“Maymun insanı aşağılamak ve ona hayvanlar ile kendisi arasında sadece ufak farklar bulunduğunu hatırlatmak için yaratılmıştır”.
18. yüzyılda yaşamış Fransız iktisatçı Jean-Baptiste Say’a atfedilen bu söz, yeryüzünün efendisi olduğuna inanan insanoğlunun kibir ve kendini beğenmişliğine bir eleştiridir.
Bilimsel açıdan bakıldığında, insan, memeli hayvanların primatlar takımı içinde yer alan kuyruksuz bir maymundur. Primatlar arasında “Eski Dünya Maymunları” ile “Yeni Dünya Maymunları” olmak üzere iki alt grup yer alır. Avrasya ve Afrika’daki tüm kuru burunlu maymun türlerini kapsayan “Eski Dünya Maymunları” da kendi içinde “kuyruklular” ve “kuyruksuzlar” (“insansılar”) olmak üzere iki familyaya bölünür. Kuyrukluların en tanınmış cinslerinden biri yukarıda fotoğrafını gördüğünüz babun iken, kuyruksuzların en bilinen üyeleri orangutan, goril, şempanze ve insandır.
Bulunan fosiller, iki ayak üzerinde yürüyen en eski insansı olan Lucy’nin günümüzden 3 milyon yıl önce Etiyopya’da; yontulmuş taştan aletler yapabilen “yetenekli insan” (homo habilis) ile ateşi kullanabilen “dik insan” (homo erectus)’un günümüzden 2 ilâ 1 milyon yıl önce Kenya ve Tanzanya’da yaşadığını ortaya koymaktadır. Avrupa ve Asya’da bulunan fosiller, biz “akıllı insan” (homo sapiens)’in atası olduğu düşünülen “dik insan” (homo erectus)’un günümüzden 300.000 yıl öncesine kadar Eski Dünya’ya egemen olduğunu göstermektedir.
Biz “akıllı insan” (homo sapiens)’i soyu tükenmiş ve yaşayan diğer tüm primatlardan ayıran en önemli unsur, beynimizin daha büyük ve daha gelişmiş olmasıdır. DNA’mız şempanzeninki ile %98 oranında aynı olduğu halde, beynimizin neokorteks, prefrontal korteks ve temporal lob kısımları diğer türlerinkinden çok daha gelişmiş ve bize soyut düşünme, konuşma, problem çözme yetilerini kazandırmıştır.
Biz “akıllı insan” (homo sapiens)’in nasıl ortaya çıktığı ve nasıl hayatta kalabildiği Kenya-Tanzanya yolculuğum sırasında sık sık üzerinde düşündüğüm bir konu oldu. Kürksüz incecik ve narin derisi soğuğa, sıcağa, yaralanmalara dayanıksız, kas gücü cılız, iki ayak üzerinde hareket ettiği için koşu ve tırmanma yetenekleri sınırlanmış insan gelişmiş beyni olmasaydı vahşi doğada sağ kalıp neslini sürdürebilir miydi? Lucy’den sonraki milyonlarca yıllık süreçte yavaş yavaş yitirilen fiziksel avantajlara karşı kazanılan üstünlük beyin gelişimi olmuş. Peki bu benzersiz üstünlüğümüzü, bencilce ve acımasızca, birbirimizi katletmek, köleleştirmek, doğayı mahvetmek, diğer canlılara zulmetmek, yaşam alanlarını ortadan kaldırmak ve soylarını tüketmek şeklinde kötüye kullanmamıza ne demeli? Acaba “akıllı insan” (homo sapiens) evrimin bir arızası ya da tanrının kusurlu bir imalatı mı?
“On dirait que le singe n’a été fait que pour humilier l’homme et lui rappeler qu’entre lui et animaux, il n’y a que des nuances”.
D’un point de vue scientifique, l’homme est un singe sans queue classé chez les primates au sein des mammifères. Parmi les primates se trouvent deux sous-groupes appelés “Singes de l’Ancien Monde” et “Singes du Nouveau Monde”. Les “Singes de l’Ancien Monde” comprennent tous les singes au nez sec de l’Eurasie et de l’Afrique et se divisent en deux familles, singes “à queue” et “sans queue” (hominoïdés). L’une des espèces les plus connues des singes à queue de l’Ancien Monde est le babouin dont vous voyez la photo ci-dessus. De l’autre côté, l’orang-outan, la gorille, le chimpanzé et l’homme sont les membres principaux des singes sans queue.
Les fossiles qu’on a découvert démontrent que Lucy, le plus vieux hominidé bipède, vivait il y a 3 millions d’années en Éthiopie alors que l “homme habile” (homo habilis) capable de fabriquer des outils de pierre taillée et l “homme dressé” (homo erectus) ayant domestiqué le feu vivaient il y a 2 à 1 millions d’années au Kenya et en Tanzanie. Les fossiles découverts en Europe et en Asie indiquent que l “homme dressé” (homo erectus) censé d’être l’ancêtre de l “homme savant” (homo sapiens) dominait le Monde Ancien jusqu’il y a 300.000 ans.
La particularité la plus importante qui distingue l “homme savant” (homo sapiens), c.à.d. nous, de tous les autres primates vivants ou extincts est son cerveau plus grand et plus dévéloppé. Même si notre ADN est 98% identique à celui du chimpanzé le néocortex, le cortex préfrontal et le lobe temporal de notre cerveau sont beaucoup plus dévéloppés, ce qui nous donne la capacité de penser abstraite, de parler et de résoudre des problèmes.
Lors de mon voyage au Kenya et en Tanzanie, j’ai souvent pensé sur l’apparition et la lutte pour survie de l “homme savant” (homo sapiens) sur Terre. S’il n’avait pas un cerveau dévéloppé, pouvait-il survivre dans la nature sauvage avec sa peau sans fourrure mince et fragile, irrésistante à la chaleur, au froid et aux blessures, ses muscles faibles, sa capacité limitée de courir et de grimper dûe à la bipédie? La perte successive des avantages physiques au cours des millions d’années depuis Lucy est compensée par le dévéloppement d’un cerveau supérieur. Et comment expliquer notre abus de cette supériorité, d’une manière égoïste et brutale, les massacres, l’esclavage, la destruction de la nature, la cruauté contre d’autres êtres vivants, la démolition de leurs habitats et l’éradication de leurs espèces? L “homme savant” (homo sapiens) est-il une erreur de l’évolution ou un défaut de production du Dieu?
