Amper weg te denken uit films over moord en ontvoeringen, maar ook bij seksueel sadisme en masochisme veel voorkomend of zelfs essentieel: de Smeekbede. We hebben er allemaal wel een beeld bij, maar wat maakt de smeekbede nou tot zo’n krachtig fenomeen? Hoe kan het dat een smeekbede ons kippenvel bezorgt en de haartjes op onze armen recht overeind doet staan?

Smeekbeden in een machtsspel

Een fascinerende paradox van de smeekbede is dat het bedoeld is om medelijden op te wekken en genade te vragen, terwijl het op hetzelfde moment één van de krachtigste manieren is om een ander de Macht over je te geven. Smeken benadrukt jouw gebrek aan macht en het feit dat deze compleet in handen van de ander ligt. Daarom past het ook zo goed bij seksueel sadisme en masochisme.

Nóg paradoxaler dan dat, is de respons die een smeekbede oproept. Geeft de machthebbende gehoor Aan Een Smeekbede en schenkt hij genade, dan heft hij daarmee de macht die hij over een ander heeft op en geeft hij (een deel van) die macht terug aan het slachtoffer, die het gelijk dan aan zijn kant heeft gekregen. Een veelgehoorde respons op smeekbeden is dan ook dat de smekende het zwijgen opgelegd wordt. De machthebbende wil zich dan niet laten meeslepen in het spelletje.

Want dat is het in wezen; een spel. Door het uiten van een smeekbede wordt de machtsverhouding op losse schroeven gezet. De bal ligt dan bij de machthebbende om te beslissen wat hij ermee gaat doen. Naast de smeekbede is er ook de welbekende smekende blik. Volgens sommigen is deze nog krachtiger dan de gesproken smeekbede. Voor de machthebbende partij is deze echter ook makkelijker te omzeilen.

Of iemand een stukje macht uit handen geeft door aan een smeekbede gehoor te geven, valt overigens te betwisten. Je kan het toegeven ook zien als een bevestiging van de macht door de machthebber, omdat hij degene is die over de genade beslist, ongeacht de uitkomst van die beslissing. Tegelijkertijd is het nemen van een beslissing lang niet altijd een bewijs van macht.

Het effect

De smeker geeft niet alleen blijk van de macht van de tegenstander; hij wordt ook zelf geconfronteerd met zijn eigen onmacht. Of een smeekbede werkt of niet, hangt af van de factoren. Het hangt af van de smeker en van de machthebber.

Bij een psychopaat zal het waarschijnlijk weinig effect hebben, want een typisch kenmerk van psychopathie is het gebrek aan empathie. Bij een smeekbede doe je een beroep op het empathisch vermogen, dus dan moet je een gewetensvolle tegenstander hebben.

Sadisten halen voldoening uit de smeekbede omdat zij op zoek zijn naar macht en controle. Smeken bevestigt de macht van de sadist en de controle die hij over zijn slachtoffer heeft. En omdat hij in die zin krijgt wat hij wil, zal hij vastbesloten zijn om het slachtoffer nog meer te krenken.

Forensische psychologie

In de forensische psychologie wordt onder andere onderzoek verricht naar seksuele geweldsdelicten. Hierbij wordt smeken (samen met huilen en op de dader inpraten) geclassificeerd onder Passieve Verbale Weerstand.

Onderzoek heeft uitgewezen dat deze vorm van weerstand zelden effectief is. Erger nog; bij passieve verbale weerstand is de kans 6x zo groot dat Het Geweldsdelict Voltooid wordt. Plegers van deze delicten zijn op zoek naar macht. In de smeekbede zien zij deze macht bevestigd, waardoor hun agressie zal toenemen.

Indien je je daadwerkelijk moet verzetten om te ontsnappen aan een geweldsdelict, kan je beter actieve weerstand bieden. Onderzoeken in de forensische psychologie bevestigen dit. Zorg ervoor dat je weerstand even actief is als de aanval om de grootste kans van slagen te hebben.

Bron:
“Slachtofferweerstand en Dadergeweld in Seksuele Gewelddelicten”

The post Paradoxen van de smeekbede appeared first on Dragonda.com.