Τα Φίδια Στην Ελλάδα

Στο παρόν άρθρο θα αναφερθούμε στα φίδια στην Ελλάδα. Θα αναλύσουμε τα είδη των φιδιών που ενδημούν στην χώρα μας. Αρχικά θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά σε κάποια ιστορικά στοιχεία και στην ισχύουσα νομοθεσία για την προστασία των φιδιών. Στη συνέχεια θα γνωρίσουμε τα κυριότερα είδη και θα αναφέρουμε συνοπτικά τις πρώτες βοήθειες που πρέπει να δοθούν αν κάποιος τσιμπηθεί από δηλητηριώδες φίδι.

Ισχύουσα Νομοθεσία Και Ερπετά

Το κράτος έχει θεσπίσει νόμους που απαγορεύουν την εξολόθρευση των φιδιών επιτρέποντας μόνο την απώθησή τους. Η Ελληνική Νομοθεσία απαγορεύει την θανάτωσή ή το κυνήγι των φιδιών. Σε αντίθεση λοιπόν με τους αρουραίους και τα ποντίκια όπου μπορούμε νόμιμα να κάνουμε εργασίες μυοκτονίας, για τα ερπετά απαγορεύεται δια νόμου η θανάτωσή τους και οι παραβάτες τιμωρούνται με πολύ αυστηρά πρόστιμα.

Παλαιότερα, πριν το 1970, στην Ελλάδα δεν υπήρχε νομοθεσία που να προστατεύει τα φίδια και ιδιαίτερα οι Οχιές είχαν κυνηγηθεί από τους ανθρώπους που τις σκότωναν αδιακρίτως. Την περίοδο εκείνη σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας δινόταν μέχρι και αμοιβή αν σκότωνες μια οχιά. Πλέον μετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή ένωση η Ελληνική Νομοθεσία θεωρεί όλα τα φίδια που ενδημούν στην χώρα μας προστατευόμενα είδη.

Πολλά φίδια που ενδημούν στην Ελλάδα όπως η Οχιά της Μήλου (Vipera lebetina) και η Mικρή Οχιά (Vipera ursinii) έχουν χαρακτηριστεί από τον διεθνή οργανισμό International Union for Conservation of Nature (IUCN) ως είδη ευάλωτα (Vulnerable) δηλαδή είδη που αν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης και αναπαραγωγής τους, θα απειληθούν με εξαφάνιση.

Τα φίδια είναι απειλούμενα είδη, γιατί όμως ο αριθμός των φιδιών συνεχώς αυξάνεται;

Αύξηση Του Πληθυσμού Των Φιδιών

Τα τελευταία χρόνια στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα έχουν απελευθερωθεί ερπετά από οικολογικές οργανώσεις. Αυτή η ενέργεια γίνεται για να αναπληρωθεί το κενό που άφησε για δεκαετίες η βίαιη εξόντωση των φιδιών από τους ανθρώπους. Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής σε συνδυασμό με την προστασία από τη νομοθεσία ήταν ησταδιακή αύξηση του πληθυσμού των φιδιών στην ύπαιθρο.

Τα φίδια στην Ελλάδα αφέθηκαν στην φύση γιατί συνεισφέρουν ουσιαστικά στην τροφική αλυσίδα και στον έλεγχο πολλών γεωργικών παρασίτων όπως τους αρουραίους. Επίσης είναι πολύ βοηθητικά στην οικολογική ισορροπία της φύσης αφού τρέφονται με μικρά ζώα όπως μικρά πτηνά, τρωκτικά και άλλα μικρά ερπετά ενώ αποτελούν τροφή για τα μεγάλα αρπακτικά πουλιά όπως αετούς, κουκουβάγιες κλπ.

Οι ενέργειες αυτές από τις οικολογικές οργανώσεις και η αύξηση του πληθυσμού των φιδιών στην ύπαιθρο είχαν βέβαια και κάποιες αρνητικές συνέπειες. Έτσι τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί κατακόρυφη αύξηση των επισκέψεων των φιδιών σε χώρους που κατοικούνται από ανθρώπους. Ενδεικτικά θα αναφέρω πως σε πολλές εταιρείες στην επαρχία αλλά και στην περιοχή της Αττικής, κυρίως σε βιομηχανικές ζώνες που βρίσκονται έξω από τις πόλη, παρατηρήθηκαν και φέτος φίδια εισβολείς.  Τα οποία κρύβονταν εντός οικοπέδων μέσα στην πυκνή βλάστηση, κάτω από πέτρες, σε κουφάλες δένδρων, μέσα σε θάμνους κλπ.

