Επιμέλεια: Καρανίκος Γιάννης
Sport Management Consultant
Ε-mail: [email protected]
Ο αθλητισμός γενικά υπόκεινται σε ρυθμιστικούς κανόνες δικαίου, τόσο των κανόνων της αθλητικής θεσμικής αυτονομίας όσο και κανόνων του κοινού δικαίου. Μετά την υπόθεση Bosman (υπόθεση C-415/93 ) και σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου την 15η Δεκεμβρίου 1995 αλλάζει το καθεστώς του επαγγελματικού αθλητισμού. Γενικότερα τα ερωτήματα που τίθενται αφορούν τα πεδία που επηρεάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο και ποια τα αποτελέσματα της επιρροής αυτής. Βέβαια αυτό που περισσότερο παρακινεί το ενδιαφέρον είναι οι κανονισμοί που ισχύουν στην ελεύθερη μετακίνηση των επαγγελματιών αθλητών ανάμεσα σε χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ιστορική αναδρομή , το ισχύον νομικό πλαίσιο καθώς και η νομολογιακή προσέγγιση παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρων. Οι Κοινοτικοί νόμοι έχουν αναμφίβολα αντίκτυπο στον αθλητικό κόσμο. Τα θέματα που κυρίως αφορούν αναφέρονται στην ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων ,στο δικαίωμα της εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με την προστασία του ανταγωνισμού.
(Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ( 1998),”ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ‘ΕΛΛΗΝ’,σελ.47)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Αρχικά καλό είναι να δοθεί ένας σύντομος ορισμός για των αθλητισμό . Ένας από αυτούς τον ορίζει ως σύνολο φυσικών και σωματικών δραστηριοτήτων με κοινωνικό, εκπαιδευτικό, ψυχαγωγικό και πολιτιστικό περιεχόμενο. Η αθλητική δραστηριότητα έχει πάρει στις μέρες μια πιο επαγγελματική μορφή τόσο από την πλευρά της διοίκησης όσο και από την πλευρά της ίδιας της άθλησης. Το κοινοτικό δίκαιο και ιδιαίτερα οι κανόνες που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, τον ανταγωνισμό και την παροχή υπηρεσιών, συνδέονται με την αθλητική δραστηριότητα και ειδικά με τις χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλές πλευρές της αθλητικής ζωής επηρεάζονται βαθιά από τους κανόνες του δικαίου αυτού και οι χώρες είναι υποχρεωμένες να εναρμονίσουν την εσωτερική τους έννομη τάξη. Το νομικό ενδιαφέρων εστιάζεται κυρίως στον επαγγελματικό αμειβόμενο αθλητισμό αλλά παρόλα αυτά επηρεάζει και τον υπόλοιπο αθλητισμό.
Διάφοροι συγγραφείς έχουν αναφερθεί σε αυτό το θέμα μερικοί από αυτούς είναι οι :
κ. Δημήτριος Παναγιωτόπουλος , κ. Μάριος-Δανιήλ Παπαλουκάς , Μαρία Λεων. Παπαθανασίου , Σταμάτης Γιακουμέλος ,Ιωάννης Αναγνωστόπουλος ,Ιπποκράτης Αλεξίου, Δημήτρης Προκοπίου , Σπυρίδων Καραλής ,Γεώργιος Κρίπας. Υπάρχουν όμως και ξένη συγγραφείς όπως ο Robert Davis , o Martin Grennberg, o Matthieu Reeb αλλά και Patrick Jacq.
