarının % 29 oranında yükseldiği görülür. Ama doların değerlendiği 2013 yılında altının % 30 civarında düşüş gösterdiğini biliyoruz. 2010 döneminde altının artış göstermesinin nedenleri; düşük küresel faiz oranları, parasal genişleme politikaları ve Avrupa ekonomilerinde endişelerin artarak altının güvenli liman etkisi olarak görülür. 2013 döneminde ise FED’in parasal genişleme politikasında, ABD ekonomisinde iyileşme görmesi nedeniyle teşvikleri azaltacak olması, doların değerlenmesine den oldu ve altın güvenli liman özelliğini kaybetti.

Altın Arz ve Talebini Etkileyen Ana Faktörler

Genel olarak altın arz ve talebini etkileyen faktörlerden bahsettik. Bunların yanı sıra altın arz ve talebini etkileyen 4 ana faktör bulunmaktadır. Bu faktörler de genel olarak size altın fiyatları nasıl değişir, ne yönde etkilenir sonucunu vermektedir. Bu 4 ana faktör ise; küresel enflasyon, küresel likidite, küresel jeopolitik riskler ve küresel reel faiz oranlarıdır.

Özellikle son dönem göz önüne alındığı zaman altın fiyatını etkileyen en temel faktörleri tabloda görebilirsiniz:

Küresel enflasyon, olduğu ortamda altın fiyatları genel olarak yükselecektir. Çünkü paranın alım gücü düşecektir ve yatırımcılar paralarını korumak için altına yönelecektir. Küresel alanda enflasyon düşüş yönünde olduğu zaman da para birimi güçlenecek ve yatırımcı paranın getirisine yönelecektir. Altının sınırlı bir kaynak olduğu düşünüldüğü zaman ise artan likidite, altın fiyatlarının yükselmesine neden olacaktır. Para arzının artması ve talepten yüksek olması, altını daha değerli bir yatırım aracı yapar.

Altının yapısı gereği faiz getirisi yoktur ve yalnızca piyasadaki fiyat değişimlerinden kazanç elde edilir. Reel faiz oranları yüksek olduğu dönemlerde, paranın getirisi daha yüksek olacağı için de, altın yerine döviz tercih edilir. Bu nedenle de altın fiyatları aşağı yönlü hareket eder. Reel faiz oranlarının düşmesi ise paranın getirisini düşürür ve altına talep artar. Reel faiz oranlarının düşük olduğu dönemde altını elde tutmanın maliyeti de düşer ve artan taleple fiyatlar yukarı yönlü hareket eder.

Bu ana faktörler dışında altın fiyatlarını etkileyen diğer faktörler;

• Finansal sıkıntı, istikrarsızlık, belirsizlik durumları altının, güvenli liman özelliği ön plana çıkar ve talebin artmasıyla fiyatlar yükselir.
• Çin, Hindistan ve Orta Doğu gibi mücevher yönünden altın talebinin yüksek olduğu ülkelerde yaşanan ekonomik durumun iyileşmesi veya kötüleşmesi, altın fiyatlarını etkiler. Ekonomik iyileşme altın mücevherine olan talebi arttırır ve fiyatlar yukarı yönlü hareket eder.
• Sektörlerde de kullanılan altın, endüstriyel talebinin artmasıyla birlikte değerlenir ve fiyatları yükselir.
• Altının yatırım kaynaklı talebi ise 4 ana faktörlerde meydana gelen değişikliklere göre artar veya azalır. Portföylerinde güvenen isteyen yatırımcılar, piyasalarda yaşanan durumlara göre altını tercih edebilir.

100.000 TL sanal para ile VİOP işlemlerini risk almadan öğrenmek için buraya tıklayın.