Βιολογία Των Φιδιών

Τα φίδια στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται τους θερινούς μήνες από αρχές Απριλίου μέχρι τέλη Οκτωβρίου. Από τον Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο διαχειμάζουν σε κρυψώνες. Η διαδικασία αυτή λέγεται χειμερία νάρκη κατά την οποία τα φίδια ρίχνουν τον μεταβολισμό τους και πέφτουν σε λήθαργο. Για αυτόν το λόγο με τα πρώτα κρύα τα ερπετά βρίσκουν χώρους ασφαλείς μέσα στην φύση για να περάσουν τον χειμώνα.  Με την έναρξη της άνοιξης τα ερπετά σιγά σιγά ξυπνάνε και βγαίνουν από τις κρυψώνες τους.

Τα φίδια είναι ζώα ψυχρόαιμα δηλαδή η θερμοκρασία του σώματός τους δεν είναι σταθερή και εξαρτάται από την εξωτερική θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Είναι κατά κανόνα σαρκοφάγα και ωοτόκα (γενούν αμνιακά – μαλακά αυγά χωρίς σκληρό κέλυφος).

Τα φίδια αναπαράγονται σεξουαλικά και γενούν τα αυγά τους σε προστατευμένες θέσεις. Μέχρι να εκκολαφθούν τα αυγά, τα φίδια βρίσκονται πάντα κοντά στον χώρο της φωλιάς για να φροντίζουν για την ασφάλειά των αυγών.

Τα Δηλητηριώδη Φίδια Στην Ελλάδα

Τα φίδια στην Ελλάδα συναντώνται σε δύο κατηγορίες φιδιών με δηλητήριο. Τα φίδια με δηλητήριο στα δύο μπροστινά δόντια και τα φίδια με δηλητήριο στα πίσω δόντια της γνάθου.Τα φίδια με δηλητήριο στα δύο μπροστινά δόντια είναι τα πιο επικίνδυνα και είναι αυτά που μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα υγείας αν τσιμπήσουν τον άνθρωπο. Στην Ελλάδα ακόμα υπάρχουν πάρα πολλά είδη φιδιών χωρίς δηλητήριο τα οποία είναι τελείως ακίνδυνα.

Τσιμπήματα Από Φίδια

Τα φίδια στην Ελλάδα δεν επιτίθενται ποτέ σε άνθρωπο παρά μόνο εάν ενοχληθούν. Εάν πατηθούν ή αισθανθούν απειλή και ιδιαίτερα αν έχουν γεννήσει και έχουν τα αυγά τους σε κοντινή απόσταση μπορεί να μας τσιμπήσουν. Τα φίδια μετά το τσίμπημα αφήνουν σημάδι από τη μορφή του οποίου μπορούμε να καταλάβουμε αν το φίδι ήταν δηλητηριώδες:

• Τα φίδια με δηλητήριο στα δύο μπροστινά δόντια αφήνουν σημάδι με δύο χαρακτηριστικές τρύπες που δημιουργούνται από τα δύο μπροστινά μακριά δόντια (που εκκρίνουν το δηλητήριο).
• Τα φίδια με δηλητήριο στα πίσω δόντια αφήνουν ένα σημάδι σαν γδάρσιμο.
• Τα μη δηλητηριώδη φίδια αφήνουν μετά το τσίμπημα ένα σημάδι σαν πέταλο που είναι το αποτύπωμα από τα δόντια τους.

Οχιές: Τα Φίδια Με Δηλητήριο Στα Δύο Μπροστινά Δόντια

Οι Οχιές ή αλλιώς Έχιδνες (αγγλικά Vipers) που ενδημούν στην Ελλάδα είναι τα μοναδικά φίδια στη χώρα μας που έχουν δηλητήριο στα δύομπροστινά δόντια. Οι οχιές τρέφονται με μικρά πουλιά, ποντίκια, μικρά θηλαστικά και άλλα μικρότερα ερπετά όπως σαύρες κλπ.

Τα Είδη Της Οχιάς

Τα είδη της Οχιάς που ενδημούν στην χώρα μας είναι η Κοινή Οχιά Vipera ammodytes, η Οθωμανική Οχιά Vipera xanthina, η Οχιά της ΜήλουVipera lebetina (απειλούμενοVU), ο ΑστρίτηςVipera berus και η Μικρή Οχιά Vipera ursinii (απειλούμενο VU). Όλες οι Οχιές θεωρούνται προστατευόμενα είδη από την Ελληνική και την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.