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ
Το δικαίωμα της ελεύθερης διακινήσεως εργαζόμενου κατά το κοινοτικό δίκαιο απορρέει από αυτοτελή διάταξη που ισχύει από το 1958 .Το σαφές πεδίο της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας έγινε σαφέστερο μετά την υπόθεση Bosman. Μέσω βέβαια αυτής της υπόθεσης προσδιορίστηκε και η πραγματική ταυτότητα του επαγγελματία αθλητή παρέχοντας μια πρόσθετη νομική βάση για την κατοχύρωση των Ευρωπαϊκών του δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα σύμφωνα με απόφαση του δικαστηρίου κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε το cour d'appel της Λιέγης με απόφαση της 1ης Οκτωβρίου 1993 αποφαίνεται:
1) Το άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΟΚ αποκλείει την εφαρμογή κανόνων θεσπιζομένων από αθλητικές ομοσπονδίες κατά τους οποίους επαγγελματίας ποδοσφαιριστής υπήκοος κράτους μέλους δεν μπορεί, κατά τη λήξη της ισχύος του συμβολαίου του με ένα σύλλογο, να απασχοληθεί σε σύλλογο άλλου κράτους μέλους αν ο νέος σύλλογος δεν καταβάλει στον προηγούμενο σύλλογο αποζημίωση μετεγγραφής, καταρτίσεως ή προωθήσεως.
2) Το άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΟΚ αποκλείει την εφαρμογή κανόνων θεσπιζομένων από τις αθλητικές ομοσπονδίες κατά τους οποίους, στους αγώνες που διοργανώνουν, οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι μπορούν να παρατάσσουν περιορισμένο αριθμό επαγγελματιών παικτών υπηκόων άλλων κρατών μελών.
3) Το άμεσο αποτέλεσμα του άρθρου 48 της Συνθήκης ΕΟΚ δεν μπορεί να προβληθεί προς στήριξη αιτημάτων σχετικών με αποζημίωση μετεγγραφής, καταρτίσεως ή προωθήσεως, η οποία έχει ήδη καταβληθεί ή πρέπει να καταβληθεί, κατά την ημερομηνία εκδόσεως της παρούσας αποφάσεως, προς εκπλήρωση υποχρεώσεως γεννηθείσας πριν από την ημερομηνία αυτή, εξαιρουμένων των προσώπων εκείνων τα οποία, πριν από την ημερομηνία αυτή, προσέφυγαν στη δικαιοσύνη ή άσκησαν ισοδύναμη, κατά την εφαρμοστέα εθνική νομοθεσία, ένσταση.
(Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ( 1998),”ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ‘ΕΛΛΗΝ’,σελ.52)
Υπάρχουν και άλλες αποφάσεις δικαστηρίων που έχουν επηρεάσει τον αθλητισμό μερικές από αυτές αναφέρονται παρακάτω :
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα) στην υπόθεση C-176/96,
κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε με διάταξη της 23ης Απριλίου 1996 το Tribunal de Premiere Instance de Bruxelles, αποφάνηκε πώς :
Το άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΚ (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 39 ΕΚ) αντιτίθεται στην εφαρμογή κανόνων που θεσπίζονται σε κράτος μέλος από αθλητικές ενώσεις και απαγορεύουν σε ομάδα καλαθοσφαιρίσεως να χρησιμοποιεί σε αγώνες του εθνικού πρωταθλήματος παίκτες προερχομένους από άλλα κράτη μέλη, οι οποίοι μετεγγράφηκαν μετά από ορισμένη ημερομηνία, οσάκις η ημερομηνία αυτή είναι προγενέστερη αυτής που εφαρμόζεται στις μετεγγραφές παικτών προελεύσεως ορισμένων τρίτων χωρών, εκτός αν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι, αφορώντες αποκλειστικά τον αθλητισμό ή αναγόμενοι σε διαφορές μεταξύ της περιπτώσεως των παικτών που προέρχονται από ομοσπονδία ανήκουσα στην ευρωπαϊκή ζώνη και των παικτών που προέρχονται από ομοσπονδία μη ανήκουσα στη ζώνη αυτή, που δικαιολογούν τέτοια διαφορετική μεταχείριση.
