Voor de Loopgraven van de Eerste Wereldoorlog ga je naar noord-Frankrijk. Naar de Somme, naar de Chemin des Dames, naar de Verdun, naar de Route des Crètes in de Vogezen, al die plaatsen waar van 1914 tot 1918 een mensenleven niet telde. Waar honderdduizenden mensenlevens niet telden. Allemaal heel indrukwekkend, maar wat nu als je daar niet zit en toch een beetje idee wilt krijgen. Dat kan op meer plekken dan je zou denken. Tussen Landerneau en Plouédern bijvoorbeeld, in Finistère in het uiterste westen van Bretagne. Daar heeft de plaatselijke historische vereniging oude loopgraven helemaal opgeknapt. Gevochten werd hier nooit, maar militairen oefenden hier wel voor ze naar het front gestuurd werden. Er is een educatief parcours, maar je kinderen vinden het wellicht zeker zo leuk om even door de loopgraven in het bos te rennen. Bijzonder? Ja. Uniek? Nee. Helemaal aan de andere kant van het land, in het bos van Rhotonne tussen Lyon en Chambéry, aan de rand van de noordelijke Franse Alpen hebben ze zelfs nog oudere loopgraven: ze stammen uit 1870, de Frans-Duitse oorlog. Ook hier werd nooit echt gevochten. En ook hier vind je anno nu een rondwandeling met tekst en uitleg. Zo zijn er ongetwijfeld meer plekken in Frankrijk. Als je een bordje met het woord tranchées (loopgraven) tegenkomt, weet je dat je goed zit. GPS-coördinaten loopgraven Plouédern, Bretagne: N 48.469459, O -4.255690 GPS-coördinaten loopgraven Belley, Ain: N 45.725128, O 5.666026