Το Χαρακτηριστικό της Κοινής Οχιάς που απαντάται συχνότερα από τα άλλα είδη είναι το κέρατο πάνω στη μύτη του φιδιού ακριβώς πάνω από το στόμα.  Ενώ χαρακτηριστικό όλων των ειδών του γένους Vipera είναι το τριγωνικό κεφάλι και τα 2 εμπρόσθια μακριά δόντια που απέχουν μεταξύ τους 7cmπερίπου.Η Κοινή Οχιά θεωρείται το πιο επικίνδυνο είδος από όλα.

Τα Φίδια Με Δηλητήριο Στα Πίσω Δόντια Της Γνάθου

Τα φίδια που έχουν δηλητήριο στα πίσω δόντια της γνάθου τρέφονται και αυτά με μικρά θηλαστικά, πουλιά, βατράχια και λοιπά μικρά ζώα. Το τσίμπημά τους έχει δηλητήριο αλλά δεν είναι επικίνδυνο. Γενικά τα τσιμπήματα από αυτά τα φίδια στον άνθρωπο προκαλούν ένα ελαφρύ πρήξιμο και ίσως χαμηλό πυρετό. Τα είδη των φιδιών με δηλητήριο στα πίσω δόντια της γνάθου που ενδημούν στην χώρα μας είναι το Μαυρόφιδο Malpolon isnignitusκαι το Αγιόφιδο Telescopus fallax.

Τα Φίδια Χωρίς Δηλητήριο

Τα φίδια που δεν έχουν δηλητήριο είναι τελείως ακίνδυνα για τον άνθρωπο. Τρέφονται και αυτά κυρίως με ποντίκια, βατράχια, έντομα και μικρά πουλιά. Αν ενοχληθούν ή πατηθούν μπορεί να μας δαγκώσουν αλλά το τσίμπημά τους δεν μπορεί να προκαλέσει απολύτως τίποτα σε έναν ενήλικο παρά μόνο ένα μικρό σημάδι που θα φύγει μετά από 3-7 ημέρες. Τα είδη των φιδιών χωρίς δηλητήριο είναι πάρα πολλά στην Ελλάδα. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τα: Λαφιάτης Elaphe quatuorlineata, Σαΐτα Coluber najadum, Δενδρογαλιά Hemorrhois nummifer, Σπιτόφιδο Elaphe situla, Φίδι του Ασκληπιού Elaphe longissima, Ασινόφιδο Coronella austriacaκαι τα Νερόφιδα Natrix spp.

Τσίμπημα Από Οχιά

Οι Οχιές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Πριν από το τσίμπημα συνήθως παίρνουν ένα σχήμα σαν οκτώ(8), το οποίο τις βοηθάει στην εκτίναξή τους. Κατά το δάγκωμα, που γίνεται αστραπιαία μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου βυθίζουν τα εμπρόσθια δόντια  βαθιά μέσα στη σάρκα του θύματός τους και εκκρίνουν το δηλητήριο. Με το δηλητήριο παραλύουν το ζώο θήραμα ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να τραφούν με αυτό.

Επικινδυνότητα της Οχιάς

Η Οχιά μπορεί να τσιμπήσει και ζώα μη στόχους όταν αισθάνεται απειλή όπως σκύλους, γάτες και λοιπά κατοικίδια ή ανθρώπους. Η σοβαρότητα του τσιμπήματος της Οχιάς εξαρτάται από την ποσότητα και την τοξικότητα του δηλητηρίου που εγχύεται στον ιστό του θύματος. Ο βαθμός της τοξικότητας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία του φιδιού, το μέγεθός του κλπ. Στον άνθρωπο, εάν το τσίμπημα γίνει πάνω σε παπούτσια, γάντια, ρούχα, μπορεί τα δόντια του φιδιού να μην φτάσουν το ανθρώπινο δέρμα συνεπώς το τσίμπημα να είναι ακίνδυνο και το δηλητήριο να χυθεί στο ενδιάμεσο υλικό (πανί, κάλυμμα, ύφασμα, κλπ). Να σημειωθεί εδώ πως τα περισσότερα τσιμπήματα από Οχιές είναι προειδοποιητικά, χωρίς δηλαδή την έγχυση δηλητηρίου.

Συμπτώματα από το τσίμπημα της Οχιάς

Τα συμπτώματα από το τσίμπημα της Οχιάς και την έγχυση δηλητηρίου στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να είναι:

• Δημιουργία οιδήματος και έντονος πόνος γύρω από το δάγκωμα.
• Οι χαρακτηριστικές δύο τρύπες από τα δόντια του φιδιού.
• Αιμορραγία στην περιοχή του δαγκώματος.
• Στρογγυλή κοκκινίλα στην περιοχή του δαγκώματος.
• Κάψιμο στην περιοχή του δαγκώματος.
• Μούδιασμα, ίσως και μερική παράλυση της περιοχής.
• Ταχυπαλμία και χαμηλή αρτηριακή πίεση.
• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Ζάλη και έντονη δυσαρέσκεια.
• Έλλειψη σωματικής και ψυχικής δύναμης.
• Υπερίδρωση.
• Πυρετός.
• Μυϊκοί σπασμοί.
• Παραισθήσεις.
• Δυάρια.
• Πονοκέφαλος.