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ για τις υποθέσεις C-51/96 και C-191/97,
κρίνοντας επί των ερωτημάτων που του υπέβαλε, με διάταξη της 16ης Φεβρουαρίου 1996 και με απόφαση της 14ης Μαΐου 1997, το Tribunal de premiere instance de Namur, αποφάνθηκε πως πρέπει να υπάρχει:
Κανόνας ο οποίος επιβάλλει στους επαγγελματίες ή ημιεπαγγελματίες αθλητές ή στους προτιθέμενους να ασκήσουν επαγγελματική ή ημιεπαγγελματική αθλητική δραστηριότητα την υποχρέωση να λαμβάνουν άδεια ή να επιλέγονται από την ομοσπονδία τους προκειμένου να μετάσχουν σε διεθνείς αθλητικούς αγώνες υψηλού επιπέδου στους οποίους δεν αγωνίζονται εθνικές ομάδες, εφόσον ο κανόνας αυτός απορρέει από ανάγκη συμφυή της διοργανώσεως τέτοιων αγώνων, δεν συνιστά, αυτός καθαυτών, περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών υπαγορευόμενο από το άρθρο 59 της Συνθήκης ΕΚ (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 49 ΕΚ).
Το Δικαστήριο (τμήμα μείζονος συνθέσεως) στην υπόθεση C-265/03, αποφάσισε πώς :
Το άρθρο 23, παράγραφος 1, της Συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας για τη σύναψη εταιρικής σχέσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αφετέρου, υπογραφείσας στην Κέρκυρα στις 24 Ιουνίου 1994 και εγκριθείσας εξ ονόματος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με την απόφαση 97/800/ΕΚΑΧ, ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου και της Επιτροπής, της 30ής Οκτωβρίου 1997, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αποκλείει την εφαρμογή επί επαγγελματία αθλητή ρωσικής ιθαγένειας, ο οποίος απασχολείται νομίμως από ομάδα εδρεύουσα σε κράτος μέλος, κανόνα θεσπισθέντος από αθλητική ομοσπονδία του ιδίου κράτους, δυνάμει του οποίου οι ομάδες μπορούν να χρησιμοποιούν, σε αγώνα πρωταθλήματος, περιορισμένο αριθμό παικτών προερχομένων από τρίτες χώρες οι οποίες δεν είναι μέρη της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Γενικά, αναφορικά με την νομοθεσία και την νομολογία που ισχύει στο θέμα τις διακίνησης των αθλητών ,ανάμεσα σε χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης , υπάρχουν κάποιες αποκλίσεις. Πολλές φορές η χρειάζεται η παρέμβαση των νομολογιακών οργάνων προκειμένου να λυθούν διαφορές που δεν ορίζει με σαφήνεια ο νόμος. Δηλαδή , μέσω των αποφάσεων των δικαστηρίων μπορούν να ληφθούν πιο ξεκάθαρες πληροφορίες και να αξιοποιηθούν.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συμπερασματικά μπορούμε να καταλήξουμε στο γεγονός πως η αθλητική ζωή επηρεάζεται από τις αποφάσεις των δικαστηρίων και από τους νόμους. Δεν είναι , μάλιστα, λίγες οι φορές που αυτοί άλλαξαν καθοριστικά την πορεία του αθλητισμού , περιλαμβάνοντας τους αθλητές , τους προπονητές αλλά και τις ίδιες τις ομοσπονδίες. Πάντως το πρόβλημα συνοψίζεται στο γεγονός της έκτασης και της μορφής της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Δηλαδή αν αυτοί οι κανόνες δικαίου εφαρμόζονται άμεσα και κάπως έτσι εισβάλλουν άμεσα στον αθλητισμό η αν απλά εφαρμόζονται κατά προσαρμογή κάτι που σημαίνει πως έτσι απλώς διαμορφώνεται μια ειδική έννομη τάξη στον χώρο του αθλητισμού. Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως όλα αυτά γίνονται για να προστατευτεί ο αθλητικός θεσμός ως κατ’ επάγγελμα αθλητική δραστηριότητα αλλά και ο ανταγωνισμός σε κάθε επίπεδο.
(Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ( 1998),”ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ‘ΕΛΛΗΝ’,σελ.59)