Πρώτες βοήθειες για το τσίμπημα της Οχιάς

Σύμφωνα με τις πρώτες βοήθειες από το εγχειρίδιο του Σώματος Σαμαρειτών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού για τα τσιμπήματα από Οχιές κύριο μέλημά μας είναι να μην δημιουργήσουμε κλίμα πανικού. Προσπαθούμε να ηρεμήσουμε το θύμα και να το βάλουμε να ξαπλώσει. Οι άσκοπες και σπασμωδικές κινήσεις πρέπει να αποφεύγονται γιατί τα τοξικά φαινόμενα αυξάνονται με την μυϊκή δραστηριότητα.

• Δεν τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα, δεν πιέζουμε, δεν χαράζουμε και δεν απομυζούμε το τραύμα.
• Αφαιρούμε δακτυλίδια, ρούχα, ζώνες και αντικείμενα που πιέζουν.
• Προσπαθούμε αν μπορούμε να εντοπίσουμε το φίδι και να παρατηρήσουμε το μήκος του ώστε να ενημερώσουμε έγκαιρα τον γιατρό.
• Ο ασθενής πρέπει να είναι ήρεμος και ζεστός.
• Μεταφέρουμε τον ασθενή σε γιατρό ή κέντρο υγείας και ενημερώνουμε για το περιστατικό.
• Σημειώνουμε με μελάνι το σημείο του τσιμπήματος.
• Μπορούμε να δέσουμε πολύ ελαφριά με ελαστικό επίδεσμο το σημείο του τσιμπήματος αν ο χρόνος διακομιδής είναι μεγάλος, διατηρώντας την ομαλή κυκλοφορία του αίματος.
• Μεταφέρουμε τον ασθενή όσο πιο γρήγορα μπορούμε.

Πολύ σημαντικό είναι να καθησυχάσουμε τον ασθενή ότι δεν κινδυνεύει η ζωή του. Έχει υπολογιστεί πως η θνησιμότητα στα καταγεγραμμένα συμβάντα τσιμπημάτων από Οχιές όπου το θύμα εισάγεται σε Νοσοκομείο είναι μόλις 0,3%. Αυτό σημαίνει πως θάνατος από τσίμπημα οχιάς είναι πολύ σπάνιος. Στο θύμα θα πρέπει να παρασχεθούν έγκαιρα οι πρώτες βοήθειες και στη συνέχεια να λάβει νοσοκομειακή περίθαλψη.

Επίλογος

Τα φίδια στην Ελλάδα είναι απειλούμενα είδη και ειδικά η οχιά της Μήλου και η Μικρή Οχιά είναι εξαιρετικά σπάνια. Τα φίδια στην Ελλάδα φοβούνται τους ανθρώπους και πάντα φεύγουν όταν αντιλαμβάνονται την παρουσία τους. Προστατέψτε τα φίδια γιατί είναι ωφέλιμα για την φύση και για τις ανθρώπινες κοινωνίες μιας και τρέφονται με παράσιτα όπως ποντίκια και αρουραίους.

Αν θέλετε να προστατέψετε τις εγκαταστάσεις σας από τα φίδια τότε μπορείτε να απευθυνθείτε σε μία πιστοποιημένη εταιρεία όπως η Trap. Θα επιθεωρήσουμε τον χώρο σας και θα σας δώσουμε μία οικονομική προσφορά απώθησης φιδιών, Επίσης  θα σας συμβουλέψουμε για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουνώστε να μην προσελκύουτε στους χώρους σας αυτούς τους ανεπιθύμητους επισκέπτες.

Συμπληρώστε την φόρμα αίτησης συνεργασίας με την Trap και θα επικοινωνήσουμε άμεσα μαζί σας για να ορίσουμε άμεσα ένα ραντεβού στον χώρο σας. Μπορείτε ακόμα να  επικοινωνήστε μαζί μου απευθείας στο email [email protected] ή να γράψετε τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας εδώ μετά το τέλος του άρθρου. Επίσης για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας τις καθημερινές 9:00 π.μ. – 5:00 μ.μ. στο τηλέφωνο 210 2134450.

The post Φίδια Στην Ελλάδα appeared first on Trap.